Köpek gençlik hastalığı tüm dünyada görülebilen bulaşıcı, sistemik ve viral kökenli bir hastalıktır. Etken köpekler arasında yüksek derecede bulaşıcı olan bu hastalığa yol açan bir paramiksovirüsdür. Hastalık evcil veya vahşi tüm köpek türlerinin yanı sıra tilki, kurt, rakun, samur, kokarca ve porsuk gibi daha bir çok tür üzerinde etkilidir.
Hastalık Nasıl Bulaşır?
Hava yolu veya doğrudan temas yolu ile bulaşan hastalık ilk bir hafta boyunca kendini belli edecek herhangi bir semptom göstermeden vücutta çoğalmaya başlar. Kuluçka dönemi olarak tabir edilen bu dönem yaklaşık olarak 1 hafta kadar sürer. Virüs ilk başta alt solunum yolları ve bağlı lenf bezlerine yerleşir. Üreme dönemini tamamladıktan sonra sinir sistemi, akciğerler, bağırsaklar ve ürogenital sisteme saldırır. Enfekte köpeklerin öksürük veya salyaları yanı sıra idrar veya dışkı gibi vücut atıkları da bulaşma da etkindir. Ortak kullanılan mama ve su kapları da bulaşma yollarından bazılarıdır. Başka enfeksiyonlara maruz kalmış yavru köpekler virüslere karşı daha duyarlı olacağından bu tür hastalara daha fazla dikkat edilmeli ve korunmalıdır. Bir çok yavru köpeğin aşısız olarak bir arada bulunması viral enfeksiyon riskini artıran bir faktördür. Bu tür ortamlarda dezenfeksiyona özellikle dikkat edilmelidir.
Köpek Gençlik Hastalığı Nasıl Gelişir?
Köpek gençlik hastalığı daha çok aşılanmamış yavru köpeklerde görülür. Ancak sanılanın aksine yaşlı köpeklerde de zaman zaman görüldüğü bilinmektedir. Alt solunum yolları ve bağlı lenf bezlerinde çoğalan virüs hemen hemen tüm sisteme saldırır. Zaten bu nedenle hastalığın değişik formlarına rastlamak mümkündür. Örneğin göz, solunum, sindirim, deri veya sinir sistemi formları bunlardan bazılarıdır. Çoğu zaman bunlardan bir kaçı bir arada bulunur. En tehlikeli ve ölümcül olanı sinir sistemi üzerinde etki gösteren formudur.
Köpek Gençlik hastalığının vücutta yayılmaya başladığı ilk evrede başlıca belirtiler arasında yüksek ateş ( 40 °C ve üstü) , kızarık ve akıntılı gözler ile burun akıntısı sayılabilir. Elbette bunun yanı sıra ilk bakışta hemen fark edilemeyen ama bir kaç gün içinde iyice belirginleşen halsizlik, iştahsızlık, belirgin bir depresyon, çoğu zaman kalıcı olabilen bir öksürük, zaman zaman kusmalar ve ishaller görülebilir. Bu arada genelde bu hastalığa neden olan bazı suşları köpeklerde “sert taban hastalığı” da denilen bir duruma sebep olabilir. Sert taban hastalığı köpeklerin pati altlarında bulunan taban yastıklarının genişlemesine ve kalınlaşmasına sebep olabilir.
Yukarıdaki belirtilerin ortaya çıkmasını takip eden bir kaç hafta içinde eğer virüs sinir sistemine saldırmışsa sinirsel belirtiler de baş gösterebilir. Bu hastalığın artık en kritik dönemlerinden birisidir. Köpek gençlik hastalığı sırasında genelde sinirsel formun ortaya çıktığı hastaların kurtulması pek mümkün değildir. Nadiren kurtulabilen hastalarda çoğunlukla kalıcı sinir hasarı belirtileri ile yaşamak zorunda kalabilirler. Sinirsel form başladığında yani virüs beyin ve omurilik dokusuna ulaştığında dikkat çeken semptomlar ise şöyledir. Hareket etmede güçlük, sağa sola dönme de zorluk, titreme ve önceleri hafif daha sonraları ise şiddetli nöbetler, özellikle dudak kenarları, ayaklar ve göz kapaklarında titreme ve seyirmeler, ilerleyen zamanda ise kısmi veya genel felç durumu gözlenebilir. Sinirsel forma çoğu zaman deri formu da eşlik ettiğinden yukarıda belirttiğimiz “sert taban hastalığı” nın yanı sıra hastanın burun ucunda da hyperkeratoz dediğimiz deri kalınlaşması ve nasır benzeri görünüm göze çarpabilir. Ayrıca özellikle bir kaç aylık yavru köpeklerde hastalığın sindirim formunun görüldüğü durumlarda hastada bağırsak düğümlenmesi görülmesi mümkündür.
Hastalık Nasıl Teşhis Edilir?
Köpek gençlik hastalığından şüphe edildiğinde laboratuvar testleri ile durum netleştirilmeye çalışılabilir. Ancak yeni aşı yapılmış hastalarda testler yanlış pozitif sonuçlara neden olabilir. Bu nedenle hekimi doğru bilgilendirmek önemlidir. Hastanın solunum sistemindeki sorunlar da akciğer grafisi almak bilgilendirici olabilir. Sinirsel belirtilerin olduğu hastalar da arzu edilirse ve hasta uygunsa beyindeki lezyonları tespit etme açısından MR veya BT taramaları faydalı olabilir.
Hastalığın ilk evrelerinde öksürük veya burun akıntısı gibi semptomlar bir çok hastalıkla benzerlik gösterip karışabileceğinden ihmal edilebilir. Bu nedenle benzer semptomlarda olsa hepsi ciddiye alınmalı ve mutlaka bir veteriner hekime danışılmalıdır.
Köpek Gençlik Hastalığının Tedavisi
Maalesef köpek gençlik hastalığı için henüz hastalığın bilinen tam bir tedavisi yoktur. Henüz virüsü öldürebilecek bir ilaç keşfedilmemiştir. Genel olarak hastayı destekleyerek zaman kazanılmaya çalışılır. Çünkü geçirilen zaman hastalığı atlatabilmek için bir umut olarak görülebilir. Tedavide genel prensip olabildiğince hastanın yaşamını konforlu hale getirmeye çalışmak ve hastayı desteklemektir. Bu amaçla immun sistem güçlendiriciler, köpek vitaminleri, serum ve başka enfeksiyonların devreye girmemesi için antibiyotik takviyeleri yapılır. Bağırsak düğümlenmesi durumunda hastanın durumu elveriyorsa acilen operatif müdahalede bulunulmalıdır. Hastalığı atlatan hastalar bir süre sonra başka köpekler için tehdit olmaktan çıkar çünkü artık virüs bulundurmaz ve taşımazlar. Ayrıca hastalığı atlatan köpekler tekrar bu hastalığa yakalanmazlar.
Hastalığın sinirsel formunun varlığı halinde hastanın durumu pek iyi görünmese de hastalığı atlatmak mümkün olabilir. Bu genellikle düşük bir olasılıkta olsa hastanın immun sistemine ve virüsün türüne bağlı olarak mümkündür. Bu tür kurtulan hastalar da ilk bir kaç ay hiç bir belirti görülmese de zamanla sinirsel belirtiler ortaya çıkabilir. Bu belirtiler de genellikle ayaklardan bir veya bir kaçında sinirsel titremeler veya kısmi felç şeklinde olabilir.
Hastalığın tedavisi sırasında hastanın içinde bulunduğu şartlara bakarak ani duygusal kararlar vermek kişiyi yanlış sonuçlara götürebilir. Hastanın tüm yaşam konforu ortadan kalkmadan ve tüm umutlar yitirilmeden ötenazi kararı verilmemeli ve hastalıkla mücadeleye devam edilmelidir.
Nasıl Önlem Alabiliriz?
Aşılama köpek gençlik hastalığı için alınabilecek tek ve en önemli önlemdir. Özellikle dişi köpeklerin çiftleştirilmeden önce aşılanmaları maternal antikor seviyesini yükseltir. Dolayısıyla doğum sonrası yavrunun korunması çok daha kolay hale gelir.
Yavruları aşılama sırasında maternal antikor seviyesi düşmedikçe aşılama genellikle faydasızdır. Bu yüzden bulunulan çevre ve viral kontaminasyon riskleri de göz önünde bulundurularak en az 3 hafta ara ile 2 hatta 3 aşılama yapılması ihmal edilmemelidir.
Gençlik hastalığına karşı yapılan aşılama sırasında dikkatli olunmalı ve yüksek ateşli (40 °C) ve bağışıklık sistemi zayıf yavrularda aşı uygulanmamalıdır.
Bu hastalığı yaşamamak için yavrular güvenilir yerlerden alınmalı ve mümkün olan en kısa zamanda aşılamaya dikkat edilmelidir.
Alınacak yavruları seçerken anne ve babası aşılı köpeklerin yavrusu olmasına özen gösterilmelidir.
Köpeklerde Obezite konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
