Köpeklerde glokom sorunu, hasta sahipleri tarafından çok fazla fark edilemiyor olsa da aslında köpekler arasında oldukça yaygın bir problemdir. Tüm köpek ırklarında görülebilse de bazı köpek ırkları, bu soruna karşı daha savunmasızdır. Glokom göz içi basıncının artışına bağlı olarak ortaya çıkar. Çeşitli nedenlere bağlı olarak artan göz içi basıncı optik sinirlerde ve retinada ciddi hasarlara neden olur. Retina göz içinde ve arka yüzeyinde bulunan ışığa duyarlı ve görüntüleri sinyallere dönüştürerek optik sinir vasıtası ile beyne gönderir. Optik sinir ise retinadan gelen sinyalleri beyne taşıyan ve görmeyi sağlayan yapıdır.
Köpeklerde Glokom (Glaucoma) Nedenleri Nelerdir?
Glokomun oluşum nedenleri iki farklı başlık altında incelenebilir.
Birincil (Primer) Glokom
Göz içi sıvı drenajının tam olarak yapılmasını engelleyen kalıtsal sorunlardan kaynaklıdır. Temelde hastalık kaynaklı değildir ve ırk faktörü hastalığın görülme olasılığını artırır. Örneğin Cocker Spaniel veya Shar Pei ırkları primer glokama daha yatkındır. Ancak melez ırklarda da görülebildiği bilinmektedir.
Çok belirgin belirtilere sahip olmayan hastalığa ancak ilerleyen bir kaç yıl içerisinde teşhis konabilir. Primer glokomlu hastaların diğer gözünün de benzer bir duruma uğrama olasılığı yüksektir. Maalesef primer glokomlu hastalar genellikle ömür boyu tedaviye ihtiyaç duyarlar
İkincil (Sekunder) Glokom
Başka bir göz hastalığına veya gözdeki yaralanmalara bağlı olarak ortaya çıkan glokom türüdür. Örneğin gözdeki bir tümör nedeni ile drenaj kanalının etkilenmesi ve bu nedenle göz içi basıncının artmasına bağlı olarak şekillenir. Akut vakalarda neden ortadan kaldırıldığında görme kaybı önlenebilir. Genel olarak primer glokomla kıyaslandığında daha yaygın olduğu söylenebilir. Ayrıca ikincil glokomun varlığı halinde diğer gözünde mutlaka glokomdan etkilenebileceğini söylemek pek mümkün değildir.
İkincil glokoma neden olabilen bazı nedenleri şu şekilde sıralayabiliriz.
- Yaralanmalar
- Göz ve komşu bölgedeki tümörler
- Lens çıkıkları, lens hasarları
- Üveit
- Gözdeki iltihaplanmalar
- Göz içi kanamalar
- Retina hasarları
Bu tür problemler tespit edildiğinde hızla müdahalede bulunmak ve sorunu ortadan kaldırmak önemlidir. Aksi taktirde kalıcı görme kayıpları oluşması kaçınılmazdır.
Köpeklerde Glokom Belirtileri
Bazı belirtiler glokomun birincil veya ikincil oluşuna göre değişse de hasta sahibi tarafından genel olarak görülebilecek semptomlar aşağıdaki gibidir.
- Ağrı
- Gözde şişme
- Üçüncü göz kapağının yarı yarıya ortaya çıkması
- Göz akıntısı
- Sık sık göz kırpma
- Büyümüş göz bebekleri
- Işığa göre büyüyüp küçülmeyen göz bebekleri
- Gözdeki kan damarlarının belirginleşmesi
- Göz küresinin üstünde beyaz ve bulutsu bir görünüm
- Gözün dışarıya doğru büyümesi
- İştah kaybı ilgisizlik ve isteksizlik
- Görme kaybı
Hasta sahibi tarafından görülebilen bu belirtilerin dışında bir profesyonelin görebileceği başka belirtiler de vardır. Bu nedenle semptomlar ortaya çıktığı anda bir veteriner hekimden yardım almak sorunun tespiti ve giderilebilmesi için çok önemlidir. Bu hastalık da zaman kritik derecede öneme sahiptir ve kesinlikle boşa harcanmamalıdır.
Köpeklerde Glokom Teşhisi Nasıl Yapılır?
Hastalığın teşhisi, belirtiler iyi takip edilmediğinde oldukça zordur. Genellikle problemin büyüyüp semptomların artması veya başka göz problemlerinin araştırılması sırasında ortaya çıkar. Bu nedenle özellikle glokoma yatkın ırklar başta olmak üzere bütün köpeklerin periyodik olarak göz muayenesine tabi tutulması önemlidir.
Köpeklerde normal göz içi basıncı genel olarak 15-25 mm Hg civarındadır ve bu değer bir tonometre yardımı ile elde edilebilir. Her iki gözünde yaklaşık olarak benzer basınçta olması durumun normal olduğu anlamına gelir. Ancak gözlerdeki basınç farkı 10-15 birim kadar bir farksa glokomdan şüphe edilmelidir. Ayrıca üveit problemi yaşayan hastalar da, üveit’in göz içi basınçta düşmeye neden olması dikkate alınmalı ve değerlendirmeler ona göre yapılmalıdır.
İlginizi çekebilir: Köpek Ürünleri
Ölçüm işlemleri sırasında hastanın doğru konumlandırılmaması veya doğru bir tonometre kullanılmaması hatalı sonuçlara neden olabilir. Muayene sırasında drenaj açılarının da değerlendirilmesi, röntgen veya ultrason gibi cihazlardan yararlanılması gerekebilir.
Glokoma Hangi Köpek Irkları Daha Yatkındır?
Aşağıdaki ırklar bu hastalığa daha yatkın olsa da aslında tüm köpek ırklarında görülebilir.
- Cocker Spaniel
- Boston Terrier
- Siberian Husk
- Beagle
- Shar Pei
- Basset Hound
- Samoyed
- Labrador Retriever
Köpeklerde Glokomun Tedavisi Nasıl Yapılır?
Birincil glokomda ömür boyu süren bir tedavi süreci gerekir. Bu aslında bir tedavi olmaktan ziyade hastanın rahatlatılması ve semptomların azaltılmasına yöneliktir. Yavaş bir süreçte olsa genel olarak sonuç körlüktür.
Özellikle ikincil glokomda ve akut vakalarda hızlı müdahale ve ana sorunun ortadan kaldırılması görme kayıplarını önleyebilir. Burada önemli olan zamandır. Hızlı bir şekilde göz içi basıncının düşürülmesi birinci önceliktir. Bu amaçla da göz içi sıvı üretimini azaltan ilaçlar veya göz içi sıvının drenajını artıran ilaçlar kullanılarak basınç azaltılmaya çalışılır. Eğer gerekiyorsa cerrahi girişimde de bulunulabilir.
İlerlemiş glokom vakalarında uygulanacak cerrahi girişimler veya ilaç tedavileri genellikle başarısızlıkla sonuçlanma eğilimindedir. Bu gibi durumlarda hastanın yaşam konforu ileri derecede etkileniyorsa gözün alınması da tedavinin bir parçası olarak düşünülmelidir.
Köpeklerde Glokomu Önlemek Mümkün Mü?
Birincil glokom genetik nedenlere bağlı bir sonuç olduğu için hastalıkla karşılaştığınız da hastanızı rahatlatmaya çalışmanın dışında yapabileceğiniz pek bir şey yoktur.
İkincil glokom için ise bazı önlemler alabilirsiniz.
- Olası kazaları önlemek amacıyla köpeğinizi tasmasız dolaştırmayın ve riskli alanlarda gezdirmeyin.
- Özellikle kafa bölgesine denk gelen travmalarda sorun görünmese bile mutlaka veteriner hekiminizden yardım alın.
- Kesinlikle boyun tasmasını çok sıkmayın.
- Olası stres faktörlerini azaltmaya çalışın.
- Sık sık göz ve göz çevresini kontrol etmeyi alışkanlık haline getirin.
- Özellikle glokoma yatkın ırklara sahip olan kişiler, düzenli olarak veteriner hekim kontrolünü ihmal etmemelidir.
Sonuç olarak köpeklerde glokom genel olarak tamamen tedavi edilemeyen bir hastalıktır. Tedavi edilemeyen ve tamamen görme kaybının şekillendiği vakalarda eğer ağrı hissi de fazla ise hastanın rahatlaması ve yaşam konforunu geri kazanabilmesi için gözün alınması gerekebilir. Bu kötü bir fikir gibi görünse de köpeklerin diğer duyuları sayesinde bu duruma düşündüğünüzden daha kolay adapte olabileceğiniz unutmayınız.
Köpeklerde Kalça Displazisi (Hip Dysplasia) konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
