Obezite ya da halk arasında bilinen tabiri ile şişmanlık, vücutta aşırı yağ birikmesi nedeniyle görülen ve vakit kaybetmeden tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır. Potansiyel sağlık ve refah için ciddi derecede tehdit oluşturan obezite, yalnızca insanlar için sorun oluşturmaz. Aynı zamanda köpek dostlarımızın sağlığını da tehdit etmektedir. Veteriner hekimlere göre obezite, her geçen yıl köpekler için daha büyük bir problem halini almaktadır. Bir köpek ırkı, yaşı ve cinsiyetine göre normal sayılan kilosundan %15 – %25 daha ağır olması durumunda obez olarak kabul edilir. Köpeklerde obezite ciddi sağlık sorunlarına yol açar ve yaşam sürelerinin kısalmasına neden olur. Çünkü vücut ağırlığının artması ile birlikte köpeğin kemikleri başta olmak üzere sindirim sistemi ve akciğerleri tehlike altına girer. Her yaşta köpekte görülebilen bu hastalık, özellikle orta yaş ve üstü köpeklerde daha sık görülür. Aynı şekilde evde beslenen ve kısırlaştırılmış köpeklerin obeziteye yakalanma riski çok daha yüksektir.
Köpeklerde Obezite Nedenleri
Köpeklerde obezitenin birçok nedeni bulunmaktadır. Fakat genel nedeni metabolizmanın yakabileceğinden daha fazla kalori tüketilmesidir. Tıpkı insanlarda olduğu gibi aşırı yemek ve hareketsizliğin devam etmesi aşırı kilo alımına neden olur. Yine köpeklerde obezite sorunu oluşum nedenine göre endojen obezite ve eksojen obezite olmak üzere iki başlık altında incelenebilir.
Endojen Obezite
Endojen obezitenin nedeni köpeklerin metabolizmalarında değişikliğe neden olan hastalıklardır. Bu hastalıklar arasında diabetes mellitus yani şeker hastalığı da yer almaktadır. Köpeklerde şeker hastalığı, insülin hormonunun yetersizliği sonucunda şekerin vücutta metabolize edilememesi ile şekillenen hormonal bir hastalıktır. İnsülin hormonunun yetersizliği durumunda kandaki şeker oranı kontrolsüz bir şekilde artış gösterir. Her cins köpekte görülebilen bu hormonal hastalık, daha çok 7 – 9 yaş arasında köpekleri tehdit etmektedir. Yine hiperadrenokortizm (Cushi̇ng’s Hastalığı) ve Hipotroidizm (Tiroid yetmezliği) gibi hastalıklar da köpeklerin obeziteye yakalanma riskini artırmaktadır. Köpeklerde görülen bu tip obezitenin tedavi edilebilmesi için temel etken tespit edilmeli ve tedavi edilmelidir.
Eksojen Obezite
Köpeklerde eksojen obezitenin şekillenmesinin birincil nedeni beslenme bozukluğudur. Köpeklerin aşırı miktarda gıda tüketmeleri veya sürekli kalorisi yüksek köpek maması ile beslenmeleri aşırı kilo almalarına neden olur. Yine köpeklerde kısırlaştırma ve yaşlılık beraberinde fiziksel aktivitede azalmayı getirebilir. Hareketsizlik ve egzersiz yetersizliği ise köpek dostlarımızda enerji tüketiminin azalmasına ve dolayısıyla obeziteye neden olur.
Sürekli aynı miktarda mama tüketen köpeklerin günlük aktivitelerinin azalması, vücutlarında depolanan yağda artışa neden olur. Ayrıca öğünler arasında düzensiz olarak beslenme de obeziteye yol açar. Ancak köpeklerde obezite nedenleri bahsettiklerimiz ile sınırlı değildir. Bunların yanı sıra köpeklerde stres de kilo artışına neden olabilir. Çünkü bazı köpekler de strese karşı insanlar ile aynı tepkiyi verirler ve aşırı besin tüketebilirler. Yani strese giren köpeklerin soluğu mama kabında aldığı görülebilir.
Köpeklerde Obezitenin Neden Olduğu Sağlık Problemleri
Köpeklerin özellikle kuyruk bölgesinde oluşan yağlanmaya dikkat edilmelidir. Çünkü zaman içerisinde bu yağlanma artarak karın bölgesine yoğunlaşmaya başlar. Eğer yağlanmanın önüne geçilmezse bel kısmında dolgunluk meydana gelir. Ayrıca gövdenin silindirik bir hal aldığı görülür. İleri obezite durumunda ise aşırı yağlanma sebebiyle köpeğin kaburgaları görülmez ve hatta elle hissedilemeyecek duruma gelir. Unutulmamalıdır ki, obezite köpeğin sadece yağlanması ya da ağırlığının artması anlamına gelmez. Obezite pek çok hastalığı beraberinde getirebilecek tehlikeli bir hastalıktır. Bu anlamda köpeklerde obezitenin neden olduğu hastalıkları şöyle sıralayabiliriz:
- Kalp ve solunum problemleri,
- Bağışıklık sisteminin zayıflaması ve buna bağlı gelişebilecek enfeksiyon vb. hastalıklar,
- Artrit gibi osteoartiküler hastalıklar,
- Üriner sistem hastalıkları,
- Kanser,
- Tüy ve deri sorunları,
- Şeker hastalığı,
- Yavru köpeklerde gelişim geriliği,
Dachshund, Beagle ve Labrador gibi bazı ırklar obeziteye daha meyillidir. Ancak daha önce de bahsettiğimiz gibi obezite tüm ırklarda görülebilir. Bu nedenle köpeklerde obezite belirtileri fark edildiği anda vakit kaybetmeden bir veteriner hekime danışmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır.
Köpeklerde Obezite Tedavisi
Obezite tedavisi için atılacak ilk adım obeziteye neyin sebep olduğunu belirlemektir. Eğer obezite köpeğin hatalı beslenmesinden kaynaklanıyorsa, veteriner hekim tarafından yaşı, ırkı ve kilosuna göre hazırlanan bir beslenme programı ile üstesinden gelinebilir. Yine obezite tedavisinde, kullanılan mamanın değiştirilmesi, öğünlerin yeniden düzenlenmesi ve mama miktarının azaltılması ile ilk adım atılmış olur. İkinci adım ise köpeğin eğer yaşı müsait ise hareketli bir yaşama alıştırılması olmalıdır. Böylece aldığı kalorilerin önemli bir kısmını yakabilir ve kilo vermesi kolaylaşır.
Obeziteye neden hipotiroidizm, şeker hastalığı ya da cushing sendromu gibi başka bir hastalık ise öncelikli olarak bu hastalıkların tedavi edilmesi gerekmektedir.
Köpeklerde Kilo Kontrolü İçin Yapılması Gerekenler
Köpeklerin kilo almasını önlemek, aşırı kilo nedeniyle yakalanabilecekleri hastalıkların tedavisinden çok daha kolaydır. Bunun için hangi ırk olursa olsun bir köpeğin diyetine dikkat etmek gerekmektedir. Bu anlamda kilo kontrolü için aldığı mama miktarını ölçmek oldukça önemlidir. Böylece mama miktarında tutarlılık sağlanacağı gibi fazla mama tüketmesinin de önüne geçilecektir. Yine köpeklerin aşırı kilo almasını engellemek için mama değişikliğine de gidilebilir. Diyet-light köpek maması çeşitlerinin yağ oranı düşük, lif oranı ise yüksektir. Bu tür mamalar ile beslenen köpeklerin aldığı kalori miktarı daha azdır.
Kilo kontrolü için önemli noktalardan birisi de köpeğin egzersiz miktarının artırılmasıdır. Bunun için birlikte yapılan yürüyüşlerin süresi artırılabilir. Ayrıca git-getir oyunu köpekler ile birlikte yapılabilecek en iyi egzersizlerden birisidir. Köpeğin gidip getirmesi için bir köpek frizbi oyuncağı ya da köpek topu edinilebilir. Bu oyun, kalori yakmalarını sağlayarak aşırı kilo almalarını önlemek adına oldukça etkilidir.
İlginizi çekebilir: Köpek Oyuncakları
Köpeklerde obezite sorununu önlemek için yemek artığı vermekten kaçınılmalıdır. Çünkü yemek artıkları genellikle köpekler için yüksek yağ içeren gıdalardır. Sürekli yemek artıkları ile beslenen köpeklerde aşırı kilo problemi görülebilir.
Köpekler oldukça duygusal hayvanlardır ve aç kaldıklarında kendilerini acındırmak için sahiplerine masum bakışlar atabilirler. Ancak özellikle obez köpeklerin bu tavırlarına kapılarak fazla ödül maması vermek ya da tükettikleri mama miktarını artırmak, onlara yapılabilecek en büyük kötülüklerden birisidir. Bu nedenle mama ambalajı üzerinde yazan miktardan daha fazla mama tüketmemeleri konusunda hassas davranılmalıdır. Son olarak köpeklerin her ay düzenli olarak kilolarının kontrol edilmesi, obezitenin önlenmesi bakımından önemlidir.
Dişi Köpek mi Erkek Köpek mi Alalım? konulu yazımızda ilginizi çekebilir.
