Melek balığı (Pterophyllum scalare) çiklitgiller ailesinin üyeleri arasında yer alır. Doğal yaşam alanı Güney Amerika olan bu balık türü, oldukça zarif ve güzel bir görünüme sahiptir. Bu nedenle de akvaryum severler tarafından sıklıkla tercih edilir. Melek balığı, ortalama olarak 15 cm’ye kadar büyür ve çeşitli desenlerde çok sayıda alt türe sahiptir. Melek balığı türleri arasında; silver, gold, koi, albino, zebra, hayalet ve mermer yer almaktadır. Yine melek balığı türlerinin bazılarının gözleri kırmızıdır ve vücutlarında sarının, yeşilin ve metalik mavinin çeşitli tonlarını görmek mümkündür. Melek balıkları, uzun ömürlü ve bakımı kolay balık türleri arasında yer alırlar. Fakat ihtiyaçları bilinmez ve bakımları konusunda hassas davranılmazsa akvaryum ortamında uzun süre yaşamaları mümkün değildir. Bu nedenle de melek balığı bakımı konusunda bilinçlenmeli, doğru beslenmeleri ve uygun akvaryum koşullarında barınmaları sağlanmalıdır.
Melek Balığı Bakımı ve Beslenmesi
Melek balıklarının bakımı, diğer akvaryum balıkları ile karşılaştırıldığında daha kolay ve masrafsızdır. Bu balıkların doğal ortamlarında yakalanan vahşi örneklerinin akvaryum ortamında yaşamaları oldukça zordur. Fakat nesiller boyu akvaryumlarda üretilmiş olan evcil türlerin bakımları daha zahmetsizdir. Sağlıklı ve uzun ömürlü olmaları için yüksek ve geniş akvaryumlarda bakılmaları gerekmektedir. Bu doğrultuda ideal bir melek balığı akvaryumu en az 50 cm yükseklikte olmalıdır. Yine bu zarif görünümlü balıkların akvaryumlarının düzenli olarak temizlenmesi ve akvaryumda filtreleme sisteminin bulunması gerekmektedir.
Melek balığı bakımı ile ilgili olarak dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise akvaryumlarının bitkilendirilmesidir. Bitkilendirme için java yosunu, water sprite bitkileri ve Amazon kılıcı gibi akvaryum bitkileri tercih edilebilir. Bu bitkiler sayesinde hem akvaryum güzel bir görünüm kazanır hem de melek balıkları kendilerini doğal yaşam ortamlarında hissederler. Ayrıca akvaryumdaki bitkiler sayesinde yavruların saklanabilmeleri için uygun koşullar sağlanmış olur.
Melek balıkları, doğal yaşam ortamlarında da olduğu gibi daha çok yumuşak suyu seven canlılardır. Bu sebeple de akvaryum suyunun pH derecesi 6 – 7 civarında olmalıdır. Yine melek balığı akvaryum sıcaklığı ise ortalama 26 – 28 derece arasında olması gerekmektedir.
Bunların yanı sıra melek balıkları hepçil beslenen canlılardır. Yani hem bitkisel hem de hayvansal balık yemleri ile beslenebilirler. Ağız yapılarının basık olması nedeniyle yüzeyden beslenirler. Bu nedenle de melek balığı beslenmesi için dibe batmayan pul yemler tercih edilmelidir. Yine en ideal besinleri ise donmuş canlı yemler, kuru canlı yemler ve spirulina içeren kuru yemlerdir. Fakat canlı ve kuru yemler ile çok yönlü olarak beslenmeleri durumunda akvaryumun filtre mekanizmasının iyi olması ve su değişimlerinin ihmal edilmemesi gerekmektedir. Ayrıca melek balığı yavrularının günde 1 – 2 kez, yetişkinlerin ise bir kez beslenmesi yeterli olmaktadır.
Melek balığı bakımı sırasında aşırı yemlemeden kaçınılmalıdır. Çünkü balıklar tarafından tüketilmeyen fazla yemler birikir ve akvaryumun pH dengesinin bozulmasına neden olurlar. Bu nedenle de ideal yem miktarını belirlemek için balıkların davranışları izlenmeli, yemleme yavaş yavaş yapılmalı ve balıkların yem yeme hızı azaldığında ise yemleme sonlandırılmalıdır.
Melek Balıklarında Üreme
Melek balıkları, akvaryumların orta kısımlarında yaşayan balıklardır. Erişkinlikten önce sürü halinde yaşayan bu balıklar, cinsel olgunluğa ulaştıklarında ise eşleşirler ve akvaryumda kendi alanlarını belirlerler. Ancak unutulmamalıdır ki, melek balıkları rastgele çiftleşmezler. Yani kendi eşlerini yine kendileri seçerler. Bu sebeple de en az 250 lt’lik akvaryumlara 8 – 10 melek balığı bir araya konularak eşlerini seçmelerine fırsat verilmelidir. Eşlerini seçen melek balıkları diğer balıklar ile birlikte tutulmamalı ve başka bir akvaryuma konulmalıdır. Bu akvaryumun boyutları 80cm x 40cm x 50 cm olabilir. Ayrıca yeni konuldukları akvaryuma yumurtlamaları için uygun bir köşe oluşturmakta fayda vardır. Çünkü bu balıklar, yeni konuldukları akvaryuma alışmalarının ardından yumurtlayacakları yeri büyük bir özenle arayıp seçerler.
Üreme akvaryumunun su sıcaklığı ve yumuşaklığı uygun derecede olmalıdır. Çiftleşmeleri için uygun ortam oluşturulan dişi ve erkek melek balıkları yumurtaları için birlikte nöbet tutarlar. Yumurtaları arasında bozulan varsa yiyerek sağlıklı olan yumurtaların da bozulmasını önlemeye çalışırlar. Bunların yanı sıra yavru melek balığı bakımı sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli husus ise en az 1 ay kadar ebeveynlerinden ayrılmamalıdır. İyi bakılan yavrular ise yaklaşık olarak 10 – 12 ay gibi bir sürede cinsel olgunluğa ulaşmaktadır.
Melek Balıklarında Cinsiyet Ayrımı
Melek balıklarında cinsiyet ayrımını yapmak bilgi ve tecrübe gerektirmektedir. Bir melek balığının cinsiyetini anlamak için öncelikli olarak ergenliğe ulaşması beklenmelidir. Bu da en az beş aylık olması anlamına gelir. Fakat ne kadar tecrübeli olunursa olunsun cinsiyet konusunda yanılma ihtimali bulunmaktadır. Melek balıkları ergenliğe ulaştıklarında karınlarında küçük bir tüp belirir ve bu tüp erkek balıklarda spermlerin dişi balıklarda ise yumurtaların çıkması içindir. Yakında bakıldığında bu tüpün ucu sivriyse balık erkek, değilse dişidir. Melek balığı cinsiyet ayrımı için genellikle bu yöntem kullanılsa da farklı yöntemlerden de yararlanılabilir. Örneğin; dişi melek balıklarının burnu kuyruklarına göre daha yukarıdayken erkeklerinkiyse aynı hizadadır. Ayrıca dişi melek balıkları genellikle erkeklerden daha küçük görünürler.
Melek Balıklarının Diğer Balıklar ile İlişkileri
Melek balığı bakımı konusunda dikkate alınması gereken önemli hususlardan birisi de melek balıklarının diğer balık türleri ile olan ilişkileridir. Melek balıklarının en iyi anlaştığı balıklardan birisi “bayrak ciklet” olarak adlandıran balık türüdür. Doğal yaşam ortamlarında da birlikte olan bu türlerin ihtiyaç duyduğu akvaryum koşulları da aynıdır. Yine melek balığı ile yaşayan türler arasında tetra, plati ve çöpçü balığı türleri de bulunmaktadır. Fakat lepistes gibi küçük akvaryum balıklarının ise melek balıkları ile aynı akvaryumda beslenmemesi gerekir. Çünkü melek balıkları küçük boyutlu balıkları kısa süre içinde yerler. Yine discus balıkları ile aynı akvaryuma konulmamaları tavsiye edilir. Bunun en önemli nedeni ise bağışık oldukları bazı parazitleri türlerini discuslara bulaştırabilme ihtimalidir.
Melek Balığı Hastalıkları
Melek balıkları beyaz benek hastalığına yatkın balıklardır. Beyaz benek hastalığı genellikle fırsatçı bir parazit sebebiyle görülür. Bu parazit uygun şartlar oluştuğunda yayılır ve diğer balıklara geçer. Özellikle melek balığı bakımı ve beslenmesi konusunda hassas davranılmadığı durumlarda hastalık daha da ilerleyebilir. Bunun için balıklar iyi yemlenmeli, balık vitamin ve mineralleri ile takviye edilmelidirler.
Melek balığı hastalıkları arasında kuyruk erimesi de bulunmaktadır. Bu hastalıkların önlenmesi için akvaryumun bakımı düzenli olarak yapılmalı, kaliteli balık yemi kullanılmalı ve balıkların bağışıklık sistemlerinin güçlenmesi sağlanmalıdır.
Balık Bakımında Temel Kurallar konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
