Kaplumbağa, 200 milyon yıldan bu yana yaşadığı bilimsel olarak kanıtlanmış bir hayvandır. Sürüngenler sınıfında yer alan bu hayvan, bazı özellikleri ile diğer sürüngen türlerinden ayrılır. Örneğin, kaplumbağaların vücudu oldukça sert bir kabuk içerisindedir ve baş, boyun, kuyruk ve bacakları bu kabuğun dışındadır. Herhangi bir tehlike anında ise kabuklarının içerisine sığınır ve tehlike geçmeden kafalarını dışarıya çıkarmazlar. Kaplumbağaların ayırt edici özelliklerinden birisi de çenelerinde dişlerinin bulunmamasıdır. Bunun yerine sert kıkırdaksı bir yapıdan oluşan çeneleri vardır ve çok sert cisimleri dahi parçalayabilirler. Dünya üzerinde yüzlerce kaplumbağa türü bulunmaktadır. Bunlar arasında yer alan su kaplumbağaları, kendi içerisinde de türlere ayrılmaktadır. Her bir su kaplumbağası türünün beslenme, barınma, ısı ve nem gibi ihtiyaçları ise farklıdır. Peki, su kaplumbağası türleri nelerdir? Bu türlerin önemli özellikleri nelerdir?
Su Kaplumbağası Türleri ve Özellikleri
Su kaplumbağaları amfibik canlılardır. Yani hem karada hem suda yaşayabilme özelliğine sahiptirler. Bu kaplumbağalar arasında evcil hayvan olarak beslenebilecek türlerin yanı sıra vahşi pek çok tür bulunmaktadır. İşte, o türler ve özellikleri…
● Kırmızı Yanaklı Su Kaplumbağası
Ülkemizde evcil hayvan olarak da tercih edilen kırmızı yanaklı su kaplumbağası, ismini kafasında yer alan kırmızı çizgilerden alır. Anavatanı Meksika ve California olan bu kaplumbağa türü, yarı sucul bir canlıdır. Ayrıca dünyanın en istilacı 100 canlı türünden birisi olarak kabul edilmektedir. Kırmızı yanaklı su kaplumbağası aynı zamanda “Singapur kaplumbağası” olarak da bilinir. Kayalardan ve ağaçlardan suya kolay bir şekilde kayabilmesi nedeniyle “slider” ismiyle de anılmaktadır.
● Afrika Side-Neck Su Kaplumbağası
Su kaplumbağası türleri arasında bahsedebileceğimiz bir diğer tür ise side-neck su kaplumbağasıdır. Aynı zamanda Afrika çamur kaplumbağası ya da Afrika kaslı kaplumbağası olarak da bilinir. Bu kaplumbağa kafasını kabuğunun içine tamamen sokamaz, bunun yerine başının yanına çekilir ve sonrasında başını kabuğunun üst kenarının alt kısmında katlar. Afrika side-neck su kaplumbağası, gün içerisinde çok aktif olduğu için evcil hayvan olarak da tercih edilebilmektedir. Ayrıca nesli tükenmekte olan türler arasında yer almadığı için birçok yerde kolaylıkla bulunabilir. Side-neck su kaplumbağası, 25 – 30 cm boyutlarına ulaşabilmekte ve yaklaşık 25 yıl kadar yaşayabilmektedir.
● Sarı Karınlı Su Kaplumbağası
Bu su kaplumbağası türü, kırmızı yanaklı su kaplumbağası ile benzer özellikler taşımaktadır. Erkekleri dişilerine oranla daha iri olan sarı karınlı su kaplumbağasının alt kabuğu sarı renkte, üstü ise kahverengidir. Ayrıca yaşamının ilk dönemlerinde etçil beslenirken sonrasında ise hem etçil hem de otçul beslenmeye başlar. Üreme dönemi ise ilkbahar ve yaz aylarıdır. Yumurtalarını kıyılara bırakır ve dişileri tek seferde 10 tane yumurta bırakabilir.
● Boyalı Su Kaplumbağası
Su kaplumbağası türleri arasında yer alan boyalı su kaplumbağasının anavatanı Kuzey Amerika’dır. Ancak Güney Kanada ve Güney Meksika’da da karşımıza çıkabilmektedir. Birçok su kaplumbağası gibi boyalı su kaplumbağası da gün içerisinde aktiftir ve kış ayları geldiğinde hibernasyona girer. Yani kış uykusuna yatar. Bu türün dişileri 10 – 15 cm boyuna ulaşabilirken erkekleri dişilere oranla biraz daha kısadır. Ayrıca vahşi doğadaki boyalı su kaplumbağaları yaklaşık olarak 55 yıl yaşayabilmektedir.
● Mississippi Harita Kaplumbağası
Bu minik kaplumbağa türü, ABD’nin Mississippi eyaletindeki nehir ve göllerde yaşamaktadır. Kabuğunda yer alan harita benzeri desenler nedeniyle Mississippi harita kaplumbağası olarak anılmaktadır. Evcil su kaplumbağası türleri arasında sayabileceğimiz bu türün bakımı oldukça kolaydır. Ancak barındığı suyun değerleri sağlıklı ve uzun ömürlü olması bakımından önemlidir.
● Benekli Su Kaplumbağası
Benekli su kaplumbağası, yerli bir su kaplumbağası türüdür. Ülkemizin yanı sıra Güney Avrupa ve Kuzey Afrika’da da yaşamaktadır. Ancak son yıllarda nesli tükenme riski ile karşı karşıyadır. Kabuğunun üst kısmında siyah, alt kısmında ise sarı ve siyah benekler bulunmaktadır. En fazla 25 cm boyuna ulaşabilen bu su kaplumbağası türünün ömrü ise 40 yıl kadardır.
● Rus Kaplumbağası
Rus kaplumbağasının anavatanı Güneydoğu Rusya’dır. Ancak Rusya’nın yanı sıra İran, Afganistan, Pakistan, Kazakistan, Özbekistan ve Çin gibi başka ülkelerde de görülebilmektedir. Yaklaşık olarak 20 cm boyuna ulaşabilen bu kaplumbağa, diğer pek çok su kaplumbağasına göre daha aktif ve iştahlıdır. Ayrıca ani ısı değişimlerine karşı oldukça dayanıklıdır. Bu nedenle de evcil hayvan olarak bakımı oldukça kolaydır.
● Doğu Kutu Kaplumbağası
ABD’nin doğu eyaletlerinde yaşayan bu su kaplumbağası, ismini köşegen kabuk formundan almaktadır. Oldukça yavaş hareket eder ve olgunlaşma süreci de yavaş işler. Doğal yaşam ortamında yaklaşık 100 yıl kadar ömrü olan doğu kutu kaplumbağası, evde bakılması durumunda çok daha az yaşar. Çünkü UV ışınlarına direkt olarak erişim sağlamak, yüksek ısı ve neme ihtiyacı vardır. Bu şartları ev ortamında sağlamak ise kolay olmayabilir.
● Yunan Kaplumbağası
Yunan kaplumbağası, su kaplumbağası türleri arasında en uzun ömürlü olanlardan birisidir. Uygun yaşam koşulları sağlandığında 100 yaşını geçebilir. Ancak doğal yaşam ortamında bu kadar uzun yaşaması oldukça zordur. Çünkü Yunan kaplumbağası, vahşi doğada yırtıcı hayvanlara karşı kendisini savunamaz. Bu nedenle doğada en fazla 20 yıl kadar yaşayabilir. Evde beslenebilecek kaplumbağa türleri arasında yer alan bu kaplumbağa, sahibini tanıma konusunda oldukça yeteneklidir. Elde tutulmaktan hiç hoşlanmaz ve bu nedenle strese girebilir.
● Razor Backed Musk Su Kaplumbağası
ABD’nin güney kesimlerinde yaşayan bu su kaplumbağası oldukça ilginç özelliklere sahiptir. Kafasında nokta halinde siyah benekleri vardır ve boynu diğer su kaplumbağası çeşitleri ile karşılaştırıldığında daha uzun, bacakları ise daha kısadır. Oldukça güçlü ve keskin bir gagaya sahiptir. Yumurtlamak ya da güneşlenmek gibi ihtiyaçları dışında genellikle suyun içinde yaşar.
Razor-backed Musk su kaplumbağasının en ilginç özelliklerinden birisi de tehlike hissettiğinde etrafa kötü bir koku yaymasıdır. Böylece yırtıcılara karşı kendisini savunabilmektedir.
İlginizi çekebilir: Kaplumbağa Malzemeleri
● Caretta Caretta
Sini kaplumbağası olarak da adlandırılan caretta carettalar, Pasifik ve Hint okyanuslarının ılıman sularında yaşar. Ülkemizde ise en çok Akdeniz sahillerine yayılmışlardır. Caretta carettaların Türkiye’deki yumurtlama alanları ise; Dalyan, Adana-Yumurtalık, Anamur, Fethiye, Köyceğiz ve Dalaman’dır. Caretta carettalar yalnızca yumurtlamak için kıyıya yanaşırlar. Ancak yumurtlayacakları kıyıyı seçerken hassas davranır, insan ve yapay ışığın olmadığı kıyıları tercih ederler. Normal şartlarda yıl içerisinde 2 ya da 3 kez yumurtlar ve tek seferde 100’e yakın yumurta bırakırlar.
Caretta carettaların yaşam alanları, artan dünya nüfusu ve kaynakların yanlış kullanımı nedeniyle hızla azalmaktadır. Bu nedenle de geçmişi yaklaşık 100 milyon yıl öncesine dayanan bu canlıların nesli tükenme tehlikesi ile karşı karşıyadır.
Su kaplumbağası türleri kısaca yukarıda bahsettiğimiz gibidir. Ancak bu bahsettiğimiz türlerin yanı sıra reeve kaplumbağası, Nil kaplumbağası ve timsah kapan su kaplumbağası gibi türler de bulunmaktadır.
Kaplumbağaların Genel Özellikleri konulu yazımızda ilginizi çekebilir.
