Kuşlar için gaga, yaşamsal öneme sahip en önemli uzuvlardan birisidir desek abartmış olmayız. Yemek yemek, kendini ve yuvasını korumak, bir yerlere tırmanmak, oyun oynamak veya kendini temizlemek gibi bir çok fonksiyonu vardır. Bu nedenle ister bir muhabbet kuşu gaga kesimi ya da isterse bir papağan gaga kesimi olsun bu önemin farkında olarak yapılmalıdır. Çünkü gaga kesimi sırasında yapılacak bir hata kuşunuzun ciddi zararlar görmesine neden olabilir. Bu nedenle kuşların yaşamı boyunca uzayan ve aksi düşünülse de aslında canlı dokulardan oluşan gaganın kesimi profesyonel kişiler ya da bu konuda tecrübe kazanmış kişiler tarafından yapılmalıdır. Kuşlarda gaga kesimi nasıl yapılır sorusunu yanıtlamadan önce gaga ile ilgili bazı bilgileri de aktarmak istiyoruz.
Kuşlarda gaga tıpkı tırnaklar gibi sürekli büyüyen ve keratin olarak isimlendirilen sert bir protein tabakasından oluşur. Gaga kafatası ile bütünleşik vaziyettedir. Gaga ucunun az bir kısmı hariç tamamı kan damarı ve sinir dokusu ile doludur. İşte kesim sırasında bu canlı dokunun olduğu yere dokunmak kanama ve ağrıya neden olur.
Sağlıklı Bir Kuş Gagası Nasıldır?
Bir gaganın iyi durumda olduğunu anlamak çok zor değildir.
- Gaga yüzeyi pürüzsüz ve çoğunlukla parlaktır.
- Kafatası ile bağlantı noktası düzgün görünümlüdür.
- Alt ve üst gagalar birbirine göre simetrik görünümlüdür ve sağa ya da sola kayma yoktur.
- Kuşunuz gagasını kullanmaktan çekinmiyorsa genel olarak sorun yok demektir.
Sağlıksız Bir Kuş Gagası Nasıldır?
- Gaga yüzeyi pürüzlü veya soyulmuş görünümlüdür.
- Gagada renk değişiklikleri olabilir.
- Alt veya üst gagalar asimetrik olabilir veya bir diğerine göre sağa veya sola doğru büyüyebilir. Bu durum kakadu papağanlarında daha sık görülmektedir.
- Üst gaga normalde alt gaganın üstüne kıvrılması gerekirken içinde kalabilir
- Alta gaga veya üst gaganın çok fazla uzaması hali. Genelde üst gaga alt gagadan daha fazla uzar ve beslenme sorunlarına yol açar.
- Gaganın kafatası ile birleşim noktasında gereğinden fazla kabartı veya renk değişimleri olması dikkat çekebilir.
Kuş Gagası Neden Büyür?
Özellikle evcil kuşlarda gaga uzamasını temel nedeni yetersiz aşınmadır. Vahşi doğadaki kuşlar gagalarını aşındırmak için bir çok imkana sahipken kafes içerisinde veya evde bakılan kuşlar maalesef bu imkanlara sahip değildir. Vahşi doğadaki bir kuş yemek ararken, kavga ederken veya toprağı kazarken ya da yuva yapmak için çalı çırpı toplarken genellikle gagası da aşınmış olur. Gaga uzamasına neden olan hastalık halleri dışında genellikle gaga uzama sorunu yaşamazlar. Oysa evcil kuşlar maalesef aynı imkanlara sahip değillerdir ve bu durumu telafi edecek imkanlar sağlanmazsa gaga büyümesi kaçınılmazdır.
İlginizi çekebilir: Muhabbet Kuşu Yemleri
Ayrıca paraziter sorunlar, viral veya bakteriyel enfeksiyonlar, gagayı etkileyen travmalar, beslenme hataları, yetersiz beslenme ya da metabolik hastalıklar da gaga uzaması veya deformasyonları üzerinde etkindir. Bu tür durumlarda hastalığın türüne ve seyrine bağlı olarak gaga çok hızlı bir biçimde uzayabilir.
Kuşlarda Gaga Kesimi Nasıl Yapılır?
Öncelikle ve tekrar belirtmek isteriz ki ne olursa olsun eğer herhangi bir tecrübeniz yoksa kesinlikle kuşunuzun gagasını kesmeye çalışmayın. Bu tür uygun olmayan aletlerin kullanımı gaga çatlaklarına veya yarılmalarına neden olarak kalıcı gaga deformasyonları oluşturabilir. Bu nedenle mutlaka bu konuda tecrübeli bir veteriner hekimden yardım alın. Eğer veteriner hekim bulma konusunda sıkıntı yaşarsanız, gaga kesimi konusunda tecrübe kazanmış işinin ehli kişilerden de yardım alabilirsiniz.
İşleme başlamadan önce kuşun karakterini de göz önünde bulundurarak bir havlu vasıtası ile tutmayı ihmal etmeyin. Ele alınmaya karşı aşırı tepkili kuşlarla bu işlemin ilk kez yapılacağı kuşlarda ekstra hassas davranmalı ve dikkatli olunmalıdır. Çünkü kuşlar aşırı heyecan halinde solunum yetmezliği veya ani kalp durması nedeniyle çok hızlı bir şekilde ölebilmektedirler.
Kuşlarda gaga kesimi tecrübe ister. Tecrübeniz yoksa bu işlemi kendiniz yapmayınız.
Kuşlarda gaga kesimi için tırnak makası, pense veya makas gibi aletleri kesinlikle kullanmayınız. Gaga kesimi için en iyi ve zararsız olan yöntem törpüleyerek aşındırma yöntemidir. Daha büyük kuşlar veya büyük papağanlar için bu amaçla dremel el motoru kullanılabilir. Bu el motoruna takılacak bir aşındırıcı vasıtası ile hafif hafif gagaya dokunarak gaganın kısalması sağlanır. Buradaki en önemli nokta kanamaya neden olacak kadar kısaltma yapmaktan ve gaganın aşındırma sırasında çok fazla ısınmasından kaçınmaktır. Aşırı büyüyen gagalarda kan damarları ve sinir uçları da uca doğru uzadığından ne kadar dikkat ederseniz edin aşındırma sırasında fark etmeden kanamaya ve ağrı duyusuna neden olabilir.
Küçük boyutlu kuşlar içinse basit bir el törpüsü genellikle yeterlidir. İşlem sırasında gagaya orijinal şeklini vermeye çalışmak önemlidir. Gagayı kısa veya uzun kesmek de farklı sorunlara yol açabilir. Ayrıca gaga kesimi sırasında köşeli veya keskin uçlar bırakmakta kendi kendine yaralanmalara yol açarak sorun yaratabilir.
Kuşlarda gaga kesimi sırasında kanama olursa paniğe kapılmayın. İşinin ehli bir veteriner hekim zaten bunun olmaması için uğraşacaktır. Ancak her şeye rağmen çeşitli sebeplerle kanama oluştuysa da basit bir koter yardımı ile kanamayı hemen durduracaktır.
Kuşlarda Gaga Kesimi Sonrası Nelere Dikkat Etmeli?
Gaga kesimi hem kuşlar hem de uygulayan için stresli bir işlemdir. Kuşların strese karşı çok hassas olması ve uygulama sırasında kuşun olabildiğince hareketsiz kalmasının sağlanmasının gerekliliği uygulamayı zora sokmaktadır. Ancak her şey yolunda gittiyse ve başarılı bir şekilde eve ulaştıysanız kuşunuzu varsa diğer kuşlardan ve aile bireylerin bir kaç saat için uzak tutmanız gerekir. Bunun içinde kafesine sevdiği yiyecekleri ve su koyarak, bir kaç saatliğine sessiz bir odada tek başına kalmasını sağlamalısınız. Tavırları ve haraketliliği normal haline döndükten sonra eski yerine alabilirsiniz.
İlginizi çekebilir: Papağan Oyuncakları
Gaga Büyümesini Önlemek İçin Neler Yapabilirsiniz?
- Gaga büyümesine sebep olabilecek hastalıkları zamanında fark ederek önlem almaya çalışmak önemlidir.
- Kaliteli kuş yemleri kullanarak beslenme hatalarından ve yetersizliklerinden kaçınmalısınız.
- Gaga aşınmasını sağlamak için kuş oyuncakları kullanmak iyi bir yöntemdir çünkü kuşlar oyuncaklar ile oynamayı sever. Sıkılmayı önlemek için kuşunuzun oyuncaklarını sık sık değiştirmeyi ihmal etmeyin.
- Gaga taşları kullanmak en iyi ve en önemli önlemler arasındadır. Mürekkep balığı kemiği veya mineral taşları da bunlar arasında sayılabilir.
Gloster Kanarya Özellikleri ve Bakımı konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
