Kedilerde Aşılama ve Aşı Takvimi

Kedilerde aşılama üzerinde önemle durulması gereken bir konudur. Aksi taktirde bir şanssızlık sonucu virüslerle temas etmiş olmak kedinizin başına gelebilecek en kötü şeylerden birisi olabilir. Kötü sonuçlardan kaçınabilmek için detaylı ve titiz bir aşı takvimi belirlenmeli ve buna harfiyen uyulmalıdır. Kedilerde aşı genellikle koruyucu amaçla kullanılmaktadır. Aşı vasıtası ile bağışık kılınan kediler ölümcül virüs veya bakterilere karşı direnç kazanır ve vücudun savunma sistemleri bu yabancı maddelere karşı olağanüstü bir şekilde karşı koyar. Hatta daha da ileri gidecek olursak anneye yapılmış aşılar yeni doğmuş yavruları bile yabancı maddelere karşı bir miktar koruyabilir. Böylece yavrular aşı yapılabilir hale gelinceye kadar anne bağışıklığı sayesinde korunmuş olur.

Yapılması Gerekli Olan Kedi Aşıları

1- Karma Aşı

• Felin Panlökopeni

Kediler arasında özellikle de yavru kediler arasında yüksek oranda bulaşma özelliği olan viral kökenli bir hastalıktır. Özellikle yavru kediler arasında ciddi oranda ölüme yol açan bu virüs genel olarak halsizlik, istahsızlık, kusma ve çoğunlukla içerisinde kan da görülebilen ishalle kendini belli eder. Bu hastalıktan korunabilmenin tek yolu vakitlice aşı yapılmış olmasıdır.

• Feline Rhinotracheitis

Bir çok ülkede olduğu gibi ülkemizde yaygın olarak görülen bu hastalık gerçekten çok bulaşıcıdır. Yetişkin kediler arasında pek fazla ölüme neden olmasa da yavru kediler için yüksek oranda ölümcül kabul edilir. Bu hastalıktan da korunabilmenin tek yolu yine zamanında yapılmış bir aşılamadır.

• Feline Calicivirüs

Hemen hemen tüm kedilerde ağız ülserlerine neden olan bu hastalık kediler arasında oldukça bulaşıcıdır. Herhangi bir komplikasyon olmadığı sürece yaşamsal tehdit içermeyen bu hastalık hastanın yaşam konforunu bozması açısından dikkate alınmalıdır. Hastalığa karşı tek korunma yolu aşılamadır.

İlginizi çekebilir: Kedi Fırça ve Tarakları

Yukarıda saydığımız hastalıklara karşı bağışıklık oluşturan karma aşı, aşılar arasında en önemlilerinden birisidir ve mutlaka düzenli olarak kullanılmalı ve yıllık tekrarları ihmal edilmemelidir.

2- Kuduz Aşısı

Hemen hemen herkesin ismini duyduğu kuduz viral kökenli bir hastalıktır. Kuduz virüsüne maruz kalan hayvanlarda sinirsel belirtiler, bilinç kaybı, yoğun salya akışı, huzursuzluk, yutkunma güçlüğü ve sonrasında gelen çeşitli felçlerle karakterize olan ve kısa süre içerisinde ölümle sonuçlanan bir hastalıktır. İnsan da dahil olmak üzere tüm sıcakkanlı canlılarda görülmesi mümkündür. Kedilerde aşı yapılması hastalığı önleyebilecek tek çaredir. Bunun dışında bilinen herhangi bir tedavisi yoktur. Ancak yıllar boyunca uygulanan aşı programları sayesinde büyük oranda ortadan kalkmıştır. Günümüzde nadiren rastlanılmaktadır.

Bu aşı da yıllık olarak uygulanmalı ve her yıl düzenli olarak tekrarlanmalıdır.

3- Leukosis Aşısı

Hastalığa neden olan virüsün adı Feline leukaemia virüsu’dur (FeLV). Leukemie hastalığı kedilerde özellikle kan hücreleri ile ilgili lenfoid dokularda tümör oluşumu ile karakterize olan öldürücü bir viral hastalıktır. Virüs kediler arasında genellikle salya ile bulaşsa da tükrük, dışkı, burun akıntısı, kan yolu ile ve vajinal akıntı ile de bulaşabilir. Virüs canlı vücudu dışında bir kaç saatten fazla yaşamasa da bulaşma da en etkin yollardan birisi de ortak kullanılan mama ve su kabı gibi eşyalardır. Özellikle bir arada bakılan fazla sayıdaki kediler ve çöplerde beslenen kediler bulaşma açısından daha fazla risk altındadır. Hastalıktan korunmanın en etkin yolu aşılama yapılmasıdır.

4- Kist Aşısı

Aslında antiparaziter bir uygulama olan ancak kist aşısı olarak anılan bu hastalık iç parazitlerden kaynaklanmaktadır. Örnek vermek gerekirse tenyalar, kancalı kurtlar ve şeritler bu bahsettiğimiz iç parazitlere örnektir.

Temel olarak bu uygulama sadece hayvan sağlığına yönelik değildir. Aynı zamanda insan sağlığı açısından da çok önemlidir. İnsanlarda oluşan ve hidatik kist adı verilen bu hastalığın temel etkeni echinococ adı verilen parazittir. Enfekte hayvanın dışkıları ile kontamine olmuş gıdalar ( daha çok marul ve benzeri salata ürünleri) ve bulaşık tüylerin ağız yoluyla alınması ile oluşur. insanda karaciğer veya beyin gibi organlara yerleşerek ciddi sorunlara yol açabilir.

Kist hidatik için genel olarak hayvanlar suçlansa da iyi yıkanmamış sebze ve meyvelerden de hastalığın alınma riski yüksektir. Hastalıktan korunabilmek için genel hijyen kurallarına uymak ve evcil hayvanları en az 3 ayda bir kist hidatik için aşılatmak gereklidir. Parazitlerin daha yoğun olduğu düşünülen bölgelerde daha sık aralıklarla da uygulanabilir.

Yavru Kedilerde Aşı Ne zaman Yapılmalıdır?

Yavru bir kedi ortalama 6-8 haftalık civarında aşı için uygun hale gelebilir. Ancak bu konuda en doğru kararı veteriner hekim verecektir. Çünkü sırf 8 haftalık oldu diye aşıya başlamak doğru değildir. Aşılamaya yavru kedinizin sağlık durumu, vücut gelişimi, çevresel faktörler veya risk yoğunluğuna göre karar verilmelidir ki, bu kararı verebilecek tek kişide veteriner hekimdir.

Genel Bir Yavru Kedi Aşı Takvimi

Veteriner hekiminiz aksini önermediği sürece genel bir yavru kedi aşı takvimi aşağıdaki gibidir.

6-7 Haftalık (İç ve dış parazitlere karşı tedavisi yapılarak aşılamaya hazırlanmalıdır)

8 Haftalık (1. Karma Aşı)

9 Haftalık (1. Lösemi Aşısı)

11 Haftalık (2. Karma Aşı)

12 Haftalık (2. Lösemi Aşısı)

13-14 Haftalık (Kuduz Aşısı)

İlginizi çekebilir: Kedi Tırmalama tahtası ve Evleri

Aşılama Öncesi Dikkat Edilmesi Gerekenler 

• Her ne olursa olsun aşılar mutlaka sağlıklı olan kedilere uygulanmalıdır. Bunun için aşı öncesi iyi bir muayene yapılmalıdır.
• İç ve dış parazit tedavisi henüz bitmemiş kedilere aşı uygulanması doğru bir yaklaşım değildir. Aşı yapılacak kediler mutlaka parazitlerinden arınmış olmalı ve sonrasında aşılama yapılmalıdır.
• Aşılama yapılacak yavru ve yetişkin kedilerde vücut sıcaklıklarının normal ( 38 – 39.5 °C ) sınırlar içinde olduğundan emin olunmalıdır.
• Vücut ısısının yüksek olması genellikle sistemde bir enfeksiyonun var olduğunun göstergesi sayılabilir. Böyle durumlarda öncelikle ateşin sebepleri araştırılıp bulunmaya çalışılmalı, bulunduysa tedavi edilmeli ve daha sonra aşılar yapılmaya başlanmalıdır.
• Aşılama yapılacak kedilere en az bir hafta öncesinden kortikosteroid türü ilaçlardan herhangi birisinin yapılmamış olması gerekmektedir.
• Eğer yavru veya yetişkin kedinin devam eden herhangi bir tedavisi var ise tedavi bitimi ve takip eden bir kaç gün içinde aşıları ertelenmelidir.
• Hamile kedilere aşı yapılmamalıdır. Bu dönemde yapılacak aşı uygulamaları kedinize fazladan stres yüklenmesine neden olacaktır.
• Kızgınlıkta olan kedilere aşı uygulaması yapılmamalı ve kedinin kızgınlık dönemi bitinceye kadar aşıları ertelenmelidir.
• Yavru veya yetişkin kedilerde aşılamadan 2 gün önce ve 2 gün sonrasında kesinlikle yıkama yapılmamalıdır.
• Yaşı aşı için uygun olsa bile yavru bir kediye eve gelir gelmez hemen aşı yaptırmayın. En ez 3-4 gün kadar eve ve size alışması için zaman verin. Çünkü stresli bir kediye aşı yapmak anlamlı değildir. Ayrıca bu süreç, eğer varsa kedinizde ki herhangi bir hastalığın ortaya çıkması içinde gereklidir. Böylece aşıdan sonra hastalık ortaya çıkması riski de azaltılmış olur.
• Yavru kedinizin aşıları bitene kadar diğer hayvanlarla bir araya gelmesini engellemelisiniz. Ayrıca kendi bahçeniz bile olsa aşılar bitene kadar kedinizi dışarı çıkarma konusunda fazla istekli davranmayın. Tüm aşılar bittikten bir hafta sonra kedinizi gönül rahatlığı içinde dışarı çıkarabilirsiniz.

Kedilerde aşı takvimi, daha önce de bahsettiğimiz gibi sağlık durumu da dikkate alınarak konusunda uzman birisi tarafından uygun şekilde hazırlanmalıdır. Aşı takvimini geciktirmeden ve mutlaka aşı tarihlerine uyarak vaktinde uygulamanız kedinizin sağlıklı bir yaşam sürmesi açısından gereklidir. Normal şartlar altında aşı takviminizde ki bir veya iki günlük gecikmeler ciddi bir sağlık problemi yaratmayabilir fakat daha uzun zaman alan gecikmelerin risk faktörünü yükselteceği unutulmamalıdır.

Aşılama Sonrası Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Komplikasyonlar 

• Kedilerde aşı yapılmadan önceki 2 gün ve sonraki 2 gün boyunca kedinizi yıkamayın veya ıslanmasına izin vermeyin. Üşütüp hastalanmasına engel olmalısınız.
• Yavru kedinizin aşıları bitene kadar diğer hayvanlarla bir araya gelmesini engellemelisiniz. Ayrıca kendi bahçeniz bile olsa aşılar bitene kadar kedinizi dışarı çıkarma konusunda fazla istekli davranmayın. Tüm aşılar bittikten bir hafta sonra kedinizi gönül rahatlığı içinde dışarı çıkarabilirsiniz.
• Bazen aşılar özellikle yavru kedilerde hafif bir ateş yükselmesine neden olabilir. Bu aşının normal sayılabilecek etkilerinden birisidir ve bazen yetişkin kedilerde dahi görülebilir.
• Bazı aşı uygulamalarını takiben uygulama yerinde deri altında şişlikler oluşabilir. Bu, aşının vücut tarafından tam olarak emilememesi ve deri altında birikip kalması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu kalıcı bir problem değildir ve genellikle bir kaç hafta içerisinde yavaş yavaş ortadan kaybolurlar. Böyle bir durumda veteriner hekiminizin önerilerine uyabilirsiniz veya yapabiliyorsanız şişkinlik üzerine küçük dairesel hareketlerle ve çok fazla bastırmadan masaj yapabilirsiniz. Bu şişkinliğin daha çabuk ortadan kalkmasını sağlayabilir.
• Genel olarak kedilerde çok fazla göze çarpmasa da bazen aşılara karşı aşırı duyarlılık reaksiyonları oluşabilir. Bu vücudun yabancı maddelere karşı gösterdiği bir tepkidir. Diğer bir deyişle vücut aşıya yabancı madde muamelesi yapar ve doğal olarak ona karşı savunma sistemini çalıştırarak tepki gösterir. Bu tür bir tepki genel olarak aşı uygulandıktan sonra 15 dk. ile 2 saat arasında ortaya çıkar ve çoğunlukla dudak kenarları veya gözlerin etrafında şişme ve kızarıklıklar görülebilir. Bu reaksiyonlar genelde kendiliğinden düzelse de bazen beklenmedik derecede aşırı bir reaksiyon oluşabilir. Özellikle nefes yolları ile ilgili bir sıkıntı olursa mutlaka veteriner hekiminize giderek olası risklere karşı önlem almalısınız.

Yavru Kediler Nasıl Beslenmeli konulu yazımız da ilginizi çekebilir.