Küçük ırk köpek grubundan olan Jack Russell Terrier’in anavatanı İngiltere’dir. İngiltere de en popüler ırklar listesinde yer alan bu ırk, Jack, JRT, Russell Terrier, Parson Russell Terrier, Rebel Terrier olarak adlandırılmaktadır. 1800’lü yılların ortalarında Oxford’da ilahiyat öğrencisi olan ve ırka adını veren John Russell adlı papazın bulduğu bir terrier köpeğini kullanarak, porsuk ve tilki avında kullanılmak üzere bir Fox Terrier türü olarak geliştirilmiştir.
Oldukça çevik bir avcı olan Jack Russell Teriyer kısa sürede oldukça beğeni kazanmış ve özellikle de at ile avcılık yapan sporcu avcılar arasında çok popüler olmuştur. 1930 yılından sonra Amerika’da bilinirliği artmış ve birçok farklı kulüp tarafından tam kabul görmüş ancak grubu konusunda çelişkiler yaşanmıştır. 2000 yılında Amerikan Kennel Clup (AKC) tarafından “Papaz Russell Terrier” olarak adlandırılmış ve terrier grubu küçük ırk köpek olarak tanımlanmıştır.
Jack Russell Terrier Köpeğinin Karakteri
Cesur, eğlenceli ve aktif bir köpek olan Jack Russell Terrier oldukça zeki, neşeli ve sahibine düşkün bir köpektir. Ailenin tüm üyelerine düşkün olmakla birlikte onunla en çok ilgilenen ve yemeğini veren kişi ile ayrı bir bağ kurar. Küçücük bedeninde pek çok karakteri barındıran Jack Russel Terrier sevgi dolu, özverili, eğlenceli ve gözü pek bir köpektir. Oyun oynamaktan çok hoşlanan bu ırk köpek oyuncakları ile olduğu kadar sahibiyle oyun oynamaktan da çok zevk alır. Özellikle fırlatılan bir köpek topuna bayılır.
İnsan odaklıdır, yalnız kalmaktan pek hoşlanmayan bu ırk tüm bireyleri çalışan bir aile için uygun değildir. Çünkü uzun süreli yalnız bırakıldığında ayrılık kaygısı yaşayabilir. Ancak çok erken yaşlarda doğru bir eğitim verilirse yalnız bırakılabilir.
Jack Russell Terrier çok enerjik ve hareketli, cesur ve sahibine aşırı düşkün bir köpektir. Ancak inatçı olabilir ve iyi bir eğitime ihtiyaç duyabilir.
Çok aktif, çok zeki olmasına karşın doğru eğitilmediği takdirde çok yıkıcı olabilir. Aktif bir iş köpeği olarak yetiştirilen bu ırk doğası gereği, kazmayı çok sever ve tam bir istifçidir. Bulduğu her şeyi kazdığı çukura gömerek saklar. Yüzyıllar önce fare, porsuk ve tilkileri avlamada kullanılan bu ırkın işi kazmak, havlamak ve koşmaktır. Bu karakterini baskılamak oldukça zor olabilir. Çünkü bu bir davranış problemi değil aksine bu ırkın karakteridir. Bu nedenle sürekli uğraşabileceği bir işi olmalıdır. Ev içerisinde onu sürekli aktif tutabilmek için inter aktif köpek oyuncakları ve solitaire şeklinde zeka aktivite oyuncaklarından faydalanılabilir.
Russell Terrier havlamak için bir neden bulmakta hiç zorlanmaz. Mutlu olduğunda, kızdığında, talepleri olduğunda kısaca her an her şekilde havlayabilir. İleride komşularınız ile bir sorun yaşamak istemiyorsanız eve geldiği ilk andan itibaren bu konuda eğitim vermelisiniz. Kesinlikle şımarma havlamalarına dahi izin vermeden kararlı bir tutum sergilemediğiniz taktirde ileride büyük bir sorunla karşı karşıya kalabilirsiniz.
Kararlı ve inatçı bir karakteri olan Jack Russell’ın bitmeyen enerjisini, yürüyüşler, yarışlar veya çeviklik gibi bir köpek sporuna yönlendiremediğiniz sürece bu köpekle yaşamanız zor olabilir. Bu ırkın mutlaka yapması gereken bir işi ve dikkatli bir gözetmeni olmalıdır, aksi halde eşyalarınızı kısa sürede parçalara ayırması dahi mümkündür. Bu nedenle günlük egzersizlerde çok önemlidir.
Dost canlısı olan bu ırkın çocuklarla arası iyidir ve onlarla iyi geçinir. Ancak oldukça aktif ve hareketli olan bu ırkın hiçbir zaman denetimsiz olarak küçük çocuklar ile yalnız bırakılması tavsiye edilmemektedir. Gözü pek bir avcı olan Russell Terrierin kedi, köpek ve küçük ev hayvanları ile arası iyi değildir. Avcılık dürtüsü ile kafa tutmaktan ve onları kovalamaktan kendini alıkoyamaz.
Jack Russell Terrier Irkının Fiziksel Özellikleri
Yetişkin vücut ağırlığı 5 – 8 kg arası ve ortalama 20 – 38 cm yükseklikte olabilen, uzun bacaklı, kaslı ve güçlü bir küçük köpektir. Fiziksel olarak karakteristik özelliği kulak ve göz bölgesindeki pas rengi lekeleridir. Tüyleri iki şekilde olabilir. Kısa tüylü olanlar düz ve pürüzsüz bir kürke sahiptir. dalgalı tüy yapısına sahip olanlarda ise tüyler biraz daha uzundur. Özellikle baş, karın altı ve bacaklarında tüyler daha uzundur. Her iki şekilde de tüy renkleri benzerdir. Gövde beyaz tüylerle kaplıdır, özellikle kulaklar ve baş bölgesinde kızılımsı siyah (pas rengi), ten rengi ve kahverengi lekeleri ile karakterizedir. Bu lekeler gövde ve kuyruk kısmında da olabilir. Ancak lekelerin oranı % 51 den fazla olmamalıdır.
Fazla büyük olmayan orta boy bir kafası olan bu ırkın burnu biraz sivri ve burun ucu siyah renktedir. Üçgen şekilli kulaklar öne doğru kıvrıktır. Her zaman keskin ve uyanık bakan, badem şeklindeki gözleri yüzüne sevimli bir ifade kazandırır. Uzun bir boyun ile dik tutulan kafası, geniş omuzları ve kaslı gövdesi ile bu küçük ırk çok güçlü bir görüntü verir.
Jack Russell ırkı köpekler hızlı birer koşucudur. Güçlü ve uzun bacakları vardır. Arka bacaklar kaslı ve ön bacaklara göre nispeten uzundur. Irkın patileri küçük ve ovaldir. Jack Russell Terrier hep tetiktedir, koşarken veya dururken daima kuyruğunu yukarıda taşır. Sadece otururken istirahat halinde kuyruğunu aşağıda görebilirsiniz.
Jack Russell Terrier Bakımı
Bakımı kolaydır. Ev içerisinde çok aktif olmasına karşın enerjisini harcayabileceği oyun ve oyuncaklar ile oyalanırsa, zihinsel uyarılar sağlanabilirse apartman dairesinde yaşayabilir. Ama küçük bir bahçe olması onu çok mutlu edecektir. Bu ırk bahçede oynar, kazar, eğlenir ama bahçede bir köpek kulübesinde yaşayamaz, ev içerisinde sahibiyle birlikte olmalıdır.
Bu ırkın fazla dökülmeyen kısa ve çift tabakalı kürkünün tıraşa ihtiyacı yoktur. Haftada bir iki kez fırçalanması yumuşak tüylerini bakımlı tutmak için yeterlidir. Russell Terrierin tüyleri düz veya dalgalı olabilir. Her iki tüy şeklinde de bakım kolaydır. Düz tüylü olanların köpek tüy toplama eldiveni ile dalgalı tüylerin ise köpek fırçası veya köpek tarağı ile fırçalanması yeterlidir. Haftada 1 – 2 kez yapılacak kısa fırçalamalar tüy dökülmelerini kontrol altına almaya yetecektir. Fırçalamaya henüz yavru iken başlanması bu işlemi kabullenmesini kolaylaştıracaktır.
Banyo ihtiyacı fazla değildir, ihtiyaç duyulduğu zaman banyo yaptırılabilir. Suyu sever hatta havuza veya göle atlamaktan çekinmez ancak buna izin verilmemelidir. Çünkü ırkın alerjiye yatkın hassas derisi hem havuz suyundan tahriş olabilir hem de pek mükemmel yüzücü sayılmazlar.
Irkın hassas derisi güneş ışınlarından çok kolay etkilenir ve tahriş şekillenebilir. Bakımında dikkat isteyen bu durumu önleyebilmek için aşırı güneşli saatlerde dışarıda fazla kalmasına izin verilmemeli ve dışarıda kaldığı zamanlarda köpek güneş kremi gibi koruyucular kullanılmalıdır.
Bunun dışında tüm köpek ırklarında olduğu gibi temel bakım ihtiyaçları vardır. İki üç haftada bir yapılacak tırnak kesme işleminin yanı sıra haftada bir kez mutlaka kulaklarını kontrol ederek köpekler için üretilmiş olan bir kulak temizleme solüsyonu ile temizlemek gerekir. Dişlerinin köpek diş macunu kullanarak düzenli olarak fırçalanması da diş ve diş eti hastalıkları önlemek için gereklidir. Bu işlemler bu ırkın genel bakımı için yeterli olacaktır.
Bu ırk köpeklerin egzersiz ihtiyacı yüksektir. Bu nedenle en önemli bakım gereksinimi uzun süren yürüyüşlerdir. Bu onu çok mutlu eder, enerjisini harcamasına ve sağlıklı kalmasına yardımcı olur.
Bakımı çok kolay olsa da günde en az 1 – 2 saat egzersize ihtiyaç duyan bu ırk, uzun gezintilere zaman ayıramayacak kişiler tarafından sahiplenilmemelidir.
Jack Russell Terrier Cinsi Köpeklerin Beslenmesi
Aktif bir köpek olmasına karşın yemek yemeyi sever ve kilo almaya meyillidir. Bu nedenle seçilecek köpek mamasının içeriği ve verilmesi gereken miktarlara uyulması önemlidir.
Köpeğin yaşına uygun bir kuru köpek maması seçilmesi önceliğiniz olmalıdır. Henüz 1 yaş altında yavru Jack Russell için mutlaka kaliteli bir yavru köpek maması seçilmelidir. 1 yaşından itibaren yetişkin köpek mamasına geçilmeli ve günde 2 öğünden fazla mama verilmemelidir.
Beslenmesinde tavsiye edilen günlük mama miktarlarına uymalı ve kilosunu takip etmelisiniz. Günlük tavsiye edilen miktarda kalori tüketimine karşın hızlı bir kilo artışı izlerseniz mutlaka veteriner hekiminize danışarak mama miktarını tekrar düzenlemelisiniz. İhtiyacından fazla mama vermek kesinlikle obeziteye neden olabilir.
Jack Russell Terrier Eğitimi
Zeki ve kolay öğrenebilen bir ırk olmasına karşın inatçı karakteri eğitimini zorlaştırabilir. Olumlu pekiştirme ile yapılan eğitimlere her zaman iyi yanıt verir. Ancak bu ırka kesinlikle liderin kim olduğu ve neleri yapıp neleri yapamayacağı iyi bir şekilde öğretilmelidir. Bu ırk sınırlarını iyice kavrarsa sorunsuz bir yaşamınız olabilir. Bu ırk deneyimsiz köpek sahipleri için pek tavsiye edilen bir ırk değildir.
Bir Jack Russell’ın genç yaşta kararlı ve tutarlı bir eğitime ihtiyacı vardır. Erken sosyalleşmeyen ve sınırlarını iyi öğrenmeyen bir Jack Russell Terrier, ayrılma kaygısı, obsesif havlama, kazıma ve kazma gibi davranış problemleri gösterebilir.
Pek çok numara öğretilebilen bu ırk pek çok filmde kullanılmıştır. Bu zeki ırkı eğitebilmek için mutlaka otoriter bir tavır sergilemelisiniz. Aynı zaman da yoğun bir egzersiz programı için de zaman ayırmalısınız.
Güçlü avlanma iç güdüsü olan bu ırk kovalamayı, avlanmayı ve keşfetmeyi çok sever. Bu nedenle henüz eğitimi tamamlanmadan ve güvenli olup olmadığından emin olunamayan ortamlarda tasmasız bırakılmamalıdır.
Unutulmamalı ki zihinsel ve fiziksel uyarım eksikliği, yeterli otorite sağlayamayan bir lider Jack Russell Terrierin istenmeyen kötü davranışlar sergilemesine ve yıkıcı, agresif bir köpek olmasına neden olacaktır. Bunun tam tersi ise doğru bir sahip ve pozitif eğitim ile öğrenebileceklerinin sınırı yoktur.
Jack Russell Terrierin Üremesi
Bu ırkın dişi ve erkekleri ortalama 6 – 8 aylık olduğunda cinsel olgunluğa erişebilir. Ancak eğer yavru almak isteniyorsa mutlaka dişinin 2 – 3 yaşını aştıktan sonra doğuma müsaade edilmelidir. Çiftleştirilmesi durumunda bir seferde 4 – 6 yavru doğurabilir. Eğer yavru alınmak istenmiyorsa erkek veya dişi Jack Russell ortalama 8 aylık olduktan sonra kısırlaştırılabilir.
Jack Russell Yavrusu Alırken Nelere Dikkat Edilmeli?
Doğru Jack Russel Terrier yavrusu bulmak için ilk yapılması gereken yol güvenilir bir yetiştiriciye ulaşmak olmalıdır. Öncelikle anne ve babanın karakterinin bilinmesi oldukça faydalı olacaktır. Çünkü bu ırkın karakterinde başına buyrukluk ve inatçılık söz konusu olduğundan daha munis bir anne ve babanın yavrusunu edinmek sosyalleşmesi ve eğitimi konusunda işinizi kolaylaştırabilir. Ayrıca ebeveynleri bilinen Jack Russell Terrier yavrusunun genetik sağlık sorunları da büyük oranda elimine edilmiş olacaktır. Elbette % 100 sağlıklı bir köpek alma garantisi yoktur ancak bilinen bir yetiştirici ve anne babanın belli olması sağlıklı bir Jack Russell yavrusu edinme şansınızı daha da artıracaktır.
Jack Russel ırkı köpeklerde genellikle 2 – 3 yaşına kadar genetik sağlık sorunları görülme olasılığı daha yüksektir. Bu nedenle özellikle 2 – 3 yaşını aşmış anne ve babadan doğmuş bir yavru edinmeniz daha iyi olacaktır. Böylece kalıtsal kusurların görülme olasılığı da azaltılmış olur.
Yavru Jack Russell Terrierin İhtiyacı olan Malzemeler
Yeni yavrunuzu eve getirmeden önce onu yaşayabileceği konforlu bir alanı ve bazı temel ihtiyaçlarını hazırlamanız gerekir. Böylece eve yeni gelen bu yeni üyenin adaptasyon sürecinde zorluk yaşamadan kendini güvende hissetmesini sağlayabilirsiniz. Bu amaçla;
- Öncelikle yavruyu güvenle taşıyabileceğiniz bir köpek taşıma çantası edinmelisiniz. Bu köpeğiniz sokağa çıkabilir ve gezebilir hale gelene kadar size gerekecektir.
- Köpek taşıma çantasının içerisine koyabileceğiniz taşıma kabına uygun bir minder veya köpek battaniyesi yavrunuzun konforu için iyi olacaktır.
- Yavrunun içinde kaybolmayacağı, kolay ulaşabileceği yumuşak bir köpek yatağı edinmelisiniz. Bu yatağı ev içerisinde sessiz sakin bir köşeye koymalı ve birkaç gün ortama adapte olması için aşırı sesten sakınmalısınız. Öncelikle kendini güvende hissetmeli ve tedirgin olmamalıdır.
- Ev içerisinde güvenliğini sağlamak ve tuvalet eğitimi sırasında da kullanmak için bir köpek oyun parkı iyi olacaktır. Bu sayede gönül rahatlığı ile bu sınırlı alanda serbest bırakabilirsiniz.
- Köpek mama kabı ve su kabı öncelikli ihtiyaçlardan biridir. Bu amaçla boyutlarına uygun bir mama kabı seçmeye özen göstermelisiniz. İleride biraz daha büyük almanız gerekecek ama ilk günlerde yemeğini rahat yeyip suyunu kolayca içebilmesi gerekir. Köpeğiniz için mama kabı seçiminde önceliğiniz seramik mama kabı veya çelik mama kabı olmalıdır. Seramik ve çelik mama kapları daha hijyenik ve sağlıklıdır.
- Bir yavru köpek için olmazsa olmaz ihtiyaç malzemesi ise kaliteli yavru köpek mamasıdır. Bu konuda mutlaka veteriner hekime danışarak tavsiyeleri yönünde uygun bir kuru köpek maması tercih ediniz. Yavru henüz annesini emmeyi yeni bırakmış bir yavru ise birkaç gün daha yumuşak gıdalar vermek gerekebilir. Böyle bir yavruya sahipseniz yavru köpek konservesi almalı ve bir kaç gün içerisinde kademeli olarak kuru mamaya geçmelisiniz.
Yaşlı Jack Russell Cinsi Köpeğin Bakımında Nelere Dikkat Edilmelidir?
Küçük ırk grubunda olan köpeklerde 6 – 7 yaş sonrası yaşlı olarak kabul edilir. Jack Russell Terrierin ileri yaşlarda bakımında dikkat edilmesi gerekenler;
- Yürüyüşe çıkmak için çok istekli olmayabilir çünkü ileri yaşlarda artrit sıklıkla görülür. Bu durumda yaşanılan ağrıları azaltmak için mutlaka glikozamin ve kondrotin içeren bir eklem destekleyici besin takviyesi kullanılmalıdır.
- Zihinsel işlevleri iyi olmayabilir, yönünü şaşırabilir ve uyarılara karşı fazla atik davranamaz. Mutlaka zihinsel uyarıları aktive edecek oyunlara yönlendirilmeli, zihnini meşgul eden oyuncaklar ile oynatılmalıdır. Günlük egzersizleri için gezintilere çıkılmalı ancak zorlayıcı davranmaktan, fazla yormaktan kaçınılmalıdır.
- Yaşlılıkla birlikte bağışıklık sistemleri zayıflar ve enfeksiyonlara karşı daha yatkın olur. Bu nedenle 6 yaş ve üzeri Jack Russell cinsi köpeklerde düzenli kontroller önemlidir. En azından yılda bir kez genel sağlık kontrolleri yapılarak sorunların erken tespit edilmesi faydalıdır. Bağışıklığını destekleyen köpek vitamin tabletleri de fayda sağlayacaktır.
- İleri yaşlarda yaşanabilecek önemli sorunlardan birisi de diş ve diş eti problemleridir. Dişler sağlıklı bir sindirimin ilk adımıdır. Bu nedenle diş kayıpları ve dişlerle ilgili sorunların daha geç yaşanması ve olabildiğince sağlıklı dişlerin korunması önemlidir. Henüz genç yaşlardan başlayarak diş temizliğine önem verilmelidir. Bu amaçla düzenli aralıklarla veteriner hekimi ziyaret etmelisiniz.
- Tüm yaşlı köpeklerde olduğu gibi bu ırkında ileri dönemlerinde görme ve işitme duyularında azalmalar olabilir. Yaşla ilişkili gelişen bu durum için yapacak pek bir şey yoktur. Bu durumlarda yapılacak en doğru şey kesinlikle dışarıda yalnız olmasına izin vermemek ve tasmasız gezdirmemek olacaktır.
- İleri yaşlarda belirgin bir şekilde uyku saatleri artar ve günlük aktivitelerin dışındaki zamanları uyuyarak geçirmek ister. Bu nedenle ona rahat edebileceği yumuşak bir köpek yatağı hediye etmeniz iyi olacaktır.
Jack Russell Terrier Irkı Köpeklerin Sağlık Sorunları
Bu ırk ortalama 12 – 15 yıl yaşayabilen sağlıklı bir köpek ırkıdır. Ancak bazılarında kalıtsal olarak sağırlık, progresif retinal atrofi ve glokom gibi göz hastalıkları görülebilmektedir. Jack Russell ırkı köpeklerde sıklıkla görülebilecek genel sağlık sorunları şöyledir;
Diz kapağı Çıkığı (Patellar Luxation)
Diz kapağı kemiğinin yerinden oynamasıdır. Bazen hiçbir belirti göstermezken kimi zaman topallama ve ağrıya neden olabilir. Yaşam konforunu etkilemediği sürece bir şey yapılmayabilir ama topallama, ağrı söz konusu ise operatif olarak tedavi edilmelidir.
Göz Lensi Çıkması (Lens luxation)
Jack Russell Terrierde görülen kalıtsal hastalıklardan biridir. Lensin operasyon ile yerine geri konulması gerekir.
Legg Perthes (Legg Calve Perthes)
Kalça kemiği (femur kemiği) başına kanın yetersiz gitmesi nedeniyle femur başının tahrip olması, aşınma ve artrite neden olur. İleri durumlarda femur başının dağılması söz konusu olabilir. Genellikle 6 – 12 ay lık iken görülen bu sorun kolaylıkla kalça çıkığı ile karıştırılabilir. Tedavisi operatif olarak yapılır ve fizik tedavisi ile iyi sonuç alınabilir.
Portosistemik Şant
Doğmasal olarak karaciğer venleri arasında oluşan anormal damarlaşmadır. Kirli kan ile temiz kanın birbirine karışması söz konusudur. Şant yeri tespit edilerek operasyon ile düzeltilmelidir. Aksi halde durum ağırlaşır, kusma, kilo kaybı ve nörolojik sorunlar artar ve ölüm şekillenebilir.
Von Willebrand Hastalığı
Kanın pıhtılaşma faktörlerinin eksikliğidir. Normal şartlarda herhangi bir soruna neden olmaz ancak yaralanma veya operatif müdahalelerde kanama durmayacağından hayati önem taşır. Bu nedenle bir müdahale öncesinde mutlaka köpeğe pıhtılaşma testi yapılmalıdır.
Bunların yanı sıra katarakt, mast hücre tümörü, dirsek çıkığı, spinoserebellar ataksi ve artrit gibi problemlerde görülebilmektedir.
