Artrit, insanların yanı sıra köpeklerde de görülebilen bir eklem hastalığıdır. Genç ya da yaşlı olsun fark etmez, hemen her yaştan köpeği tehdit eder ve yaşam kalitesini ciddi oranda düşürür. Köpeklerin yürümesi, koşması ve hatta yaşam süreleri üzerinde etkili olan bu eklem hastalığı konusunda köpek sahiplerinin bilinçli ve duyarlı olması büyük önem taşımaktadır. Çünkü köpeklerde artrit ilerledikçe geri dönüşü olmayan hastalıklara neden olabilir. Kemik, kıkırdak, eklem ve lif yapısını oluşturan kollajenin azalmasına yol açan artrit, neden olduğu ağrı ve acı nedeniyle köpeklerin duruş ve oturuşunu etkileyebilir. Ayrıca artriti olan köpekler, oyun sırasında veya sevildiklerinde eklemlerde artan hassasiyet nedeniyle agresif tavırlar sergileyebilirler. Bu nedenle köpek sahiplerinin evcil dostlarının canının yanmaması adına dikkatli davranmaları gerekmektedir.
Artrite Yatkın Köpek Irkları
Bazı köpek ırkları kalça ve dirsek kısımlarında meydana gelen eklem hastalıklarına daha fazla yatkındır. Bu ırkların başında ise Labrador retriever ve Alman kurdu yer alır. Artrite yatkın diğer ırklar ise aşağıdaki gibidir.
- Dachshund
- Samoyed
- Golden Retriever
- Cavalier King Charles Spaniel
- Rottweiler
- Newfoundland
- Great Dane
- Bernard
- Dobermann Pinscher
Bu ırkların eklem problemlerine maruz kalmamaları için henüz yavru iken uygun yavru köpek maması ile beslenmeleri gerekmektedir. Yavruluk dönemlerinden itibaren doğru besinleri düzenli ve yeterli miktarda almaları, kemik gelişimlerini olumlu yönde etkiler. Eğer beslenmeleri konusunda gerekli hassasiyet gösterilmez ve özellikle dev ırk köpeklerde kemik gelişimi çok hızlı olursa, eklemler anormal bir yapıya sahip olabilir. Bu da artrit gibi eklem hastalıklarına zemin hazırlayabilir.
Köpeklerde Artritin Nedenleri
Artrit, eklemlerin yangısı ile seyreden ve ağrıya neden olan karmaşık bir hastalıktır. Bu hastalığın nedeni köpekten köpeğe değişiklik gösterir. Ancak artrite neden olan önemli etmenler arasında; yaşlılık, obezite, uzun süre yapılan hatalı egzersizler, travma, bazı mantar ve bakteriler ile Addison hastalığı yer almaktadır. Yine köpeklerde şeker hastalığı ve Cushing sendromu da artriti direkt olarak etkilemektedir. Artritin tedavi edilebilmesi için öncelikli olarak nedeni ve çeşidi tespit edilmelidir.
Köpeklerde yaygın olarak görülen 4 çeşit artrit bulunmaktadır. Köpeklerde artrit çeşitlerini şöyle açıklayabiliriz:
- Osteoartrit: Köpeklerde artritin sık görülen türü, aynı zamanda dejeneratif eklem hastalığı (DJD) olarak da adlandırılan osteoartrittir. Osteoartrit, kemikleri koruyan eklem kıkırdağının bozulmasıdır. Yaşanan bu bozulma sonucunda ise hasarlı olan eklem kıkırdağının altında yer alan kemik dokuda bazı değişiklikler gelişir. Osteoartrit ilerledikçe kıkırdak hasarı da artar ve eklem çevresindeki doku kalınlaşır. Bu da köpeğin ciddi ağrı ve acı hissetmesine neden olur. Kıkırdakta sinir bulunmaması nedeniyle hastalık ilk başlarda fark edilmeyebilir. Bu nedenle köpeklerde osteoartrit belirtileri görünür hale geldiğinde vakit kaybetmeden veteriner hekime başvurmak gerekmektedir.
- Dirsek Displazisi: Köpeklerde dirsek ekleminin düzgün şekilde gelişmemesinden kaynaklanan dirsek displazisinin kalıtsal olduğu düşünülmektedir. Bu eklem hastalığı, artritin neden olduğu kıkırdak hasarının yanı sıra çok ciddi sonuçlar doğurabilir.
- Kalça Displazisi (Kalça Çıkığı): Köpeklerde kalça displazisi de tıpkı dirsek dizplazisi gibi deformasyona neden olan kalıtsal bir hastalıktır. Köpeğin kalça ekleminde deformasyona sebep olur ve eklemin etrafındaki kıkırdak giderek daha da bozulur. Bu kötüleşen bozulma ise enflamasyona yol açmaktadır.
- Diz Displazisi (Diz Kapağı Çıkığı): Bu artrit çeşidi ise diz ekleminde bozulma nedeniyle meydana gelir. Diz kapağı çıkığı olarak da adlandırılan bu eklem hastalığı, daha çok küçük köpek ırklarını tehdit eder.
Köpeklerde Artrit Belirtileri ve Tedavisi
Artrit, köpeğin ciddi anlamda acı hissetmesine neden olabilir. Ancak her köpeğin yaşadığı acı ve gösterdiği belirtiler aynı olmayabilir. Yani artrit belirtileri köpekten köpeğe değişiklik gösterebilir. Fakat hastalığın ilk belirtisi genellikle topallamadır. Köpek, ağrılı olan eklemini hareket ettirmekten kaçındığı için topallayarak yürür. Bahsedilen bu topallama daha çok köpek sabah uyandığında ya da havanın soğuk olduğu zamanlarda artmaktadır.
Hastalığın ilerlemesi ile birlikte köpeğin iştahının azaldığı ve normalde eğlenerek yaptığı hareketleri yapmayı bıraktığı gözlemlenebilir. Örneğin, daha önce koltuğun veya yatağın üzerine zıplamayı, sahibinin attığı bir topun arkasından koşmayı seven köpek, zıplamaktan ve koşmaktan kaçınabilir. Bazı köpekler, sorunlu olan eklemlerini rahatlatmak amacıyla ısırma davranışı gösterebilirler. Bu da genellikle artritin deri hastalığı ile karıştırılmasına neden olur.
Köpeklerde artrit tedavisi için nasıl bir yöntem izleneceğine karar verilirken hastalığın ne kadar ilerlediğine ve artritin türüne bakılır. Artrit tedavisi için en etkili yöntemlerden birisi ise köpeğin kilosunun kontrol altına alınmasıdır. Böylece eklemler üzerindeki baskı azalır ve olması gerektiği gibi hareket edebilirler. Yine eklem kıkırdağının yeniden oluşması için yağ asitleri, kondroitin ve glukozamin içeren köpek gıda takviyeleri kullanılabilir. Ancak halihazırda kullanılan köpek maması ile birlikte bu takviyelerin kullanılması köpeğin ek kalori almasına neden olabilir. Bu nedenle bahsedilen gıda takviyelerinin kullanımı konusunda dikkatli olmak gerekir.
İlginizi çekebilir: Köpek Vitamini Çeşitleri
Yukarıda bahsedilen yöntemlerin işe yaramaması durumunda köpeğe veteriner hekim kontrolünde ağrı kesici verilmesi gerekebilir. Artriti olan köpeklerin önemli bir kısmında ağrıyı azaltmak için streoid içermeyen iltihap karşıtı ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar, köpeklerin hızlı bir şekilde rahatlamalarını sağlar. Fakat tedavi için veteriner hekim tarafından önerilmeyen bir ilaç asla kullanılmamalıdır. Çünkü bilinçsiz ilaç kullanımı, insanlarda olduğu gibi köpeklerde de ciddi hastalıklara neden olabilir.
Bunların yanı sıra eklem bozulmasının kalıtsal olduğu durumların düzeltilmesi için cerrahi müdahale de uygulanabilir. Artriti olan köpeklerin daha rahat bir yaşam sürebilmeleri için hastalığın erken teşhis edilmesi oldukça önemlidir. Bu anlamda eğer evcil hayvanınızın gezintiler sırasında topallamaya başladığını ya da sevdiği hareketleri yapmaktan kaçındığını görüyorsanız vakit kaybetmeden bir veteriner hekime başvurmalısınız.
İlginizi çekebilir: Köpek Yatakları
Artrit Hastası Köpeklerin Bakımı İçin Öneriler
Köpeğinizin eskisi gibi koşmaması, oyunlar oynamaması, daha az yemek yemesi ve zayıflaması sizin için çok üzücü olabilir. Fakat ne olursa olsun evcil dostunuz için savaşmaktan vazgeçmemeli ve ağrılarını hafifletmek için veteriner hekimin önerdiği tedaviyi aksatmamalısınız. Tedaviye ek olarak artritli köpeğinizin ağrılarını azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için siz de bazı önlemler alabilirsiniz.
- Köpeğinizi zorlamayacak egzersizler ile bağ doku ve kaslarının güçlenmesine yardımcı olabilirsiniz. Özellikle yüzme ve hidroterapi, eklemlere aşırı yük binmeden egzersiz yapmasına yardımcı olacaktır.
- Evinizdeki parke ve mermer gibi zeminleri kaydırmaz halı ya da benzeri malzemeler ile kaplayabilirsiniz. Çünkü artrit hastası köpekler için kaygan zeminler oldukça tehlikelidir.
- Evcil dostunuzun dinlenmesi için özel bir köpek yatağı tercih etmeli, üşümemesi için gerekli önlemleri almalısınız.
- Eğer köpeğinizin boyu uzun ise mama ve su kabının altına bir yükseltici koymanız veya ayaklı mama ve su kabı almanız fayda sağlayacaktır.
- Köpeğinizin yaşadığı ağrı ya da güçsüzlük merdivenleri çıkarken veya arabaya binerken ona zorluk yaşatabilir. Bu alanlar için rampa kullanarak köpeğinize yardımcı olabilirsiniz.
- Köpeklerde artrit hastalığının oldukça zorlu ve ağrılı olduğundan daha önce bahsetmiştik. Özellikle obez köpeklerin yaşam kalitesini düşürdüğü için köpeğinizin ideal kilosunu öğrenmeli ve diyeti konusunda veteriner hekime danışmalısınız.
Köpeklerde Vitiligo Hakkında yazılmış konumuz da ilginizi çekebilir.
