Zehirlenme, köpeklerde sıklıkla karşılaşılan bir durumdur. Her yıl zehirlenme nedeniyle birçok köpek zarar görmekte ve hatta yaşamını yitirmektedir. Köpekler, evin içerisinde ulaşabildikleri hemen her şeyi tadı güzel olmasa dahi kemirirler. Kemirdikleri şeyler arasında en tehlikelileri ise kimyasal temizlik maddeleri ile ilaçlardır. Bu nedenle temizlik ürünleri ve ilaçlar köpeklerin ulaşamayacakları yerlerde saklanmalıdır. Yine köpeklerde zehirlenme bozuk gıdaların tüketilmesi, çikolata, fare zehiri ile zehirlenmiş bir farenin yenmesi, uyuşturucu ve uyarıcı maddeler nedeniyle de meydana gelebilir. Ancak köpeklerin zehirlenmesine neden olan durumlar bunlar ile sınırlı değildir. Mantarlar da köpeklerin sağlığına zarar verebilecek kadar tehlikeli olabilirler. Her mantar türü köpekler için zararlı değildir. Bazıları yalnızca bağırsak sorunlarına yol açarken bazıları ise ölümlerine neden olabilmektedir. Peki, köpeklerde mantar zehirlenmesi belirtileri nelerdir? Köpekler için zehirli mantar türleri hangileridir?
Köpekler İçin Zehirli Mantar Türleri
İnsanlar için güvenli mantar türleri genellikle köpeklere de zarar vermez. Ancak özellikle ormanlık alanlarda ya da bahçelerde yetişen mantarların birçoğunun köpekler için zararlı olabileceği unutulmamalıdır. Bu anlamda köpeklerin zehirlenmesine neden olabilecek mantar türlerinin başında psikotopik mantarlar yer alır. Psikotopik mantarlardan Amanita muscaria, ölümcül derecede zehirli bir mantar türüdür. Özellikle çizgi filmlerde sıklıkla karşımıza çıkan bu mantarın şapkası parlak kırmızı ya da turuncu renktedir. Yine üzerinde ise beyaz ve krem renkte benekler yer alır. Psikotopik mantarlar arasında yer alan Amanita pantherina ise Amanita muscaria mantarına nazaran çok daha zehirlidir. Şapka rengi sarımsıdır ve üzerinde beyaz renkli lekeler bulunur.
Bunların yanı sıra köpekler için zehirli mantar türleri arasında; Psilocybe, Conocybe, Gymnopilus, Amanita phalloides, Galerina ve Lepiota gibi türler de yer almaktadır. Bu mantarların köpekler üzerinde yarattığı etkiler ise farklılık göstermektedir.
Köpeklerde Mantar Zehirlenmesi Belirtileri
Yukarıda da değindiğimiz gibi her mantar türü köpekler üzerinde farklı etkiler bırakır. Bazıları sindirim problemlerine yol açar ve kısa süre sonra etkileri son bulur. Ancak bazı mantar türleri ise felce ve hatta ölüme dahi neden olabilir. Yine köpeklerde mantar zehirlenmesi belirtileri mantarın hangi miktarda tüketildiğine göre de değişiklik gösterebilir. Fakat zehirlenme belirtileri genel olarak aşağıdaki gibidir.
- Ağızdan aşırı salya akıntısı,
- Titreme,
- Kusma,
- İshal,
- Ağız, burun ya da anüsten kan gelmesi,
- Felç,
- Nöbet,
- Koma,
- Aşırı heyecan,
- Uyuşukluk,
- Sık nefes alıp verme,
- Ateş,
Bunların yanı sıra zehirli mantar türleri ve köpekler üzerindeki etkileri ise şöyle açıklanabilir:
- Halüsinojen Mantarlar: “Sihirli mantarlar” olarak da adlandırılan halüsinojen mantarların en bilinen türleri Psilocybe, Panaeolus, Gymnopilus ve Conocybe’dir. Bu mantarlar köpekler tarafından tüketildiklerinde merkezi sinir sistemini etkilerler. Kalp atışlarında hızlanma, görsel ve işitsel halüsinasyonlara (sanrı) sebep olurlar. Bu etkiler 4-5 saat kadar sürebilir.
- Psikotropik Mantarlar: Bu mantar türleri arasında en tehlikeli olanlardan birisi Amanita muscaria’dır. İçeriğinde ibotenik asit ve müsimol gibi zehirli bileşikler barındıran bu mantar, köpeklerin koordinasyonunu ve nefes alıp vermesini zorlaştırabilir. Ancak psikotropik mantarların köpekler üzerinde yarattığı etkiler bunlar ile sınırlı değildir. Nadir de olsa felce ve hatta ölüme neden olabilirler.
- Kangrene Sebep Olan Mantar Türleri: Bu mantar türleri arasında özellikle Galerina mantarı, ölümcül derece zehirlidir. Neden olduğu sindirim sistemi sorunları ve karaciğer yetmezliği gibi belirtiler genellikle 24 saat içerisinde ortaya çıkar.
- Müskarinik Tepkiye Sebep Olan Mantar Türleri: İnocybe ve Clitocybe cinsi mantarlar, insanlarda olduğu gibi köpeklerde de sindirim kanalında aşırı salgılara neden olur. Bu mantarların etkisi ile köpeklerde ishal, kusma, gözlerde aşırı sulanma ve salya artışı görülebilir. Ayrıca bu belirtiler 1-2 gün boyunca devam edebilmektedir.
- Sindirim Sorunlarına Neden Olan Mantarlar: Köpeklerde sindirim sorunlarına neden olan mantar türleri arasında Agaricus, Entomoma ve Scleroderma gibi türler yer alır. Köpekler tarafından tüketilmeleri durumunda genellikle ishal, kusma ve karın ağrısı gibi şikayetlere neden olurlar. Bu şikayetler birkaç gün içerisinde kendiliğinden ortadan kalkar.
Köpeklerde Mantar Zehirlenmesi Nasıl Tedavi Edilir?
Köpeklerde mantar zehirlenmesi bir uzman tarafından tedavisi edilmesi gereken önemli bir durumdur. Bu anlamda köpeğinizin zehirli bir mantar türü yediğini biliyor ya da şüpheleniyorsanız ilk başta herhangi bir zehirlenme belirtisi görmeseniz dahi hemen veteriner hekime başvurmanız gerekir. Çünkü zehirlenme vakalarında erken tanı tedavi için büyük önem taşımaktadır. Mantar nedeniyle zehirlenen köpeklerde ilk belirtiler genellikle birkaç saat içerisinde ortaya çıkar. Mantar çok zehirli olmasa dahi çok fazla tüketilmesi durumunda köpeklerde ciddi hasara neden olabilmektedir. Bu nedenle durumu ciddiye almak hayati önem taşımaktadır.
Köpeğinizin bir mantar nedeniyle zehirlenmesi durumunda zehirden kurtulmak için yapabileceğiniz ilk müdahale kusturmaktır. Bunu bulunduğunuz şartlarda sağlamanız her zaman mümkün olmayacağından mümkün olduğu kadar hızlı bir şekilde bir veteriner hekime ulaşmaya çalışmalısınız. Ayrıca hasta nefes alamıyor, vücudu kasılıyor ve kalp atışları yavaşladıysa zaten kesinlikle kusturmamanız gerekir. Kalp atışlarında ve nefes alışverişinde değişikliklerin olması halinde ilk müdahale genellikle hayati belirtilerin stabilize edilmesidir.
Mantar zehirlenmesinde ilk 48 saat çok önemli olduğu için köpeğin sürekli izlenmesi gerekecektir. Toksinlerin vücuttan atılması için sıvı tedavisi uygulanabilir. Yine köpeğin karaciğer ve böbreklerinin etkilenmesi durumunda diyaliz ve hatta kan transfüzyonu (nakil) dahi gerekebilmektedir. Zehirlenen evcil dostunuzun tedavisi sonrasında veteriner hekim büyük ihtimalle özel bir diyet ve istirahat önerecek, ilaç yazacaktır.
Köpekleri Mantar Zehirlenmesinden Korumak İçin Neler Yapılabilir?
Köpeklerin zehirlenmesini önlemek her zaman kolay değildir. Fakat özellikle sonbahar aylarında havanın nemli olduğu zamanlarda ormanda ya da parklarda yapılacak yürüyüşler sırasında dikkatli olmak gerekir. Köpekler sürekli denetlenmeli ve başıboş bırakılmamalıdır. Ancak mantarlar yalnızca orman ya da parklarda yetişmez. Pek çok yabani mantar türü evlerin bahçelerinde de yetişebilir. Hatta bazıları o kadar küçüktür ki çimlerin arasında fark edilemeyebilirler. Köpekler ise zaman zaman çim yemek isteyebilirler. Eğer mantarlar bahçeden uzaklaştırılmazsa, çim yerken mantarı da kazara yutabilirler. Bu anlamda evinizin bir bahçesi varsa ve köpeğiniz burada vakit geçiriyorsa bahçenizdeki mantar varlığını gözden geçirmelisiniz. Ancak unutmamalısınız ki mantarlar çok hızlı büyürler. Bu nedenle yeni mantarların büyümeye başlaması ihtimalini göz önünde bulundurarak bahçenizi düzenli aralıklarla kontrol etmenizde fayda bulunmaktadır.
Sonuç olarak köpeklerde mantar zehirlenmesi hayati risk taşıyan bir durumdur. Bu nedenle zehirlenmeleri önlemek için tedbir alınmalı ve en ufak bir belirtide veteriner hekime başvurulmalıdır.
Köpek Gençlik Hastalığı Nedir? konulu yazımızı da okumak ister misiniz?
