Tavşan, Leporidae (Tavşangiller) familyasını oluşturan memeli hayvan türlerinden birisidir. Dünyanın en sevimli canlılarından birisi olan ve evcil hayvan olarak sıklıkla tercih edilen bu canlılar, insanlardan gördükleri sevgiye karşılık verir ve ailenin bir parçası olmayı bilirler. Ancak tavşanlar oldukça hassastır. Herhangi bir ani hareket ve yüksek sesten korkar, ele alınmayı ise hiç sevmezler. Bu nedenle evcil hayvan olarak daha çok genç ve yetişkin kişiler tarafından tercih edilmeleri tavsiye edilir. Ortalama olarak 7 – 9 yıllık yaşam ömrü olan tavşanlar, gündüzleri uyur geceleri ise aktiftirler. Koku alma duyuları oldukça gelişkin olan bu sevimli canlıların üst dudaklarında çevreyi algılamalarını oldukça kolaylaştıran duyum hücreleri vardır. Sahip oldukları bu hücreleri kullanarak çevrelerinde neler olduğuna dair fikir edinirler ve aslında tavşanların dudaklarını sürekli hareket ettirme nedeni de budur. Tavşanların literatürde farklı şekilde adlandırılan 50’nin üzerinde türü vardır. Fakat bazı tavşan türleri diğerlerine göre daha çok bilinir. İşte bu türler ve genel özellikleri…
Tavşan Türleri ve Özellikleri
Sevimli görünümleri, etkileyici ve neşeli tavırları ile bilinen tavşanlar, genellikle dağlık alanlarda yaşasalar da uygun koşulların sağlanması durumunda evde beslenmeleri de mümkündür. Memeli bir tür olan tavşanların pek çok türü mevcuttur. Başlıca tavşan türleri ve özellikleri ise kısaca aşağıdaki gibidir.
Ankara Tavşanı (Angora Tavşanı)
Ankara tavşanı, Ankara ilimizden tüm dünyaya yayılan parlak, ince, uzun ve yumuşak tüylü bir tavşan türüdür. İngiliz denizcilerinin Avrupa ülkelerine götürdüğü bu tavşan türü uzun bir dönem Anadolu’da görülmemiştir. Kökeni Anadolu olmasına rağmen nesli tükenen Ankara Tavşanı, Almanya’da yaşayan bir Türk tarafından ülkemize getirilmiş ve çiftliklerde yetiştirilmeye başlanmıştır.
Tavşanlar dünyasının en popüler türlerinden birisi olan Angora tavşanının vücut ağırlığı genellikle 3,5 – 4 kg iken tüyleri ise 15 – 20 cm uzunluğundadır. Kısa boyunlu, dik kulaklı ve yuvarlak başlı bu türün kulaklarının uçlarının uç kısımlarında ise püskülü vardır. Farklı renklere sahip olabilseler de evcilleştirmek için en çok tercih edilenleri ise beyaz renkli olanlardır. Yine beyaz Angora tavşanı diğer tavşan türleri gibi otçuldur ve salatalık, marul, havuç gibi sebzelerin yanı sıra hazır tavşan yemleri en çok sevdiği besinler arasında yer alır.
Türkiye’ye özgü hayvan türleri arasında yer alan Angora tavşanı tüylerinden iplik elde edilen bir türdür. Çünkü bu tavşanın ince, parlak ve yumuşak tüyleri dokumaya oldukça elverişlidir.
California Tavşanı
Amerika Birleşik Devletleri’nin California şehrinde geliştirilen bu tür, yaşı bakımından yeni bir tavşan türü olarak adlandırılabilir. Eti ve yünü için beslenen California Tavşanı dolgun ve beyaz bir vücuda sahiptir. Tüyleri ise orta uzunlukla ve oldukça sıktır. Yine bacak, burun, kulak ve kuyruk uçları koyu renkli, gözleri ise kırmızıdır. Ağırlıkları 3 ile 5 kg. arasında değişir ve yavru olanlarında oldukça hızlı bir kilo artışı gözlemlenmektedir.
Hollanda Lop Tavşanı
Tavşan türleri arasında yer alan Hollanda Lop tavşanının ismini belki de daha önce hiç duymadınız. Ancak onu biraz tanıdıktan sonra en gözde evcil hayvanınız haline gelebilir. Lop tavşanı, Hollanda’da Netharland Dwarf ve French Lops adı verilen tavşan türlerinin çiftleştirilmesi sonucunda elde edilmiştir. Düşük kulakları ile oldukça sevimli bir görüntüye sahip bu tavşanların kuyrukları ise pon pona benzer. Bu özellikleri ve tüylerinin yumuşaklığı ile dikkatleri üzerine çeken Hollanda Lop tavşanları birçok kişi tarafından ise hamsterlara benzetilir.
Hollanda Lop tavşanı, sevimli görüntüsünün yanı sıra oldukça oyuncu bir canlıdır. Kilosu 1 – 2 kg arasında değişebilir ve bakımları konusunda hassas davranıldığında 12 yıla kadar yaşayabilirler. Evde beslenebilecek tavşan cinsleri arasında yer alan lop tavşanı, tıpkı evde beslenen kedi ve köpekler gibi tuvalet eğitimi verilebilen bir canlıdır. Ayrıca diğer tavşan türlerinden farklı olarak kemirme içgüdüleri yoktur. Yaşamlarının ilk 3 ayında kemirmeye eğilimli olsalar da bu konuda yönlendirilmeleri oldukça kolaydır.
Hollanda Cüce Tavşanı
Evde beslenmek üzere sıklıkla tercih edilen Hollanda cüce tavşanı, ismi nedeniyle Hollanda Lop tavşanı ile benzeşse de bu iki tavşan türü birbiriyle karıştırılmamalıdır. Cüce tavşan türleri oldukça popüler evcil hayvanlardır ve 1940 senesinde melezlenerek yetiştirilmişlerdir. Boyun ve kulakları kısa olan bu tavşanların ağırlığı ise 500 gr ile 1,5 kg arasında değişiklik göstermektedir. Yine diğer tavşan ırkları ile karşılaştırıldığında daha küçük olmalarına rağmen sürekli hareket etmek, oyun oynamak ve yeni şeyler keşfetmek isterler.
Cüce tavşanlar, sevimli görüntüleri nedeniyle genellikle çocuklara hediye etmek için uygun canlılar oldukları zannedilir. Ancak çocuklar tarafından beslenmeleri önerilmez. Çünkü cüce tavşanlar sürekli elde tutulmayı sevmez ve stres olduklarında ise ısırabilirler.
Rex Tavşanı
1919 senesinde Fransa’nın bir köyünde geliştirilen Rex tavşanlarının saf olanlarının rengi beyazdır. Ağırlıkları ortalama olarak 4 kg’dır. Bu da pek çok tavşan türünden daha büyük oldukları anlamına gelir. Yine diğer tavşan cinsleri ile karşılaştırıldıklarında daha küçük ayaklara ve orta boy kulaklara sahiptirler. Yani pek çok tavşan türünden farklı oldukları söylenebilir. Kısa ve kadifemsi tüyleri vardır ancak çok fazla bakım gerektirmez. Aksi halde aşırı fırçalanmaları nedeniyle kürkleri zarar görebilmektedir.
Bunların yanı sıra Rex tavşanları; çok zeki, sevecen ve oyuncu canlılardır. Ayrıca annelik içgüdüleri oldukça sağlamdır. Bu nedenle veteriner hekimler, annesiz kalan yavru tavşanların sağlıklı gelişimleri için dişi Rex tavşanı tavsiye edebilmektedir.
Kutup Tavşanı
Kuzey kutup dairesinde yaşayan ve kutuplardaki en büyük tavşan olma özelliğini taşıyan bu tavşan ayrıca saatte 60 km den fazla hız yapabilmektedir. Yazım grimsi kahverengi tüylere sahip olan bu ırk kışın ise beyaz tüylere sahip olmaktadır. Genellikle odunsu bitkiler, yosun ve meyveler ile beslenirler. Ortam şartlarına çok dayanıklıdır. Dişiler bir seferde 2 – 8 arasında yavru doğurabilir.
Gümüş Tavşan Irkı
Eskiden kürkü için çiftliklerde beslenen bu tavşan ırkı günümüzde de varlığını sürdürmektedir. Tavşan ırklarının içinde en büyük tavşanlardan birisidir. Fazla bakıma ihtiyaç duymayan kısa bir kürke sahiptir. Bir veya iki hafta da bir tüylerini fırçalamak temiz kalmasını sağlamak için yeterlidir. Mavi, kahverengi, krem, şampanya ve siyah renklerde olabilir. Ortalama yaşam süresi 7 – 10 yıl kadardır. Ağırıkları ise 4 kg. ile 4,5 kg. arasındadır. Bugün hala nedeni araştırılan bir pigment kaybı nedeniyle ilk tüy dökümü ile birlikte ortaya gümüş rengi çıkmaktadır.
İlginizi çekebilir: Tavşan Kafesleri
Himalaya Tavşanı
Himalaya tavşanı adını taşıdığı Himalayalar’da yaşar. Ön bacakları kısa olsa da arka bacakları daha uzundur ve iri gözlü bir tavşan ırkıdır. Vücut ağırlıkları 1 – 2,5 kg kadar olabilir. Yaşam süresi ortalama 5 – 8 yıl arasındadır. Çok fazla bakıma ihtiyaç duymayan kısa ama oldukça yumuşak tüylere sahiptir. Tüyler farklı tüylerle renklenmiş olsa da her zaman beyaz renktedir. Farklı renkler özellikle burun, kulak ve ayaklarda lokalize olur.
Yaban Tavşanı (Kır Tavşanı)
Orta ve Güney Avrupa’dan Çin’ kadar rastlanabilen yaban tavşanları, ülkemizde de sıklıkla görülmektedir. Ağırlığı 7 kilograma kadar ulaşabilen bu tavşanların kuyruğu ise yaklaşık 10 cm kadardır. Son derece hızlı olan yabani tavşanlar, ortalama 3 – 4 yıl kadar yaşar ve evcil türler ile karşılaştırıldıklarında çok daha dayanıklıdırlar. Yine bu tavşanların yumuşak tüylerinin altında oldukça gelişmiş kaslar bulunmaktadır. Yetişkin bir yaban tavşanının ağırlığı ortalama olarak 6 kg, uzunluğu ise 70 cm’dir.
Kış aylarında grimsi renkte olan yaban tavşanları yaz aylarında ise daha koyu bir renge bürünürler. En belirgin özellikleri olan kulakları ise 14 cm’ye kadar ulaşabilir ve çok hareketlidirler.
Tüm bunların yanı sıra tavşan türleri yukarıda bahsettiklerimiz ile sınırlı değildir. Yeryüzünde Şinşilla tavşanı, Yeni Zelanda tavşanı, Burgogn kızıl tavşanı, Büska beyaz tavşanı, Viyana tavşanı, Belçika tavşanı ve Avrupa ada tavşanı gibi bahsedilebilecek daha pek çok tavşan türü bulunmaktadır.
Kirpi Bakımı Beslenmesi ve Özellikleri konulu yazımızda ilginizi çekebilir.
