Kuşlar, renkli tüyleri ve çıkardıkları farklı sesler ile ilgi çeken canlılardır. Kendi aralarında türlere ayrılan bu sevimli canlılar oldukça hassastır ve özel bir bakım isterler. Bakımlarının ihmal edilmesi ya da yanlış yapılması durumunda ise çeşitli sorunlarla karşılaşabilirler. Bu sorunlardan birisi de tüy yolma olarak karşımıza çıkmaktadır. Özellikle muhabbet kuşu ve papağanlarda karşılaşılan bu sorun mutlaka ciddiye alınmalıdır. Eğer gerekli önlemler alınmazsa vücutlarındaki tüylerin tamamını yolabilirler. Hatta bazı vakalar ölümle sonuçlanabilir. Bu nedenle kuşlarda tüy yolma sorunu ciddi boyutlara ulaşmadan önlenmelidir. Tüy yolma sorunu ile başa çıkmanın tek yolu ise davranışın altında ne gibi bir problemin yattığını araştırmak ve o probleme yönelik bir tedavi uygulamaktır.
Kuşlarda Tüy Yolma Nedenleri Nelerdir?
Kuşlar, tüy yolmaya başladıklarında genellikle bunu kötü bir alışkanlık haline getirirler. Bir süre sonra tüy yolma davranışının engellenmesi imkansız olmasa da çok zor bir hal alır. Kuşunuzda bu tür bir davranış fark edecek olursanız tecrübeli bir veteriner hekime götürerek davranışın altında yatan nedenin tespit edilmesini sağlamalısınız. Kuşlarda tüy yolma sorunu pek çok nedenle ortaya çıkabilir. Başlıca nedenleri ise şöyle sıralayabiliriz:
● Stres
Bir kuşun tüylerini yolması yaşadığı stresten kaynaklanabilir. Özellikle kafesinin içerisinde yapılan değişiklikler, oyun alanının değiştirilmesi, üzerinde baskı kurulması, şiddet görme, aşırı ciddi eğitim ya da sürekli olarak kafeste kalma gibi faktörler kuşun strese girmesine neden olabilir. Ayrıca kuşlar evde tadilat olduğunda, bir huzursuzluk yaşandığında ve çok gürültü olduğunda da strese girebilirler. Bu da tüy yolma gibi çeşitli davranış bozukluklarına neden olabilir.
● Güneş/Işık Görememe
Kuşlarda tüy yolma sorunu güneş görememe nedeniyle de ortaya çıkabilir. Kuşların kafesi aydınlık, direkt olarak güneş almayan ve cereyan olmayan bir yere konulmalıdır. Eğer yeterince ışık almayan bir yere konulursa kuş bunalıma girer ve tüy yolma davranışı gösterebilir.
● Dikkat Çekme
Özellikle papağanlar sahiplerinin dikkatini çekmek için tüylerini yolabilirler. Eğer papağanınız tüylerini yolmaya başladığında kafesinin yanına gidiyor ve yapmaması için uyarıyorsanız sizi kafesine çekebilmek için bu davranışı gösteremeye başlayacaktır. Bunun yerine papağanınızın dikkatini farklı bir yere çekmeli, tüy yolmadığında onu övmeli ya da sevdiği yiyecekler ile ödüllendirmelisiniz. Böylece tüy yolmayı bıraktığında ödüllendirileceğini öğrenecektir.
● Uykusuzluk
Kuşlar, günde en az 10 saat uykuya ihtiyaç duyarlar. Ancak uyudukları ortam sessiz olmalıdır. Aksi halde derin uykuya geçemedikleri için uykusuz kalabilirler. Uykusuzluk, kuşların strese girmelerine ve hastalıklara karşı açık hale gelmelerine neden olur.
● Küçük Kafes
Kuşlarda tüy yolma sorunu barındıkları kafesin yeterince büyük olmamasından da kaynaklanabilir. Çünkü kuşlar küçük ya da büyük olmaları fark etmez, içinde rahat hareket edebilecekleri bir kafese ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle kuş kafesi satın alırken geceleri rahatlıkla uyuyabileceği, dışarıda vakit geçirmediği zamanlarda içinde sıkılmadan oyunlar oynayabileceği ve kanat çırpabileceği boyutlarda olmasına özen gösterilmelidir. Aksi halde kuşun rahat hareket edemediği küçük kafesler, tüy yolma gibi davranış sorunlarına neden olabilmektedir.
İlginizi çekebilir: Muhabbet Kuşu Kafesleri
● Kötü Kafes Koşulları
Özellikle papağanlar oldukça dağınık kuşlardır. Ancak temiz bir ortama ihtiyaçları vardır. Bu nedenle kafeslerinin, oyuncaklarının, su ve yem kaplarının düzenli olarak temizlenmesi oldukça önemlidir. Eğer yem ve su kapları temizlenmezse pis suyu ya da yemi tüketmek istemezler. İştahları kapanır ve iştahı kapanan kuşlar çok çabuk bunalıma girerler. Bunun bir sonucu olarak tüy yolma davranışı sergileyebilirler. Ayrıca düzgün beslenemedikleri için hastalıklara karşı da açık hale gelirler.
● Yalnızlık
Yalnızlık da kuşlarda tüy yolma nedenleri arasında sayılabilir. Sürekli olarak evde yalnız kalan ve evdeki diğer hayvan/insanlar ile bir şeyler paylaşmayan kuşlar çok çabuk tüy yolma davranışı geliştirirler. Bu nedenle kuşları oyun oynamaya teşvik etmek ve birlikte vakit geçirmek gerekir. Ayrıca bir kuşun hayatından aniden çıkan bir insan ya da hayvan da yalnızlık çekmesine neden olabilir. Eğer böyle bir durum söz konusu ise kuşa gösterilen ilgi artırılmalı, dikkati yeni ve eğlenceli şeylere çekilmelidir. Ölen veya bir şekilde kuşun hayatından çıkan kişinin yeri başka bir şey ile mutlaka doldurulmalıdır. Aksi halde yalnızca tüy yolma değil daha pek çok sorun ile karşılaşılabilir.
İlginizi çekebilir: Papağan Oyuncakları
● Kötü Beslenme
Bir kuşun kötü beslenmesi demek, ihtiyacı olan vitaminleri alamaması anlamına gelir. Kuşlar vitaminsiz kaldıklarında bir şeylerin yolunda gitmediğini anlatmak için tüylerini yolmaya başlayabilirler.
İlginizi çekebilir: Papağan Yemleri
● Sağlık Problemleri
Kuşlarda tüy yolma sorunu bir sağlık problemi nedeniyle de ortaya çıkabilir. Bu sağlık problemleri arasında; parazit enfeksiyonları, bakteri enfeksiyonları, metal zehirlenmesi, PBFD hastalığı (gaga ve tüylerde soruna yol açan viral bir hastalık), cilt kuruluğu, tüy foliküllerinde anormal yapılanmalar ve vitamin eksikliği de yer almaktadır.
Tüy Yolma Sorununun Önüne Geçmek İçin Neler Yapılabilir?
Kuşlar, yalnızca kendi tüylerini değil bazen diğer kuşların tüylerini de yolabilirler. Özellikle baş bölgesinde kelleşme meydana gelen bir kuşun bu sorunu yaşamasının nedeni kafesteki diğer bir kuşun kafa tüylerini yolması olabilir. Eğer kuşunuz kendi tüylerini ya da kafesteki diğer kuşların tüylerini yolmaya başladıysa ilk olarak yapmanız gereken onu bir veteriner hekime götürmektir. Sorun psikolojik olabileceği gibi fiziksel bir etkende de kaynaklanabilir. Veteriner hekim sorun ile ilgili size yol gösterecektir. Kuşunuzun sağlık kontrolünden geçmesi konusunda geç kalacak olursanız tüy yolma alışkanlık haline gelir ve tedavisi daha da güçleşir.
Kuşların tüy yolması yapılacak bazı çevresel değişiklikler ile önlenebilir. Örneğin; kuşun kafesi, boyutlarına göre küçük ise içinde daha rahat hareket edebileceği büyük bir kafes ile değiştirilebilir. Kafesin içerisine tırmanabileceği ve kemirebileceği kuş oyuncakları konularak sıkılmasının ve kendini yalnız hissetmesinin önüne geçilebilir. Özellikle papağanlar sahipleri ile oynamaktan çok keyif alırlar. Bu nedenle gün içerisinde en az 20 dakika kadar birlikte oyunlar oynamakta fayda vardır. Yine kuşun rahat uyuması için kafesin konumu değiştirilerek gürültüsüz bir yere taşınabilir veya üzeri örtülebilir. Ayrıca kuşun bulunduğu yere bir nemlendirici koymak da tüy yolmasını önlemek adına etkili olabilir.
Bunların yanı sıra kuşlarda tüy yolma sorununu önlemek için tüy yolmayı önleyici spreyler de kullanılabilir. Papağanlar, muhabbet kuşları ve ötücü kuşların hemen hepsi için kullanılabilecek bu spreyler, acı tatları sayesinde tüy yolmayı engellerler. Tüy yolma önleyici spreyler, kuşların yalnızca kendi tüylerini değil yavrularının ya da kafesteki diğer kuşların tüylerini yolmalarının da önüne geçebilir.
Kanarya Türleri konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
