Herhangi bir nedenle sindirim sisteminde meydana gelen bir aksama sonucu gelişen ve köpeklerde beslenme problemi olarak da bilinen malassimilasyon sendromu, ince bağırsak ishallerinin en önemli nedenleri arasındadır. Hepimizin bildiği gibi akut veya kronik ishaller köpeklerin yaşamında sıklıkla görülen bulgular arasındadır. Bu nedenle sık sık tekrarlayan ishallerde beslenme bozukluğuna dahil semptomları da göz önünde tutmak oldukça önemlidir. İşte bu yazımızda, köpeklerde beslenme problemi, belirtileri, teşhis ve tedavisi üzerinde durmak istiyoruz.
Sindirimin herhangi bir aşamasında vücuda alınmış olan protein, yağ, vitamin veya mineral gibi maddelerin yeterli oranda emilememesine malabsorbsiyon adı verilir. Bu maddelerin yeteri kadar sindirilememesi ise maldigestion olarak isimlendirilir. Ve son olarak vücuda alınan bu maddelerin hem sindirilememesi hem de emilememesi haline ise malassimilasyon sendromu adı verilmektedir. Genel olarak malassimilasyon ve malabsorbsiyon tanımları birlikte kullanılmaktadır.
Köpeklerde Beslenme Problemi Nedenleri
Sindirim sisteminde sindirim ve emilim farklı evrelerde gerçekleşir. Bu evreler basitçe luminal, mukozal ve transport olarak tanımlanabilir ve her üç evrede karaciğer, pankreas, incebağırsaklar ve lenf sistemi ile bağlantılıdır. İşte bu sistemlerden birisinde oluşabilecek herhangi bir aksama sindirim veya emilim mekanizmasının da aksamasına neden olabilmektedir. Bu sistemlerde aksamaya neden olan bazı problemleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
- Bağırsak tıkanmaları
- Pankreas yetmezlikleri
- Pankreas yangıları
- Sistemin herhangi bir noktasında olabilecek tümör veya iltihaplanmalar
- Bölgesel dolaşım yetmezlikleri
- Özellikle bölgeyi etkileyen virüs veya parazitler
- Gluten hassasiyeti
- Gıda alerjileri
- Kronik ishaller
- Bölgesel lenf damarlarının tıkanması, baskı altında kalması ya da aşırı genişlemesi
- Bağırsak yangıları
- Karaciğerde olabilecek dolaşım bozuklukları
Köpeklerde Beslenme Problemi Belirtileri
Köpeklerin yaşına, cinsine ve etkilenme nedenine bağlı olarak semptomlar değişiklik gösterebilir. Bu semptomlardan bazıları aşağıdadır.
- Halsizlik ve isteksizlik
- Kusma
- İshal
- Dehidrasyon (Su kaybı)
- Yağlı ve kokulu dışkı
- Bol miktarda yemek yemeye rağmen kilo kaybı
- Tüylerde matlaşma ve karışıklık
- Bulduğu her gıdayı yeme isteği, çöp karıştırma
- Kaprofaji (Dışkı Yeme)
- Şişkin ve gazlı bir karın
- Vücuttan fazlaca protein kaybı oluşursa karın veya göğüs boşluğunda sıvı birikimi olabilir
- Uzun süren vakalarda genç köpeklerde büyüme geriliği görülmesi
- Yetersiz protein emilimi sonucu kilo kaybının yanı sıra kas kütlesinde de meydana gelen kayıplar
- Sık sık gaz çıkarma
- Uzun süren vakalarda hastalık anemisi
- Emilim eksikliğine bağlı olarak özellikle vitamin, mineral ya da elektrolit eksiklikleri
Yukardaki semptomların dışında belirgin veya belirgin olmayan başka farklı semptomlarda görülebilir. Ayrıca veteriner hekiminizin muayene sırasında veya farklı testler yaparak tespit edebileceği belirtilerde ortaya çıkabilir. Diğer taraftan kullanılan gıdaya veya hastanın genel durumuna bağlı olarak sayılan semptomlarda artışlar ya da azalmalar görülebilir. Bir çok vaka da kilo kaybı ve yağlı anormal dışkı görülmesi hemen hemen standart bir belirti olmasına rağmen bazı vakalarda bir veya ikisi de görülmeyebilir. Ancak bunların görülmemesi köpeklerde beslenme problemi olmadığı anlamına gelmez.
Köpeklerde Beslenme Problemi ve Teşhis Yöntemleri
Eğer hastanız yukardaki semptomların bir veya birkaçına sahipse ve kronik bir ishal problemi ile boğuşuyorsanız veteriner hekiminiz ile görüşmeyi düşünmelisiniz. Bazı semptomlar bir çok hastalıkta da görülebildiğinden veteriner hekiminiz gerçek nedeni bulabilmek için bir takım testler yapmak zorunda kalabilir. Bu testler arasında kan tahlilleri, pankreas enzim seviyeleri ölçümleri, vitamin seviyeleri kontrolleri, endoskopi, ultrason, ilaçlı veya ilaçsız röntgen incelemeleri, dışkı incelemeleri ve hatta gerekirse bağırsak biyopsisi bile sayılabilir.
Bazen bir kaç basit test ile de teşhis koyulabileceği gibi bazen de çok basit olabilecek bir kaç farklı diyet köpek maması denemesi ile de sorun tespit edilebilir. Teşhis sürecinde önemli olan veteriner hekiminiz ile tam bir işbirliği içinde olmanız ve hastanızın takibini dikkatli bir şekilde yapmanızdır.
Tedavi Yöntemleri
Genel olarak uygun tedaviler ile hastalığı tedavi etmek mümkün olsa da tümörler veya lenfanjiektazi durumlarında kötü sonuçlar yaşamak mümkündür. Tedaviler asıl hastalığa yönelik olarak yapılmalıdır. Zaten asıl sorun çözüldüğünde hastalıkta genellikle düzelir.
Tedavide en önemli süreç düzgün ve yeterli bir destek tedavisinin sağlanmasıdır. Suyun düzgün alınamaması nedeni ile oluşabilecek dehidrasyona karşı serum takviyeleri, karşılanamayan vitamin ve mineral açıklarını tamamlamanın yanı sıra eksik pankreas enzimlerini yerine koymak tedavi için gereklidir. Pankreas enzimleri dışardan takviye edilebileceği gibi özel diyet köpek mamaları ile de karşılanabilir.
İlginizi çekebilir: Diyet Köpek Mamaları
Yangılı bağırsak hastalığı durumunda teşhis için hastayı da yorabilecek yöntemlerden kaçınmak adına ilk etapta farklı protein kaynağı içeren mamalar denemek genellikle işe yarayabilir. Örneğin kuzulu köpek maması kullanıyor ve sorun yaşıyorsanız önce hindili bir mama olmazsa balıklı bir mama denemek gibi. Bir mamanın işe yarayıp yaramadığını anlamak için en az 20 gün boyunca kullanmalısınız. Ayrıca hekiminizin önerisi ile antibiyotik ve steroid kullanımı da yangılı bağırsak hastalığının semptomlarını gidermede başarı sağlayabilir. Eğer mama değişiminden sonra ishalde azalma ve kiloda hafif de olsa bir artış varsa doğru yoldasınız demektir.
Kronik ishallerin tek edeni beslenme bozukluğu olmadığından diğer sebeplerinde iyice araştırılması gerekir. Bu sebepler arasında bakteri, parazit, virüs veya mantarlarda olabilir. Bu nedenle dışkı kontrolü yapılarak bu sebepler araştırılmalı ve varlıklarının saptanması halinde tedavi için hekiminizin önereceği, antibiyotik veya parazit ilaçları düzenli olarak kullanılmalıdır.
Eğer tümörler veya bağırsak tıkanmaları nedeni ile sorun yaşanıyorsa cerrahi müdahaleler kaçınılmazdır. Bu tür vakalarda hastanın genel durumu uygunsa hiç vakit kaybedilmeden cerrahi girişim uygulanmalıdır.
Köpeklerde Brachycephalic Sendrom ve Nedenleri konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
){kind=link}