Dünya genelinde yaygın olarak bilinen papağan türleri, alt türleri ile birlikte yaklaşık 350 çeşittir. Yaklaşık olarak 15. yüzyıldan itibaren, evcilleştirilerek, insan yaşamına girdiği bilinen papağanları boyutlarına göre sınıflandırabiliriz. Yaygın olarak bilinen bu papağan türleri ve bu türlere bağlı alt türler aşağıdadır.
Küçük Papağan Türleri
Bu grupta bulunan papağan türleri genel olarak 10 – 20 cm büyüklükte olan türlerdir. Bu grupta en yaygın olarak bilinenler;
Cennet Papağanı – Love Birds – Aşk Kuşu: Latince adı Agapornis olan Cennet papağanlarının ana vatanı Afrika kıtasıdır. 8 türü bulunan cennet papağanlarının, ana vatanı Madagaskar olan bir başka türü de bulunmaktadır. Agapornis bu sekiz türün ortak adı olarak kullanılmaktadır. Doğal yaşamda ortalama 15 yıl yaşayabilen Cennet papağanı türleri 45 – 55 gr ağırlığa kadar değişen boylarda olabilmektedir.
Muhabbet Kuşu – Budgerigar: Latince adı Melopsittacus Undulatus olan Muhabbet kuşları en yaygın beslenen paraket türüdür. Ana vatanı Avustralya olan muhabbet kuşları 30 – 40 gr ağırlığa ve 18 cm uzunluğa erişebilmektedir. Kafes ortamında ortalama yaşam süresi 10 yıl olan Muhabbet kuşunun 21 yıl kadar yaşayabilen örneği de görülmüştür. Ülkemizde en kolay ulaşılabilen ve yaygın olarak yetiştirilen bu küçük papağanlar yeşil, sarı ve mavi tüyleri, siyah çizgili kanatları ile eşsiz güzellikte küçük canlılardır.
Parrotlet: Forpus, Touit, Nannopsittaca gibi birkaç türü içeren gruptur. Ana vatanı orta ve güney Amerika olan bu küçük papağan türleri 24 ile 34 gr arası değişen ağırlıktadır.
Kırmızı Göğüslü Papağan – Splendid: Latince adı Neophema Splendida olan ve Al gerdanlı papağan olarak ta bilinen türün ana vatanı Güney Avustralya’dır. Yetişkinleri 44 gr ağırlığa ve 20 cm uzunluğa erişebilen bu gösterişli tür, ortalama 14 yıl yaşayabilmektedir.
Orta Boy Papağan Çeşitleri
Bu grupta bulunan papağan türleri genel olarak 20 – 30 cm büyüklükte olan türlerdir.
Sultan Papağanı – Cockatiel: 33 santim uzunluğa ulaşabilen bu tür kakadu papağan ailesindendir. Ortalama 14 yıl yaşam ömrü olan bu papağan iyi şartlarda 20 yıla kadar yaşayabilir.
Kırmızı omuzlu Amerikan Papağanı – Noble Macaw: Latince adı Diopsittaca Nobilis’dir. Uzunluğu 35 cm ye kadar erişebilen türün ana vatanı Güney Amerikadır.
Monk Parakeet – Quaker Paraket: Latince adı Myiopsitta monachus olan bu tür keşiş papağanı olarak adlandırılmaktadır. Ana vatanı orta ve güney Amerika ülkeleridir. Ortalama 20 yıl yaşam süresi olan bu papağanların, yetişkinlerinde boyu 29 cm ye, ağırlığı ise 140 gr’a kadar erişebilmektedir. Vücudu parlak yeşil renkte, karın bölgesi gri, sarı ve yeşilimsi renkte olan bu papağanın kanat genişliği 45 – 50 cm ye ulaşabilmektedir.
Caique Parot: Latince adı Pionites olan bu türün siyah başlı ve beyaz karınlı olarak iki türü bulunmaktadır. Ana vatanı güney Amerika’da Amazon bölgesidir. Ortalama 30-40 yıl yaşayan bu türün yetişkinlerinin boyu 23 cm’ye, ağırlığı ise 150 – 170 gr’a ulaşabilmektedir. Bu türün en belirgin özelliği kısa, kare kuyruğudur.
Aratinga Conures: Latince adı Aratinga olan bu tür güneş muhabbet kuşu olarak da adlandırılmaktadır. Baskın olan parlak sarı ve kırmızı rengi nedeniyle böyle adlandırılır. Baskın yeşil renkleri de bulunan türün, ana vatanı Güney Amerikadır. Bu tür Arjantin bölgesinde yaygın bir tür olan jandaya olarak adlandırılmaktadır. Yetişkinleri 30 cm uzunluğa ve 130 gr ağırlığa erişebilmektedir. Bu türe ait pek çok alt tür bulunmaktadır. Örneğin Aztek paraketi, Mavi Tepeli paraket, Altın paraket, Güneş paraketi gibi bu alt türler orta ve büyük boy papağan grubuna ait olabilen lokal türlerdir.
Pyrrhura: Latince adı Pyrrhura olan ve kızıl karınlı paraket olarak adlandırılan bu papağan türünün ana vatanı güney Amerika’dır. Orta Amerika bölgesinde de yaygın görülmektedir. Ortalama 20 – 25 yıl olan bu papağan grubu da pek çok alt türe sahiptir. Uzunluk ve ağırlıkları alt türlerine göre oldukça değişkendir. Örneğin Patagonian conure türü 45 cm uzunluğa 390 gr ağırlığa, Pyrrhura rupicoa – Siyah Şapkalı Paraket ise 25 cm uzunluğa erişebilmektedir.
Lori – Lorikeets: Latince adı Loriini olan loriket olarak da adlandırılan lori papağanı oldukça farklı bir türdür. Çiçek ve meyve nektarı ile beslenir. Bunu yapabilmesini sağlayan da benzersiz fırça uçlu dilidir. Gökkuşağı lori, kırmızı lori, karabaş lori, zeytin göğüslü lori gibi pek çok alt türü bulunmaktadır. Vücut ağırlıkları alt türlere göre farklılıklar göstermektedir. Örneğin Gökkuşağı Lori 120 gr, Kırmızı Lori 160 gr, Zeytin Göğüslü Lori ise 74 gr ağırlığa sahiptir. Lori papağan türleri Güneydoğu Asya, Endonezya, Timor, Papua Yeni Gine ve tüm Avustralya kıtasında yaygın olarak yaşamaktadır.
Pionus Parrots: Ana vatanı Meksika, orta ve güney Amerika olan bu papağan türünün karakteristik özelliği göz halkasıdır. Ortalama yaşam süresi 25 yıldır. Mavi kafalı, bronz kanatlı, pullu kafalı, gölgeli ve beyaz şapkalı olarak adlandırılan alt türleri bulunmaktadır. Bu türler içerisinde en büyüğü pullu kafalı olandır. Yetişkin ağırlığı 290 gr, uzunluğu ise 30 cm olabilmektedir.
Poicephalus Parrots: Latince adı Poicephalus’tur. Ana vatanı güney Afrikadır. Etiyopya ve Senegal hattından aşağıda kalan bölgede yaşayan bu orta boy papağan türünün bilinen altı farklı alt türü bulunmaktadır. Ancak sadece 4 çeşidi evcilleşmiş ve evde beslenmektedir. Bunlar Senegal, Meyer, Jardine ve kahverengi kafalı olan türleridir. Ortalama 20 – 30 yıl yaşayabilirler. Senegal türünün 50 yıl kadar yaşayabildiği de kaydedilmiştir.
Cockatoos: Latince adı Cacatuidae’dır. Ana vatanı Solomon adaları, Malezya, Tayland ve Singapur’dan, Avustralya ya kadar uzanan bölgedir. Genel olarak beyaz ve siyah renkte olan kakaduların farklı türleri bulunmaktadır. Beyaz veya siyah renk tüylerin üzerine serpiştirilmiş olan farklı renklere göre isimler almaktadır. Örneğin Gül Göğüslü Kakadu, Pembe Kakadu, Tepeli Kakadu, Gri Kakadu gibi. Kakadu türlerinin bazıları orta boy papağan grubundadır. Bunlar ortalama 23 – 33 cm uzunluğundadır.
Orta boy kakadu türleri,
- Çıplak Gözlü Kakadu – Bare-eyed Cockatoo
- Geniş Tepeli Kakadu – Ducorp’s Cockatoo – Solomons Kakadu
- Goffin Kakadu – Goffin’s Cockatoo
- Kırmızı Göğüslü Kakadu – Rose-breasted Cockatoo
Büyük boy kakadu türleri,
- Pembe Kakadu – Major Mitchell’s Cockatoo
- Sarı Taçlı Kakadu – Lesser Sulphur-crested Cockatoo
- Sitron Tepeli Kakadu – Citron-crested Cockatoo
- Mavi gözlü Kakadu – Blue-eyed Cockatoo
- Kükürt Taçlı – Sülfür Kakadu – Greater Sulphur-crested
- Uzun Gagalı Kakadu – Long-billed Corella
- Molukan Kakadu – Moluccan Cockatoo
- Beyaz Kakadu – Şemsiye Kakadu – Umbrella Cockatoo
Görmek isteyebilirsiniz: Papağan Kafesi
Büyük Papağan Cinsleri
African Grey Parrot: Latince adı Psittacus erithacus olan ve Jako papağan veya Gri papağan olarak ta bilinen bu tür konuşma yeteneği en iyi olan türlerin başında gelmektedir. Ana vatanı orta Afrika Kongo Cumhuriyeti olarak bilinen bu tür 40 – 50 yıl yaşayabilir. Yetişkinleri 33 cm uzunluğa ve 410 gr ağırlığa erişebilen Jako papağanı bazı uzmanlara göre orta boy olarak sınıflandırılmaktadır. Genel olarak gri ve siyah renkli tüyleri bulunan gri papağanların kuyrukları kırmızı veya bordo renktedir. Jako papağanının Congo ve Timneh olarak iki alt türü bulunmaktadır.
Amazon Parrots: Latince adı Amazona olan Amazon papağanı da büyük ve orta gruptan sayılan ve çok sayıda alt türü olan papağan cinslerinden biridir. Ana vatanı Güney Amerika Amazon ormanlarıdır. Alt türlerine göre uzunluk ve ağırlıkları değişmektedir. Amazon papağanı alt türlerinden bazılarını şöyle sıralayabiliriz; Mavi Kafalı Amazon, Sarı Başlı Amazon, Sarı Alınlı Amazon, Beyaz Alınlı Amazon, Küba Amazonu, Yeşil Yanaklı Amazon, Mavi Yanaklı Amazon, Kızıl Karınlı Amazon, Sarı Enseli Amazon, Siyah Gagalı Amazon, Sarı Gagalı Amazon papağanı gibi. Bunların dışında da bilinen Amazon papağanı türleri bulunmaktadır ve toplam 25 alt türe sahip olduğu bilinmektedir.
Eclectus Parrot: Latince adı Eclectus roratus olan bu papağan türünün yetişkinleri 440 gr ağırlığa ve 35 cm uzunluğa erişebilmektedir. Solomon adaları ve Yeni Gine ye özgü olan bu tür kuzey Avustralya da bulunmaktadır. Lori papağanı ile benzer özelliklere sahiptir. Kısa kuyruklu bu papağan türünün kırmızı ve yeşil renkte baskın olarak üç alt türü bulunmaktadır.
Hawk-Headed Parrot: Latince adı Deroptyus accipitrinus olan bu tür Brezilya Şahin Başlı Papağanı olarak bilinmektedir. Kırmızı fan papağanı olarak da adlandırılan bu tür Amazonlar, Brezilya, Venezuella, Kuzey Peru, Bolivya ve Fransız Guayanası, Surinam ve Guyanam bölgesinde yaşamaktadır. Yetişkinleri 35 cm uzunluğa erişebilmektedir. 40 yıl yaşayabilen bu türün en belirgin özelliği tehlike hissettiğinde boyun bölgesinde mavi ve kırmızı renkli tüylerin dikleşmesidir.
Macaws Parrot: Latince adı Ara Macao olan bu tür Ara papağanı olarak da bilinmektedir. Ana vatanı orta Amerika olan bu papağanlar yaygın olarak bilinen ve yetiştirilen en büyük papağanlardandır. Yetişkinleri 1 kg ağırlığa ve 90 cm uzunluğa erişebilir. Macaw papağanlarının; Altın Yakalı Macaw, Mavi Kanatlı Macaw, Kahverengi Alınlı Macaw, Scarlet Macaw, Kırmızı Alınlı Macaw, Kırmızı-Yeşil Macaw, Asker Macaw, Sümbül Macaw, Mavi Boğazlı Macaw olarak alt türleri bulunmaktadır. Macaw papağanı türlerinin yaşam süresi 25 – 60 yıl arasında olabilmektedir.
Palm Cockatoo: Latince adı Probosciger aterrimus olan Palmiye Kakadu, gagası en büyük olan papağan türüdür. Ana vatanı kuzey Avustralya ve yeni Gine olarak bilinmektedir. Yetişkinleri 65 cm uzunluğa ve 1,2 kg ağırlığa erişebilen bu papağan türü, bilinen en iri türlerden biridir. Gri siyah renkteki tüylerin yanı sıra kırmızı yanakları ile spesifiktir. Ortalama yaşam süresi 40 – 90 yıl ile en uzun yaşayan papağan türleri arasında sayılabilir.
Parakeets: Paraketler değişik boy ve ağırlıkta olabilen papağan türleridir. Küçük, orta ve büyük türden papağanları barındıran bu geniş gruptaki kuşların en bilinenleri; Muhabbet kuşu, Halka Boyunlu paraket, İskender papağanı, Erik Başlı paraket, Kırmızı Alınlı paraket – kakariki, Carolina paraket, Gri Kukuletalı paraket, Keşiş paraket olarak sayılabilir.
Paraketler içerisinde dikkat çeken özel bir Papağan türü;
Alexandrine Parrot: Latince adı Psittacula Eupatria olan ve İskender papağanı olarak adlandırılan bu türün ana vatanı Doğu Hindistan ve Sri Lanka bölgesidir. Yaşam süresi 30 yıl olan bu tür orta / büyük türler arasında sayılabilir. Yetişkinleri 260 gr ağırlığa ve 22 cm uzunluğa ulaşabilir. Akrobasi yeteneği olan türün, konuşma kabiliyeti yüksektir.
Pek çoğumuzun hayranlıkla gözlerini alamadığı eşsiz renkleri ile büyüleyen papağan türleri hakkında kısaca bilgi vermeye çalıştık. Elbette biliyoruz ki her bir grup kendi içerisinde eşsiz alt türlere sahip ve oldukça geniş gruplar içermekte. Her geçen gün yeni alt türler keşfedilerek bu çeşitliliğe eklenmektedir. Elimizden geldiğince ve zaman zaman papağan bakımı, papağan beslenmesi ve papağan sağlığı konularında size daha detaylı bilgiler vermeye çalışacağız.
Eğer evde bir papağan veya başka bir kuş bakıyorsanız belki kuşların tırnak bakımı ile ilgili yazımız da ilginizi çekebilir.
