Papağan ateşi hastalığı Ornitoz, Psittakoz veya papağan humması olarak da adlandırılan enfeksiyöz karakterli bir hastalıktır. Bu hastalık kuşlardan insana da geçebildiği bilinen (zoonoz) hastalıklar arasındadır. Hastalığın neden olan etken Chlamydia psittaci adlı bakteridir. Hastalık etkeni yaygın olarak papağanlarda hastalığa neden olsa da muhabbet kuşu, güvercin ve diğer tüm kuş türlerinde enfeksiyona yol açabilir. Az önce de belirttiğimiz gibi bu bakteri düşük oranda da olsa insanlarda da hafif seyirli bir enfeksiyona neden olabilir. Hastalık kuşlarda çok daha ağır seyreder.
Papağan Ateşi Hastalığı Hangi Kuş Türlerinde Etkilidir?
Hastalık en çok papağan türlerinde, sıklıkla da sultan papağanlarında daha sık olarak görülür. Papağan türlerinin yanı sıra muhabbet kuşları, güvercinler, hindiler, ördekler ve diğer kümes hayvanlarında da görülebilir.
Papağan Ateşi Nasıl Yayılır?
Hastalığa neden olan bakteri, enfekte durumdaki kuşların tüyleri, dışkısı ve solunum yolu salgıları ile çevreye yayılır. Çoğu zaman bakteriyi taşıyan enfekte olmuş kuşlar, hiç bir belirti göstermeden hastalığı taşıyabilir ve yayabilirler. Bakterinin diğer kuşlar tarafından alınması genellikle solunum yolu ile olmakla beraber aynı zamanda direk temas ile de olabilir.
Bakteri, bakteriyi taşıyan dışkı veya salgının kuruması ve dağılması sonucu ortama toz zerrecikleri olarak yayılır. Diğer kuşlar ve nadiren de olsa insanlar bu toz zerreciklerini soluyarak enfekte olurlar. Ayrıca kuşun ısırması sırasında ağız salgıları ve yakın temas gibi bir yolla da insana geçebilir. Bu hastalık kuştan kuşa ya da kuştan insana geçebilen bir hastalık olmasına karşın, insandan insana geçmesi pek söz konusu değildir.
Papağan ateşi hastalığı genellikle kuşlar ile yakın teması olan insanlarda daha fazla görülmektedir. Örneğin kuşların kafes temizliğini yapan kişilerde, veteriner hekimi olanlarda, kümeste çalışanlar arasında daha çok rastlanmaktadır. Çoğunlukla basit düzeyde ve hafif bir üst solunum yolu hastalığı olarak kendini belli eder.
Hastalanan Kuşlardaki Belirtiler Nelerdir?
Papağan türleri arasında daha sık olarak görülen bu hastalığın başlangıç aşamasında ilk görülen belirtisi durgunluk, keyifsizlik ve iştahsızlıktır. Hastalığın ilerlemesi ile birlikte gözlerde konjonktivit ve buna bağlı olarak göz çevresinde kızarıklık, akıntı ve çapaklanma görülür. Hastalık etkeni aynı zamanda özellikle üst solumum yollarında da etkili olduğu için hırıltılı solunum ve solunum güçlüğü görülen diğer önemli belirtiler arasındadır. Bu belirtilerin yanı sıra şiddetli ishal, tüylerde kabarıklık ve genel bir çöküntü hali de tabloya eşlik edebilir.
İnsanlarda ise daha hafif bir enfeksiyona neden olur ve çok nadiren ölüm görülebilir. Genellikle başlangıç evrelerinde ilk belirtiler baş ağrısı, ateş ve titremedir. İlerleyen durumlarda kas ağrıları görülen psittakoz, kuru öksürükle seyreden pnömoniye de neden olabilir. Bakteri ile teması olan insanlarda ilk belirtiler 5 ile 14 gün arası bir sürede ortaya çıkar. Eğer tedavi edilmez ise daha ciddi sorunlara neden olabileceği gibi bazı insanlarda endokardit ve hepatit gibi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle şüphelenilen bir durum söz konusu olduğunda vakit geçirmeden doktorunuza başvurmalısınız.
Hastalıktan Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
Papağan hastalığından korunabilmenin en etkin yöntemi bakımını yaptığınız kuşun sağlıklı kalmasını sağlamanızdır. Yeni bir kuş aldığınızda en az bir hafta boyunca mümkün olduğu kadar yakın durmaktan ve fazla temastan kaçınmalısınız. Öncelikle evde başka kuşlarınız varsa, yeni gelen kuşu 7-10 gün süreyle onlardan ayrı tutmalısınız.
Karantina süresi içerisinde kuşunuzu iyi gözlemleyin ve hastalığın belirtilerinin olup olmadığını takip edin. İlk günlerde papağanınız strese bağlı durgunluk yaşayabileceğinden sizin için yanıltıcı olabilir. Ancak hastalık söz konusu ise sadece durgunluk değil, iştahsızlık, tüylerde kabarıklık, ishal ve gözlerde kızarıklık gibi belirtilerde görülecektir. Bu belirtilerden biri dahi söz konusu ise kafes temizliği sırasında mutlaka eldiven ve maske kullanın. Ayrıca papağanınızın kafesinin bulunduğu ortamın çok iyi havalanmasını sağlayın.
İlginizi çekebilir: Papağan Kafesi
Yeni gelen kuşun sağlıklı olduğundan emin olduktan sonra diğer kuşlarınız ile bir araya getirebilirsiniz.
Papağan Ateşi Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığın erken dönemde teşhis edilmesi çok büyük önem taşır. Papağan tüneği üzerinde durgun ve keyifsiz görünüyorsa dikkatlice gözlemlemeli ve iştahını takip etmelisiniz. Eğer papağanınız yem yemiyorsa ve keyifsizse vakit geçirmeden veteriner hekime götürmeniz faydalı olacaktır. Çünkü papağan ateşi hastalığı kuşlarda ani ölümlere neden olacak kadar hızlı ilerleyebilir. Özellikle solunum güçlüğü ve ishal başladığında ileri evreye geçmiş demektir.
Kuş klamidiyozu olarak da adlandırılan papağan ateşi, kan tahlili yapılarak da teşhis edilebilir. Veteriner hekiminizce yapılacak muayene ve kan testleri ile kolayca hastalık tanısı yapılabilir.
Papağan Ateşi Nasıl Tedavi Edilir?
Bu hastalığın tedavisinde en etkili yöntem antibiyotik kullanımıdır. Veteriner hekiminiz tarafından planlanan uygun bir tedavi ile papağanınız hastalığı atlatacaktır. Bu arada papağanınızın genel sağlığını destekleyecek aminoasit solüsyonları ve kuş vitamin takviyeleri yaparak iyileşme sürecini hızlandırabilirsiniz.
Papağanımı Hastalıktan Nasıl Koruyabilirim?
Bakteriyel enfeksiyon olan psittakoz için bir aşı söz konusu değildir. Zaten hastalık atlatılsa dahi tekrar bakteriye maruz kalındığında yine enfeksiyon gelişebilir. Bu nedenle genel hijyen kuralları büyük önem taşır.
Her şeyden önce yeni bir papağan almaya karar verdiyseniz mutlaka bildiğiniz bir evcil hayvan mağazasından almanızı tavsiye ederiz. Almak istediğiniz kuşu almadan önce en az 5-7 gün süre ile gidip gözlemleyin ve her hangi bir hastalık belirtisi olup olmadığını iyice kontrol ettikten sonra alın.
Birden fazla kuşun bulunduğu kafesler hastalığın kolayca yayılmasına neden olur. Bu nedenle çok kalabalık kafesler tercih edilmemelidir. Papağan kafesini, papağan yemlik ve suluklarını iyi temizleyip dezenfekte ediniz. Kafesin günlük temizliğini düzenli yaparak, dışkıları kafeste bırakmamaya dikkat ediniz. Her zaman için kafes temizliği sırasında iyi bir havalandırma sağlamanız sizin ve kuşlarınızın sağlığının korunmasında faydalı olacaktır.
Hint Bülbülü (Zebra İspinozu) Bakımı konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
 Hastalığı){kind=link}