Köpeklerde alerji beslenme kaynaklı olduğunda alerjinin nedenini ve beslenme şeklini tespit etmek büyük önem taşır. Ancak köpeklerde alerji söz konusu olduğunda bu o kadar da kolay olmaz. Gıda kaynaklı alerjilerde bir takım testlerle alerjeni belirleme çalışmaları yapılabilse de, aslında eleme yöntemi kullanarak alerjinin nedenini bulmak çok daha fazla kullanılan etkin bir yöntemdir.
Köpeklerde sıkça çevresel nedenler, gıda ve ilaçlara bağlı olarak alerji görülebilir. Çevresel faktörlere bağlı gelişen alerjiler genellikle mevsimsel olarak ortaya çıkar ve şiddetli seyredebilir. Bu tür alerjilerin sebebi çoğunlukla polenler ve çimenlerdir. Bunun yanı sıra böcek ısırmalarına bağlı olarak da hızla gelişen alerjiler şekillenebilir. Diğer taraftan özellikle bahar ve yaz ayları ile birlikte sıklıkla görülen pire alerjisi ise en yaygın alerji türlerinden birisidir.
Bazı durumlarda bu alerjik etkenlerin bir kaçını bir arada görmekte söz konusu olabilir. Bazı köpeklerde gıda alerjisi ile pire alerjisi aynı zaman dilimi içerisinde görülebilir ve hatta mevsimsel polen alerjileri de tabloya ilave olabilir. Bu tür durumlarda etkeni tespit etmek ve önlem almak oldukça zorlu bir süreç yaşanmasına neden olabilir. Örneğin gıda alerjisi nedeni ile oluşan ciltteki lezyonlar pire alerjisi lezyonları ile veya dermatit, egzama gibi diğer sorunlarla karışabilir.
Köpeklerde Alerji Nedir?
Genel olarak alerji, vücudun herhangi bir maddeye karşı gösterdiği reaksiyondur. Başka bir deyişle alerji, bağışıklık sisteminin bir maddeyi tehdit olarak algılaması ve tepki göstermesi olarak tanımlanabilir. Bazen bir arı sokması, bazen pire ısırığı, bazen de bir besin maddesine karşı reaksiyon oluşması söz konusudur. Ayrıca normalde hiçbir zararı olmayan ve uzun yıllar tüketilen bir besine karşı da aniden bir alerji gelişebilir. Bu durum bireysel olarak köpeğin alerjik etkilere karşı açık olması ile ilgili olabileceği gibi bazı durumlarda da sonradan kazanılmış bir alerjik reaksiyon ortaya çıkabilir.
Vücudun verdiği ilk tepki alerjenin türüne göre değişiklik gösterir. Polen alerjilerinde göz sulanması, hapşırma, solunum güçlüğü gibi belirtiler görülürken, gıda alerjilerinde genellikle deri döküntüleri ve sindirim sistemi ile ilgili belirtiler görülür.
Köpeklerde Gıda Alerjisinin Nedeni Nelerdir?
Yukarıda tanımladığımız gibi alerji vücudun bir maddeyi tehdit olarak algılayarak tepki vermesidir demiştik. Mesela besin alerjilerinde genellikle köpeğin proteinlere karşı hassasiyeti söz konusudur. Kimi köpek tavuk etine karşı hassasiyet gösterirken, kimisi sığır eti ve balık gibi bir protein kaynağına karşı hassasiyet gösterebilir. Bunun yanı sıra soya, buğday, mısır gibi tahıllara karşıda hassasiyet görüldüğü bilinen bir gerçektir.
Uzun süre aynı protein kaynağı kullanılarak hazırlanmış bir köpek maması ile beslenme durumunda sonradan gelişen alerjilerde söz konusu olabilir. Yani yıllarca tavuklu köpek maması ile beslenen bir köpekte hiçbir sorun yaşanmamış olmasına karşın daha sonradan tavuğa karşı alerji şekillenebilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi vücudun her hangi bir besine karşı sonradan alerjik tepki göstermesi çok da nadir rastlanan bir durum değildir.
Köpeklerde Alerji Belirtileri Nelerdir?
Besin alerjilerinde ilk belirtiler deri ve sindirim sistemi problemleri olarak ortaya çıkar. Kaşıntı bu belirtilerin en sık ve ilk görülen belirtilerden biridir. Bunun yanı sıra kızarıklık ve deri döküntüleri de ilk görülen alerji belirtileri arasındadır.
Gıda alerjilerinde deri problemlerinin yanı sıra kusma, ishal veya yumuşak dışkılama gibi değişik sindirim sistemi sorunları da görülebilir. Belirtiler değişken olabilir ancak çoğu gıda alerjisinde genellikle sadece deri problemleri görülür.
Köpeklerde gıda intoleransı olarak adlandırılan diğer bir durum da bir çeşit alerji olarak düşünülebilir. Böyle bir durumda bazı besinlere karşı sindirim sisteminin hassasiyeti söz konusudur ve genellikle hafif ishal gibi sindirim sistemi problemleri görülür.
Alerjik bünyeye sahip köpeklerde deri ve sindirim sistemi bulgularının yanı sıra yaygın olarak kulak problemleri de söz konusudur. Gıda alerjisi olan köpeklerde kronikleşmiş kulak enfeksiyonları neredeyse kaçınılmazdır. Kulak enfeksiyonları genellikle dış kulak yolu olarak görülür. Orta ve iç kulak enfeksiyonları yeterince tedavi edilemeyen dış kulak yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak ortaya çıkar.
Köpeklerde gıda alerjileri tipik olarak ilk olarak 1 yaşından küçük yavrularda veya beş yaşın üzerindeki yetişkinlerde gelişir.
Köpeklerde Gıda Alerjilerinin Teşhisinde Nelere Dikkat Edilmelidir?
Gıda alerjisinin teşhisinde deri problemlerinin nedeninin iyi bir şekilde elimine edilmesi dikkat edilmesi gereken en önemli konudur. Çünkü pek çok nedene bağlı şekillenen kaşıntı ve kızarıklık gibi belirtilerin asıl sebebinin tam olarak ayrımının yapılması ve teşhisinin konulması zaman zaman zor olabilmektedir.
Öncelikle veteriner hekiminizin kapsamlı bir fiziksel muayene yaparak derideki bulguların pireler, akarlar veya başka bir dış etkene bağlı olup olmadığını belirlemesi gerekir. Ayrıca mevsimsel etkiler ile çimlerin ve bazı ağaç türlerinin de sebepler arasında olup olmadığı elimine edilmelidir.
Bazı alerjilere karşı antialerjik ilaç tedavileri ile kısmi başarı sağlanabilse de temel amaç alerjiye neden olan kaynağı bulmak olmalıdır. Özelikle gıda alerjilerinde alerjeni bulmaya yönelik çabalara hız verilmelidir. Elbette bu süreçte gıda alerjilerinin teşhisi için laboratuvarda yapılabilen olan özel alerji testlerinden de faydalanılabilir. Bu testler ile iyi sonuçlar alınabilmekle birlikte belirli sayıda etkene karşı test yapılabildiğinden bazen yetersiz kalabilmektedir.
Köpeklerde Alerji Tedavisi Nasıl Yapılmalıdır?
Daha önce de belirttiğimiz gibi köpeklerdeki gıda alerjisinde öncelik; alerjik reaksiyona neden olan bileşeni bulmaktır. Bu deneme yanılma yöntemine dayanan kolay ancak oldukça uzun bir süreçtir. Buna göre köpeğiniz alerjen olmadığı düşünülen besinlerin bulunduğu diyet ile en az iki ay süre ile beslenmelidir. Eğer alerji belirtileri ortadan kalkıyor veya hafifliyorsa doğru yoldasınız demektir. Eğer herhangi bir değişiklik olmuyorsa yeni bir mama ve protein kaynağı belirlenmeli ve onunla beslemeye geçilmelidir.
İlginizi çekebilir: Diyet Köpek Mamaları
Eğer köpeğinize alerji testi uygulanmışsa veteriner hekiminiz test sonucuna göre alerjik olmayan bir protein kaynağı içeren mama önerecektir. Eğer kullanılan mamanın içinde başka bir alerjen yoksa bu seçilen mamayı kullanabilirsiniz. Ancak sorun devam ediyorsa yine mama değiştirmek zorunda kalabilirsiniz.
Bu süreci daha kısa tutabilmenin tek yolu veteriner hekiminiz tarafından önerilebilecek alerjik etkenlerden arındırılmış bir mama olabilir. Bu tür alerjik reaksiyonlara karşı etkili olan bu mamalar özel olarak işlenmiş proteinler ile üretilir ve çoğu zaman oldukça etkindirler. Bu tür veteriner hekim kontrolünde satılan diyet mamalar pahalı olsa da yararlılık bakımından bakıldığında oldukça ucuza gelebilir. Örneğin deri üzerindeki sorunları hafifletmek ve hastanızı rahatlatmak için veteriner hekime ödemek zorunda kalacağınız masrafları göz önüne aldığınız da ne demek istediğimiz çok daha iyi anlayabilirsiniz. Ayrıca alerjik reaksiyonları bastırmak için sürekli kortizon türü ilaçların kullanımı durumunda başka problemlerin ortaya çıkma olasılığı da göz ardı edilmemelidir.
Alerjik Köpekler İçin Yeni Mama Seçiminde Nelere Dikkat Edilmeli?
Alerjik bir köpek için özel diyet mamalar dışında yeni bir mama seçimi yapacaksanız yine mutlaka veteriner hekiminizin önerilerine kulak vermelisiniz. Daha önce de belirtiğimiz gibi pek çok köpek maması seçeneği içerisinde en uygun mamayı bulmak için elbette denemeler yapmanız gerekecektir. Ancak veteriner hekiminizin tavsiyeleri doğrultusunda yapacağınız seçimler çok daha sağlıklı sonuç verecektir.
Gıda alerjisi olan köpeğiniz için yeni mama seçiminizi hipoalerjenik köpek mama çeşitleri içerisinden yapmak ilk tercihiniz olmalıdır. Çünkü hipoalerjenik köpek mamaları genellikle gıda alerjisi oluşturma riski yüksek olan tahılları içermez. Tahılsız köpek mamalarında karbonhidrat kaynağı olarak bitkiler kullanıldığından, protein kaynağının yanı sıra risk oluşturabilecek besinlerin bazıları da elenmiş olur.
İlginizi çekebilir: Tahılsız Köpek Mamaları
Mümkün olduğunca az sayıda malzeme ile hazırlanmış kaliteli bir köpek maması seçilmelidir. Özellikle tek bir protein kaynağı ile hazırlanmış bir mama olmalıdır. Örneğin tavuklu ve hindili bir mama değil sadece tavuklu veya sadece hindili bir mama olmalıdır.
Protein kaynağı olarak hidrolize protein kullanılarak hazırlanmış bir mama seçmekte çoğu zaman iyi sonuç verebilir. Daha önce tavuklu bir mama ile köpeğinizi besliyorsanız ve tavuğa karşı alerji tespit edilmiş olsa da hidrolize tavuk proteini ile hazırlanmış bir mamayı çekinmeden deneyebilirsiniz. Çünkü hidrolize protein vücut tarafından tamamen farklı bir protein kaynağı gibi algılanır ve sorun yaratmayabilir.
Hidrolize proteinler, özel bir yöntemle hazırlanmaktadır. Hidrolize protein üretiminde enzimatik hidroliz tekniği ile proteinin peptit bağları tamamen ayrıştırılır ve bu sindirim sisteminin proteini farklı bir protein olarak algılamasına neden olur.
Seçeceğiniz mamanın nadir bir protein kaynağı ile hazırlanmış olmasını tercih etmeniz de sorunun çözümüne katkı sağlayabilir. Örneğin piyasada yaygın olarak tavuklu köpek maması, sığır etli köpek maması, kuzulu köpek maması ve balıklı köpek maması çeşitleri satılmaktadır. Bunların dışında daha az bulunan geyik eti, ördek eti veya tavşan eti gibi farklı bir protein kaynağı ile hazırlanmış mamayı tercih etmeniz yardımcı olabilir.
Besin Alerjisi Olan Köpeğin Beslenmesinde Nelere Dikkat Edilmeli?
Köpeklerde alerji nedeniyle seçilen mamalar kullanılırken veteriner hekimin önerdiği süre kadar ve düzenli olarak kullanılması çok önemlidir. Bu konuda en sık yapılan hata, köpeğin mamayı reddetmesi nedeniyle aç kalmasına dayanamayan köpek sahibinin bir miktar başka bir besin vermesidir. İşte bu tür bir davranış tüm bu alerji mücadelesine vurulmuş en büyük darbedir. Bu nedenle her ne olursa olsun bu süreçte köpek sahibinin katı kurallar uygulaması çok önemlidir. Kesinlikle başka bir mama veya atıştırmalık köpek ödülleri verilmemelidir. Evde, başka kişiler var ise onlarında bu kurala sıkı sıkıya bağlı kaldığından emin olunmalıdır. Çok ama çok zorunlu kalındığı durumlarda ancak veteriner hekimin onaylayacağı bir ek besin kullanılabilir.
Eğer birden fazla köpeğiniz veya kediniz var ise bu süreçte çok dikkatli olmalısınız. Özellikle kedinizin mamasını yememesine çok dikkat etmelisiniz. İmkanınız var ise alerji sorunu yaşayan köpeğinizi ayrı bir yerde tutmanız en iyi çözümdür. Ancak böyle bir imkan yok ise kediniz mamasını sizin gözetiminizde yedikten sonra hemen mama kabını kaldırmalısınız.
Aynı şekilde diğer köpeğin mamasını da yememesi için sizin gözetiminizde yedirmeli ve mama paketini kesinlikle ulaşamayacağı bir yerde muhafaza etmelisiniz. Bu süreçte kendi gıdalarınızın da alerji sorunu yaşayan köpeğinizin ulaşamayacağı bir yerde olmasına dikkat etmelisiniz.
Eğer verdiğiniz bu mama alerjik reaksiyona sebep olmaz ise kısa sürede köpeğinizin deri sorunları kaybolacaktır. Bu iyileşmeyi görmüş olsanız dahi kesinlikle kuralları bozmayın ve hekiminizin önerdiği süre ve şekilde mamayı vermeye devam edin. Bu sürenin sonunda köpeğinizin durumu ile ilgili değerlendirmeyi veteriner hekiminizin yapması çok daha doğru olacaktır.
Diyet uygulanarak yapılan uzun süreli tedavi süreci sonrasında bazı köpekler normal yaşamlarına geri dönebilirler. Ancak bazı köpeklerin ne yapılırsa yapılsın gıda alerjisi nedeni ile yaşamı boyunca özel diyet köpek maması ile beslenmesi gerekebilir.
Köpeklerde Şeker Hastalığı konulu yazımızı da okumak isteyebilirsiniz.
