Japon Balığı (Goldfish) Bakımı ve Beslenmesi

Japon balığı, Goldfish veya altın balık olarak bilinen bu tür, tüm dünyada yaygın olarak beslenen süs balığı türleri arasındadır. Genel olarak fanus balıkları arasında sayılsa da bu doğru bir tanımlama değildir. Anavatanı Doğu Asya olan ve sazangillerden olan Japon balığı “Cyprinidae” ailesine ait bir türdür. Bilimsel adı Carassius auratus’dur. Japon balığı, sazangiller familyasından olsa da, ağızlarının yan kısımlarında bıyıklarının olmaması ile hem koi balığından hem de sazan balığından kolaylıkla ayırt edilebilir. Tarihi oldukça eskilere dayanan Japon balıkları doğada bulunan tüm tatlı sularda yaşayabilir dere, göl ve nehirlerde varlıklarını sürdürebilirler.

Japon balıklarının bilinen en eski balık türlerinden biri olduğunu belirtmiştik. Örneğin 1000 yıl kadar önce Çin’de besin olarak kullanılan balıkların seçici üretimi ile evcil süs balığı olarak yetiştirildikleri bilinmektedir. Tüm dünyada Çinli altın balık (Goldfish) olarak bilinen bu türe ülkemizde nedense Japon balığı adı verilmiştir. Yıllar süren seçici yetiştirmeler ve çaprazlamalar sonucu yüzgeç ve kuyruk şekillerinin yanı sıra göz şekillerinin dahi bir birinden farklı olduğu pek çok Japon balığı türü geliştirilmiştir.

Japon Balığı Türleri

Süslü ve vahşi türler olarak gruplandırılan Japon balığının pek çok türü bulunmaktadır. Süslü Japon balığı varyeteleri genellikle kuyruk ve yüzgeç şekilleri oldukça gösterişli olan türlerdir. Bunlar arasında, Oranda, Shubunkin, Kuyruklu Yıldız (Comet), Ryukin, Black Moor, Gök Gözlü Japon balığı, Teleskop, Siyah Teleskop, Beyaz Teleskop, Panda Teleskop, Balon (Torba) Gözlü, Kelebek Kuyruklu, Pompoms, İnci Pullu, Wakin, Ranchu, Shukin, Yumurta Japon, Aslan Kafalı, Tosakin, Lionchu ve Peçe Kuyruk, Meteor Japon sayılabilir.

Bu türler arasında bulunan Aslan Kafa, Oranda ve Ranchu Japon balığı türlerinin kafa yapıları oldukça farklıdır. Yetişkinlerinde başın üst kısmında yağlı bir dokudan oluşan taç bulunur. Bu doku tacı bazen o kadar büyük olur ki gözlerini tamamen kapatabilir. Bu görünüm balığı çirkinleştirmez aksine farklı bir güzellik yaratır ve Japon balığı fiyatını yükseltir.

Aynı şekilde fiyatı yüksek olan ve nadir bulunan Japon balığı çeşitleri arasında çok uzun ve tek parçalı bir kuyruğa sahip olan Tamasaba (Sabao) ile adını arkaya doğru kıvrılmış gibi görünen solungaçlarından alan “Ters Solungaçlı Goldfish” türü de sayılabilir.

Vahşi Japon varyeteleri ise daha çok soğuk sularda yaşamayı seven türlerden oluşmaktadır. Doğa da yaygın olarak görülen Japon balığı türleri arasındadırlar. Bu türler kırmızı Japon balığı, altın, sarı, turuncu, siyah ve beyaz renkli olarak adlandırılmaktadır.

Japon Balığı İçin Akvaryum Nasıl Olmalıdır? Japon Balığı Fanusta Yaşar mı?

Genellikle fanus balığı olarak kabul görmüş olsalar da Japon balıkları aslında fanusta bakılmak için uygun değildir. Bu tür için mutlaka içerisinde filtre bulunan ve nispeten geniş olan bir akvaryum idealdir. Çünkü Japon balıkları çok fazla atık üretirler ve oksijen ihtiyaçları da fazladır. Bu nedenle küçük fanuslarda tutulmaları hiç uygun değildir.

Genel olarak 2 veya 3 balık için ortalama olarak 30 ya da 40 litrelik bir akvaryum yeterli olsa da, Japon balığı türlerine göre akvaryum büyüklüğü değişiklik göstermektedir. Örneğin, Comet (Kuyruklu Yıldız), Shubunkin, Ryukin ve Oranda cinsi Japon balığı türleri, havuzda yaşayabilen ve soğuk suları seven türlerdendir. Eğer bu türleri bir akvaryumda beslemek istiyorsanız en az 70 ile 80 litre büyüklüğünde bir akvaryum edinmeniz gerekir.

İlginizi çekebilir: Akvaryum Dış Filtreleri

Goldfish için düzenleyeceğiniz akvaryumda taban malzemesi olarak seçeceğiniz akvaryum kumu çok önemlidir. Japon balığı dipte beslenir. Hatta besin ararken taban kumunu ağzına alıp tekrar bırakır. Bu nedenle yuvarlak, küçük taneli kumlar seçilmeli ve keskin kenarları, pürüzlü yüzeyleri olan kumlardan sakınmalısınız.

Japon akvaryumlarında mümkün olduğunca sert dalları olan yapay bitkiler ve dekorlar tercih edilmez. Tercih edilecekse de kesinlikle çok yoğun olmamalıdır. Ancak özellikle Teleskop Japon balığı ve Balon Gözlü Japon balığı için gözlerine zarar verebilecek tüm dekorlardan uzak durulmalı hatta akvaryuma hiç konulmamalıdır.

Düzenleyeceğiniz akvaryumda canlı bitki bulundurulması oksijen seviyesini artıracağından faydalı olarak kabul edilebilir. Ancak Japon balıkları Anubias bitkisi, Kriptokorin (Cryptocorynes) bitkisi ve Java eğrelti otu dışında neredeyse tüm bitkileri yiyebilirler. Hatta canlı bitkileri köklerinden bile sökebilirler. Bu nedenle çok yumuşak olan plastik bitkiler veya ipek akvaryum bitkileri tercih edilebilir.

Bu tür için en ideal akvaryum ortamını sağladıktan sonra dikkat etmeniz gereken son konu ise akvaryumunuzun duracağı yerdir. Akvaryumu direk güneş almayan bir konuma yerleştirilmeli ve aynı zamanda hava akımının fazla olduğu bir konumlardan da sakınılmalıdır.

Japon Balığı İçin En Uygun Akvaryum Suyu Nasıl Olmalıdır?

Japon balıkları dayanıklı soğuk su balıklarıdır ve bahçe havuzlarında bile kolayca yaşayabilirler. Doğal olarak ani ısı değişimi olmadığı sürece ısıtıcısı olmayan bir akvaryum içerisinde de rahatlıkla yaşayabilirler. Tüm bunlara rağmen Japon balığı için ideal olan sıcaklık ortalama 20 ile 23 derece aralığıdır. Bu sıcaklık aralığı çoğu Japon balığı türleri için uygun bir aralık olsa da bazı türlere göre su sıcaklığı değişiklik gösterebilir. Örneğin Kuyruklu Yıldız Japon balığı türü ve Shubunkin Japon balığı türü için su sıcaklığı 15 ile 21 derece arasında olmalıdır. Süslü Goldfish türleri ise 25 dereceye kadar su sıcaklığında yaşayabilmektedir.

Japon balıkları için ideal pH derecesi ise 7.0 – 8.4 arasında olmalıdır. Japon balığı için pH değerinde oluşan değişimler genellikle çok fazla hayati önem taşımaz. Ancak su sıcaklığındaki ani değişimler ölümcül olabilir. Bu nedenle önceliğiniz akvaryum ısısını dengede tutmak olmalıdır. Bu amaçla mutlaka bir akvaryum ısıtıcısı ve derece bulundurmalısınız. Eğer termostatlı akvaryum ısıtıcısı kullanırsanız dereceye ihtiyacınız olmayacaktır.

Tüm Japon balıkları için 10 derecenin altı ve 30 derece üstü sıcaklıklar ölümcül olabilir.

Akvaryumda Japon balıkları için ideal bir ortam yaratmak için iyi bir filtreleme yapılmalıdır. Oldukça fazla atık çıkaran bu tür için mutlaka güçlü bir akvaryum filtresi bulundurmanız çok önemlidir. Akvaryumun büyüklüğüne uygun bir iç filtre veya şelale filtre kullanılabilir. Eğer büyük bir akvaryum kullanıyorsanız ve balık sayınız fazla ise dış filtre kullanmanız daha iyi bir sonuç verebilir.

Suyu sürekli temiz ve sağlıklı tutabilmek için düzenli olarak su temizliği yapılmalı ve suyun oksijenlenmesi sağlanmalıdır. Bu amaçla akvaryum dip süpürgesi kullanarak akvaryum taban temizliği yapılabileceği gibi düzenli olarak kısmi su değişimi yapmakta oldukça faydalı olacaktır. Eğer dip süpürgesi ile temizlik yapıyorsanız % 10’luk su değişimi yapılması yeterli olur. Dip süpürgesi kullanmıyorsanız 15 günde bir yaklaşık olarak % 25 oranında bir su değişimi yapmalısınız. Su değişimlerinde dikkat etmeniz gereken en önemli konu ise musluk suyu kullanmamanızdır. Bu değişimi yaparken mutlaka dinlenmiş su kullanmalısınız. Eğer suyu dinlendirme imkanınız yok ise musluk suyunu sağlıklı akvaryum suyuna dönüştüren su hazırlayıcı kullanmalısınız. Bu düzenlemelere dikkat edilmesi balıklarınızın hem sağlıklı kalmasını hem de uzun yıllar sizinle olmalarını sağlayacaktır.

Japon Balıkları Ne Kadar Yaşayabilir?

Dayanıklı balık türleri arasında olan bu balığın ortalama yaşam süresi 5 – 7 yıl kadar olsa da, uygun akvaryum şartları ve dengeli bir beslenme sağlandığı takdirde 20 – 25 yıl kadar yaşayabilenleri olduğu da bilinmektedir.

Japon Balığı İle Birlikte Bakılabilecek Balık Türleri Nelerdir?

Japon balıkları iyi huylu ve sakin balıklar olsa da kendinden küçük balıkları yeme eğilimindedir. Bu nedenle boyut olarak daha büyük bir balık ile veya kendi boyutlarında olan balıklar ile birlikte tutulabilir. Ancak bir süre sonra büyük balıklar ile de geçimsizlik yaşayabilir.

Japon balığı, Japon balığını yer mi? sorusu sıkça sorulmaktadır. Evet kendinden küçük olan tüm balık türlerinin yanı sıra kendi türünü de yiyebilir. Bu nedenle en iyisi boyut olarak aynı büyüklükteki Japonların bir arada bakılmasıdır. Bu tür ile birlikte yaşayabilecek bir balık seçmeye çalışıyorsanız, boyut dışında dikkat etmeniz gereken diğer bir konuda su sıcaklığına uygunluk olmalıdır. Seçilecek balık soğuk su ısısına adapte olabilecek türde bir balık olmalıdır.

Japon balıkları ile birlikte havuzda bakılmaya uygun balıklar arasında Kadife balığı, Orfe ve Koi balığı sayılabilir. Ancak daha önce de belirttiğimiz gibi boyutlarının uygun olmasına dikkat edilmelidir.

Japon Balığı Ne Kadar Büyür?

Bazı türleri daha fazla büyüyebilir olsa da genel olarak Japon balıkları 2,5 – 5 cm boyutlarında olmaktadır. Ataları sazan balığı olan bu tür doğal yaşamında 35 cm gibi ciddi boyutlara ulaşabilir. İş akvaryuma gelince bu durum biraz daha farklıdır. Uygun koşullar sağlandığında nadir olarak 20 ile 25 cm kadar büyüyebilen örnekleri bulunsa da genel olarak en fazla 15 cm uzunluğa kadar büyüyebilmektedirler.

Japon Balığı Ne Yer? Beslenmesi Nasıl Olmalı ve Yem Seçerken Neye Dikkat Edilmeli?

En iyi japon balığı yemini seçebilmek için iyi bir araştırma yapmak ve besleyici ve gelişimi destekleyen Japon balığı yemini bulabilmek önemlidir. Çünkü seçeceğiniz yemi kaliteli ve bilinen bir markadan seçmeniz balığınızın daha uzun bir yaşam sürebilmesi adına çok faydalı olacaktır.

Japon balıkları genel olarak omnivor bir türdür, yani hem etçil hem de otçul beslenirler. Doğal yaşamda yosunlar, bitkiler, kurbağa yavruları, küçük balıklar, böcek ve kabuklular ile beslenirler. Beslenmesinde protein oranı yüksek, karbonhidrat oranı düşük yemler tercih edilmelidir. Hem dengeli beslenme hem de hızlı büyüme sağlayabilmek için akvaryumda yaşayan Goldfish için yüksek proteinli karışık yemler tercih edilmelidir.

İlginizi çekebilir: Japon Balığı Yemi

Goldfish yemi seçerken dikkat edilmesi gereken önemli bir konu da bu balığın beslenme alışkanlığıdır. Japon balıkları dipte beslenir. Bu nedenle dibe batan granül Japon balığı yemleri tercih edilmelidir. Granül yemin yanı sıra pul yemde verilebilir ama bu balıklar için pelet yem pek önerilmez. Çünkü yüzeyde beslenme sırasında hava yutarak denge problemi yaşayabilecekleri gibi pelet yem boğazına takılarak boğulmasına da neden olabilir. Pul yem ile beslerken de hava yutma sorunu yaşanabilir. Bu nedenle yemi önce ayrı bir kapta ıslatıp suya batabilir hale getirdikten sonra verirseniz sorun yaşama olasılığı daha düşük olur.

Beslenmesinde yüksek enerji veren ve protein kaynağı olan tuzlu su karidesi, kan kurdu gibi kurutulmuş canlı yemlerde kullanılmalıdır. Bu tür yemler, temel beslenme için değil, sadece atıştırmalık ikramlar olarak haftada 2 veya 3 kez küçük porsiyonlar halinde verilmelidir.

Japon balığı yemi seçerken dikkat edilmesi gereken bir diğer konu da balık yeminin içeriğidir. Sadece hayvansal içerikli veya sadece bitkisel içeriğe sahip bir yem tercih edilmemelidir. Karışık olması bu balığın dengeli beslenmesi ve sağlıklı kalabilmesinde büyük rol oynar.

Ayrıca renklendirici yemleri Japon balığının menüsünde mutlaka bulundurmalısınız. Bu özel renklendirici granül yemler sayesinde parlak ve göz alıcı renklere sahip olur ve bu renkler korunabilir.

Mümkün olduğunca sürekli aynı yem verilmemelidir. İçeriği farklı olan birden fazla değişik yemin dönüşümlü olarak verilmesi daha iyi olacaktır. Çünkü aynı yemi sürekli yemekten sıkılabileceği gibi kabızlık sorunu da yaşanabilir. Bu sorunun önlenebilmesi için menüsüne meyve ve sebzelerde eklenebilir. Bu hem balığınızı iştahlandıracak hem de sağlıklı beslenmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca Japon balıkları için çok besleyici olan su mercimeği bitkisini akvaryumda bulundurabileceğiniz gibi ayrı bir kapta yetiştirerek de menüsüne ekleyebilirsiniz.

Japon balığı beslenmesinde dikkat edilmesi gereken ve önem taşıyan konu ise bu balığa verilecek yem miktarıdır. Midesi olmadığından siz ne kadar yem verirseniz tüketebilir. Bu durum ölümcül olabileceğinden önerilen miktarlarda ve kısa sürede tüketebileceği kadar yem vermeye özen göstermelisiniz.

Japon Balığına Verilebilecek Sebzeler Nelerdir?

Balığınıza haftada bir kez sebze veya meyve yedirebilirsiniz. Sebzeleri ve meyveleri haşlayıp soğuttuktan sonra küçük parçalar halinde ve küçük miktarlarda vermeniz iyi olacaktır. Japon balıklarının severek yediği sebzeler ve meyveler şunlardır;

• Brokoli
• Ispanak
• Kabak
• Havuç
• Karnabahar
• Fasulye
• Marul
• Bezelye
• Pazı
• Patates
• Salatalık
• Lahana
• Üzüm
• Muz
• Portakal
• Karpuz
• Elma
• Çilek
• Armut
• Mango

Bunların yanı sıra çok fazla olmamak kaydı ile haşlanmış yulaf ve haşlanmış pirinç de verilebilir.

Yukardaki listede bulunan sebzeler içerisinde bezelye çok önemli bir yer tutar. Yüksek lifli olan bezelye balığınızın kabız olmasını önler ve sindirimini düzenler. Bu sayede balığınızın atıklarını kolayca atmasını sağlar ve Japon balıklarında sık karşılaşılan yüzme kesesi sorunu da önlenmiş olur. Bezelye su içerisinde dibe çöktüğünden yenilmesi de bir o kadar kolay olur. Her ne kadar kabızlık sorunu yaşamaması için çok önemli olsa da kesinlikle aşırıya kaçılmamalı ve sadece haftada 1 kez ve 2 veya 3 adet verilmelidir. Balığınıza bezelye verirken dikkat etmeniz gereken önemli bir konu ise kabuksuz olmasıdır. Bezelyeleri haşladıktan sonra kabuklarını çıkarmalı ve içini yedirmelisiniz.

Japon Balığının Yememesi Gereken Gıdalar Nelerdir?

Bu türün kabızlık sorununun giderilmesinde önemli bir besin olan bezelyenin kabuğu Japon balığına verilmemesi gereken besinlerin başında gelir. Çünkü bezelyenin kabuğu boğazına takılır ve boğulmaya neden olabilir.

Japon balıklarına kesinlikle verilmemesi gereken bir diğer besinde ekmektir. Çünkü ekmek midede şişerek kabızlığa neden olabileceği gibi ekmekte bulunan glütenin maddesinin balık tarafından sindirimi oldukça zordur. Bu nedenle sadece Japon balığına değil diğer balık türlerine de verilmemesi tavsiye edilir.

Japon Balığının Cinsiyet Ayrımı Nasıl Yapılır?

Erkek ve dişi Japon balıklarında cinsiyet ayrımı fiziksel görünümüne bakılarak yapılır. Bu ayrımı yapabilmenin en pratik yolu üreme dönemidir. Dişilerin karınları şişkindir. İçi yumurta dolu şişkin karınlı balığın karnına vuran bir balık varsa bu da erkektir. Bu eylem dişi balığı yumurtlamaya teşvik içindir. Ayrıca üreme döneminde erkek balıkların solungaçlarının kenarları beyazlaşır.

Japon Balığında Üreme Süreci

Cinsel olgunluğa 1 yaşından sonra erişir ancak uygun sıcaklık ve doğru beslenme cinsel olgunluğa erişmeyi ve yumurtlamayı tetikleyen önemli faktörlerdir. Önerilen en doğru sıcaklık 18 ile 20 derece arası sıcaklıktır.

Erkek, dişinin karnına vurarak yumurtalarını dökmesini sağlar. Yumurtalar gruplar halinde ve yapışkan görünümlüdür. Dişi Japon balığının bıraktığı yumurtalar erkek tarafından üzerlerine sperm bırakılarak döllenir. Bu döllenmeler de üreme oranını yükseltmek ve daha fazla yavru alabilmek için erkek balık sayısının dişi balık sayısından daha fazla olmasına dikkat edilmelidir. Dişiler bir defada 500 den fazla yumurta bırakabilir. Bu nedenle 1 dişi balık için 2 erkek balık veya 2 dişi balık için 3 erkek balık olarak hesaplanırsa daha fazla yumurta döllenmiş olacaktır.

Döllenmiş Japon balığı yumurtasından 48 ile 72 saat içerisinde yavrular çıkmaya başlar. Yavru Japon balıkları ortalama 1 hafta içerisinde büyür ve şekil almaya başlar. Bu dönemde yavrular metalik kahverengindedir. Hızlı büyür ve bir kaç hafta içerisinde renginde değişmeler olur. Ancak bir Japon balığının asıl rengine kavuşması için 1 yıl geçmesi gerekir.

Üreme sürecinde dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri suyun sıcaklığı ve yavruların beslenmesidir. Su sıcaklığının gereğinden fazla artması yumurtalarda mantar oluşumuna neden olur. Bu nedenle de suyun sıcaklığı sabit tutulmalı ve 20 dereceden daha fazla olmasına izin verilmemelidir.

Yavru Japon balıklarının beslenmesi ise dikkat edilmesi gereken diğer bir konudur. Yavru Goldfish için kaliteli yavru balık yemi verilmesi ve günde 3 öğün beslenmesi önemlidir. Yavru balık yemi bol verilmeli ve iyi bir beslenme sağlanmalıdır. Ancak 20 dakika kadar bekledikten sonra yenilmemiş tüm yemler akvaryumdan alınmalıdır. Bu dönemde yavrulara artemia yumurtası, kan kurdu gibi proteini yüksek besinlerin ek olarak verilmesi hızlı büyümeyi destekleyecektir.

Japon Balıkları Hakkında İlginç Bilgiler

• Japon balığı türleri akvaryumda uygun şartlar altında bakıldığı zaman 20 yıldan fazla yaşayabilirler.
• Etkileşimi ve gruplaşmayı seven balıklardır, kendi boyutlarında olmak kaydı ile kendi türü ile grup halinde yaşayabilir.
• Diğer türlere oranla Japon balıklarının hafızası daha güçlüdür. Uzun süreli hafızaları vardır ve sahiplerini ayırt edebilir. Yabancılar akvaryuma yaklaştığında saklanırken, sahibini gördüğü anda camın önünde yüzmeye başlar. Bu davranış genellikle yem beklentisi nedeni ile yapılan bir davranış şeklidir.
• Sahibi tarafından elle beslenmeye alıştırılabilir, hatta sahibinin okşamasına izin verebilir.
• Görme duyuları gelişmiştir. 4 ana rengi ayırt edebilen bu balıklar tetrakromat olarak sınıflandırılır. Yani gözlerinde kırmızı, mavi, yeşil ve mor rengi ayırt edebilen 4 tip göz hücresine sahiptirler. Bu sayede farklı renkteki ışık sinyalleri ile eğitilebilir ve farklı renklere farklı tepkiler geliştirebilirler.
• Japon balıklarında ses basıncını tespit etmeyi sağlayan, yüzme kesesini otolitlere bağlayan weber kemikleri bulunmaktadır. Bu sayede işitme duyuları da çok gelişmiştir.

Yeni Tank Sendromu konulu yazımız da ilginizi çekebilir.