Kedilerde FIP hastalığı, kedi koronavirüsü’nün kedi vücuduna girdikten sonra enfeksiyona neden olmasıyla gelişir. Kedi koronavirüsü’nün farklı suşlarının farklı etkileri olduğu olduğu bilinse de bugün bile FIP hastalığı tam olarak anlaşılamamış ve kesin bilgilere ulaşılamamıştır. Hastalık bir çok viral hastalıkla kıyaslandığında aslında çok yaygın değildir ancak hastalığa yakalanan kediler için ölümcüldür. FIP hastalığı için genel olarak sorumlu tutulan suş, kedi enfeksiyöz peritonitisine neden olan koronavirüs suşudur. Ayrıca enterik koronavirüs suşunun da nadir de olsa mutasyona uğrayarak hastalığa neden olabildiği bilinmektedir.
Kedilerde FIP Hastalığı Nedir?
Özellikle ülkemizde büyük bir kafa karışıklığı haline gelen bu konu, bir takım bilinmeyenlere sahip olsa da genel olarak çokta karmaşık bir konu değildir. Aslında asıl sorumlu yukarıda da belirttiğimiz gibi kedi enfeksiyöz peritonitisine neden olan koronavirüs suşudur. Ancak bu suş ile enfekte olan her kedinin de hastalığı geliştirmediği bilinmektedir. Diğer taraftan aslında çok fazla soruna yol açmayan ve kedilerin kolayca kurtulabildiği enterik koronavirüs suşunun bazen mutasyona uğrayarak, FIP hastalığına neden olması da mümkündür.
Peki neden ülkemizde aşırı oranda FIP hastalığının var olduğu yönünde bir kanı oluştu. Bunun sebebi koronavirüs testi yapılan kedilerde korona pozitif sonuçların değerlendirilmesinden kaynaklanıyor. Aslında yapılan testler koronavirüs türünü tespit edememekte ve hastada sadece koronavirüs olduğunu söylemektedir. Hal böyleyken sonucu pozitif çıkan her kedi sanki FIP olmuş gibi bir algı oluşması ve tedavi edilmeye başlanması hastalığın yaygın olduğu gibi bir izlenime neden olmuştur. Koronavirüslü hastaların sanki FIP hastasıymış gibi tedavi edilmesi ve sonra da FIP hastalığının tedavi edilebilir bir hastalık olduğunun konuşulması da ayrıca başka bir sorun yaratmaktadır. Bu şekilde bir yaklaşım ile bir taraftan aslında FIP olmayan hastalar için gereksiz tedavi masrafları yapılmakta, diğer taraftan ise aslında gerçekten FIP olan hastaların tedavi ile iyileşebileceği şeklinde bir kanı oluşturulmakta ve hasta sahiplerine sonu hüsranla bitecek bir umut aşılanmaktadır.
Normal şartlar altında koronavirüs ile enfekte olmuş kedilerin çok büyük bir oranı (hemen hemen % 95 den fazlası) hiç bir hastalık belirtisi vermeden hastalığı atlatarak sağlıklı bir yaşam sürer. Hatta yaşamlarının bir çok döneminde virüsle tekrar ve tekrar yüzleşebilir. Ancak bu bile hastanın FIP olması için yeterli bir sebep değildir. Amacımız hastalığı küçümsemek değil ancak gerçekte görülme sıklığı % 1 den bile daha az olan bir hastalığın bu derece yüksek sayılarda görülüyormuş gibi lanse edilmesini de doğru bulmuyoruz. Çünkü bu durum hem kedi sahiplerini üzmekte hem de sürekli olarak kedisini kaybetme korkusu ile yaşamak zorunda bırakmaktadır.
FIP Hastalığının Belirtileri Nelerdir?
Kedilerde FIP hastalığının belirtileri hastalığın ortaya çıkan formu ile ilgilidir. Islak ve kuru FIP olarak adlandırılan bu iki form farklı belirtilere sahip olsa da en belirgin olarak görülebilecek belirtiler ıslak formdadır.
Islak FIP
Bu formda görülebilen belirtilerin bir çoğu diğer hastalıklarda da görülebilmektedir. Bu nedenle korona pozitif bir kedinin bu belirtilerden birisini göstermesi FIP olduğu anlamına gelmez. Lütfen bunu göz önünde bulundurun.
- İştahsızlık (bazı hastalarda olmayabilir)
- Halsizlik ve keyifsizlik
- Kilo kaybı
- Denge bozulması
- Bazen sarılık
- Gözlerde problemler
- Bazı hastalarda solunum problemleri
- Bazı hastalarda karın şişkinliği
Bu belirtiler arasında en belirgin olan karın şişkinliği, karın boşluğu içerisinde sıvı toplanması ile ilgilidir. Karın boşluğunda biriken bu sıvıdan bir veteriner hekim tarafından alınan örneklerde eğer hasta gerçekten FIP ise sarı renkli bir görünüm olmalıdır. Ayrıca bu sıvı üzerinde yapılacak testlerle de FIP hastalığı teyit edilmeye çalışılmalıdır. Bazı hastalarda karın boşluğunun yanı sıra göğüs boşluğunda da sıvı birikimi olabilmektedir. Bu durumdaki hastalarda semptomlar arasına solunum yetmezliği gibi semptomlarda eklenmektedir.
Bu formun görüldüğü FIP hastaları genellikle ilk semptomların görülmesini müteakip ortalama 15-17 gün içerisinde ölebilmektedir. Tedavi için yapılan uygulamalar bu süreyi bir kaç gün uzatabilir ancak hastanın kaybı maalesef kaçınılmazdır.
Kuru FIP
Kedilerde FIP hastalığının bu formunda neredeyse hiç bir belirti görülemeyebilir. Görülebilecek bazı belirtiler ise bu hastalık için tipik belirtiler değildir ve emin olmak da mümkün değildir. Kesin olmamakla birlikte hastalığın etkilediği organlara göre göze çarpan belirtiler aşağıdaki gibidir.
- Göz problemleri (Daha çok profesyonellerin muayene ile görebileceği problemler)
- Davranış değişiklikleri
- Halsizlik, keyifsizlik ya da depresyon hali
- Aniden gelişen, hareketlerde dengesizlik veya kısmi felçler
- Bazen sarılık
- Bazen böbrek yetmezliği
Kuru FIP hastaları ıslak FIP hastalarına göre genellikle daha şanslıdırlar ve çok uzun bir zaman boyunca hiç bir belirti vermeden yaşayabilirler.
FIP Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalığı kesin olarak tespit edebilecek bir yöntem şu an için mevcut değildir. Ancak hastada görülen semptomlar, kan tahlilleri, karın veya göğüs boşluğundan alınan sıvılara uygulanan testler, röntgen ve ultrason gibi görüntüleme cihazlarının kullanımı neticesinde elde edilen verilerin dikkatlice değerlendirilmesi sonucu teşhis koymaya çalışılabilir. Özellikle karın boşluğundan alınan sıvıya uygulanan Rivalta testi klinik ortamında da hızla ve kolayca yapılabildiği için sıvı varlığı durumunda veteriner hekim tarafından tercih edilebilir. Ayrıca hastanın kan tahlillerinde tespit edilebilecek yüksek globülin değerleri de tanıya ulaşmakta yardımcı olabilir.
Bu yöntemlerin her birinin kendi içerisinde tutarlılığı yüzde yüz değildir ve sonuçlara tamamen güvenmekte bu nedenle tam olarak mümkün değildir. Bu nedenle FIP şüpheli vakaların temelinde başka bir hastalık olma olasılığı göz ardı edilmemeli ve tam olarak emin olmadan ötenazi düşünülmemelidir.
Kedilerde FIP Hastalığının Tedavisi
Daha önce de belirttiğimiz gibi bu hastalığın bilinen kesin bir tedavisi yoktur. İzlenebilecek en iyi yöntem hastanın mümkün olduğunca yaşam konforunu yüksek tutmak ve desteklemeye çalışmaktır. Bu amaçla gerektiğinde yan enfeksiyonlardan korunmak için antibiyotikler kullanmak, vitamin takviyeleri yapmak, bağışıklık sistemini canlı tutmak, karın veya göğüs boşluğunda biriken sıvıların aşırı artışı halinde bir miktar sıvı alarak hastayı rahatlatmak gibi yöntemlere başvurulabilir.
Kortizonlu ilaçlar ve interferon kullanımı hasta için bir kaç fazladan gün kazandırabilir. Ancak FIP pozitif bir hasta için maalesef sonuç pek değişmeyecektir.
FIP Hastalığından Korunma
Fazla sayıda kedinin bulunduğu ortamlarda nispeten daha sık görülür. Yaklaşık 2-12 aylık kediler arasında ise daha fazla görülür. FIP vakalarının hemen hemen % 50 kadarı bu yaş aralığındaki kedilerde görülmektedir. Bu nedenle bu tür kedileri korona pozitif hastalarla bir araya getirmemeye çalışılmalıdır.
Güçlü bir beslenme ve güçlü bir bağışıklık sistemi hastalıktan korunmanın en önemli iki yoludur. Bu nedenle kedileri kaliteli bir kedi maması ile beslemek bağışıklık sistemini de yüksek tutacağından çok önemlidir. Ayrıca stresinde hastalığın oluşumunda önemli bir rol oynadığı düşünüldüğünden korona pozitif hastalarda bu konuya dikkat edilmelidir.
İlginizi çekebilir: Kedi Maması
Erkek kediler ve safkan kedilerde FIP hastalığı daha fazla görülür. Persian, Bengal ve Birman cinsi kediler ise ırk olarak FIP hastalığına karşı daha duyarlıdır.
Hastalığın kediler arasındaki yayılımı daha çok dışkı yoluyla olduğundan kalabalık evlerdeki kedi tuvaleti temizliği büyük önem taşımaktadır. Virüs evsel dezenfektan ve deterjanlarla kolayca yok edilebilir.
İlginizi çekebilir: Kedi Tuvalet Malzemeleri
Tükürük, aynı fırçayı kullanma veya aynı yemek kabını kullanma yoluyla bulaşma nadir de olsa mümkündür. Bu nedenle ortak kullanım eşyaları iyi temizlenmeli veya ortak kullanıma olabildiğince son verilmelidir.
Bazı eksikleri olsa da hastalık için geliştirilen bir aşı mevcuttur. Ancak en az 16 haftalık yavrulara yapılabiliyor olması nedeniyle koronavirüsün yaygın olduğu bölgelerde yavru kedileri hastalıktan koruma anlamında büyük bir açık oluştuğu düşünülmektedir. Ayrıca kedi koronavirüsüne maruz kalan kedilerde aşının yeterince etkili olmaması da ayrı bir sorundur. Kedi koronavirüsünün dünyanın bir çok yerinde yaygın bir problem olduğu ve bir çok kedinin zaten buna maruz kaldığı düşünülürse çoğu kedide işe yaramayacaktır.
Son olarak, kedilerde bulunan koronavirüsün insanlara da bulaştığına dair hiç bir kanıt bulunmamaktadır.
Yavru Kedi Bakımı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
