Kertenkele ailesinin bir üyesi olan iguanaların bilinen 35 türü vardır. Ancak ülkemizde ve dünyada İguana türleri arasında en yaygın olarak bilinen tür Yeşil İguana’dır. Genel olarak 1-2 metre ve daha büyük boylara ulaşan iguanaların küçük türleri de bulunmaktadır. Bu küçük iguana türleri evcil hayvan olarak beslenmeye daha uygundur. Görkemli görünüşleri, değişik ve gösterişli renkleri ile iguanalar doğal yaşamda tropik ormanlar, sulak bölgeler ve kurak çöllerde yaşayabilen uyumlu türlerdir. Renkleri bulundukları ortama adapte olmuştur. Büyüklükleri türlere göre farklılık göstermektedir. Derisi pulludur. Kalınlaşmış hücreler şeklinde olan dayanıklı derisini yılda 2 kez değiştirirler.
İguanalar soğukkanlı hayvanlardır. Sıcak ve ılıman iklimleri severler. Isının düşmesi, kasların etkilenmesine, hareketlerin yavaşlamasına ve kış uykusuna yatmalarına neden olur. Isı iguananın sağlıklı bir sindirim yapabilmesi için de önemlidir. Genellikle gündüzleri 30 – 35 derece, geceleri ise 20 – 25 derce sıcaklık iguanalar için uygundur.
İguana türleri doğal hayatta uzun yaşayan hayvanlardır. Ortalama 10 – 12 yıl olan bu süre 20 yıl hatta bazı türlerde daha uzun olabilmektedir.
İguana kuyruğunu savunma ve denge aracı olarak kullanır. Üzeri çıkıntılı kuyrukları başka bir avcı hayvan tarafından yakalanmasını zorlaştırır. Bir kamçı gibi kullandığı kuyruğunu tırmanırken tutunmak ve manevra yapmak için kullanır. Bir savunma aracı olan kuyrukları çok güçlüdür. Kuyruk darbesi ile düşmanını kolayca bertaraf edebilir. Yetişkin bir iguana kuyruk darbesi ile insan kemiğini kırabilir. Bu nedenle küçük çocuklar ile tek başına bırakılmamalıdır.
Vücut uzunluğunun büyük bölümünü oluşturan kuyruğundan yakalanması durumunda, aşırı çekmeye bağlı olarak veya strese bağlı olarak kuyruk kopabilir. Kopan kuyruğu tekrar uzar. Ancak hiçbir zaman eski renginde olmaz. Daha koyu siyahımsı bir renkte olan kuyruk derisi eskisi gibi pullanmaz ve eski görüntüsünde olmaz.
İguanalarda parietal göz olarak adlandırılan üçüncü bir göz vardır. Bu göz iguananın yukarıdan gelecek saldırıları görmesine ve düşmanlarından korunmasına yardımcı olur. Bu gözün yapısı diğer gözlerinden farklıdır. Detay görmez sadece karanlık ve aydınlık şeklinde bir görüntü sağlar.
İguanalar otlarla ve yapraklarla beslenmelerine karşın oldukça keskin sivri dişleri vardır. Çeneleri oldukça güçlüdür. Kendini tehdit altında hissetmediği sürece hırçınlaşmaz ve saldırmaz. Ancak sivri tırnaklarını, kuyruk ve dişlerini korunma amaçlı kullanmaktan sakınmazlar. Özellikle erkekler kendi alanlarını koruma içgüdüsü ile saldırganlaşabilir. Genellikle doğal yaşamda görülen bu davranışları kafeste yaşarken de görülebilmektedir.
Görmek ister misiniz?: Teraryum Isıtıcı
İguana Nasıl Beslenmeli
İguanalar iyi bir vejetaryendir. Yani iguanalar otçul beslenir. Sebzeler, yapraklar, çiçekler ve otlar en sevdiği yiyeceklerdir. Sindirim sistemleri hayvansal proteinleri sindirmeye uygun değildir. Özellikle yeşil iguana beslenmesinde hayvansal proteinden kaçınılmalıdır.
İguanalar doğal yaşamda yüksek ağaç tepelerinde beslenmeyi çok sever. Sizde ev içerisinde veya kafesi içerisinde onun yiyebileceği dallı bir bitki yetiştirebilirsiniz.
İguananın yiyebileceği sebze ve meyveler şunlardır; havuç, kabak, bezelye, bamya, fasulye, biber, lahana, brokoli, marul, yonca, maydanoz, şalgam yeşilliği, karahindiba yeşilliği, mantar, armut, üzüm, kayısı, şeftali, incir, mango, muz, kivi, elma, çilek, yaban mersini ve kavun.
Yeşilliklerin dışında iguananıza haşlanmış makarna, haşlanmış pirinç veya küçük parçalar halinde tahıl ekmeği verebilirsiniz.
İguana beslenmesinde dikkat edilmesi gereken önemli konu ise besinlerin oranıdır. Günlük beslenmesinin % 80’ni yüksek lifli yeşil gıdalardan oluşmalıdır. Meyveleri ise % 20 yi geçmeyecek şekilde dengeli vermelisiniz. İguananıza pelet yem de veriyorsanız, meyve oranını biraz daha düşürerek, taze sebzeler ile dengelemelisiniz.
İguanaların severek yediği lahana ve hardal yeşilliği hipotiroidizme neden olabileceğinden iguananın diyetinde fazla olmaması tavsiye edilmektedir. Ayrıca pazı, ıspanak ve pancar sapı gibi besinler kalsiyum ve iz elementlerin emilimini önleyen oksalatlar içerdiğinden beslenmesinde daha az miktarlarda yer verilmeli veya mümkünse diyetinden çıkarılmalıdır.
Doğal yaşamdaki beslenme şeklinin yanı sıra evde beslenen iguana için, petshoplarda iguana yemi çeşitlerini bulabilirsiniz. Pelet yem şeklinde olan bu yemler iguananın sağlıklı olabilmesi için dengeli hazırlanmış, vitamin ve mineral katkılı yemlerdir. Ayrıca tavşanlar için olan yonca peletleri de iguana beslenmesinde ek besin olarak kullanılabilir.
İguananın kalsiyum ve D3 vitamin takviyesine de ihtiyacı vardır. Evde yaşayan iguananın beslenmesinde unutulmaması gereken önemli bir konudur. Bu amaçla toz şeklinde veya damla şeklinde satılan multi vitamin ve mineral katkısını haftada bir iki kez yemeğine katarak kullanmalısınız.
Bir iguananın beslenmesinde en önemli faktör ortam ısısıdır. Besinlerini sindirebilmeleri için yüksek ısıya ihtiyaç duyarlar bu nedenle beslenmesi sırasında iguana aksesuarları arasında bulunan ısıtıcı kaya, ısıtıcı seramik lamba, spot lamba, infrared lamba gibi ısı kaynaklarından birini iguana kafesi içerisinde mutlaka bulundurmalısınız.
Bazı İguana Türlerine Bir Göz Atalım
Yazımızın başında da belirttiğimiz gibi doğal hayatta bilinen 35 kadar iguana türü bulunmaktadır. Bu iguana türlerinden bilinen ve spesifik özelliği olan bazıları hakkında bilgi vermeye çalışacağız.
İguanaların en ağır ve en gösterişli olanı mavi iguana olarak da adlandırılan Grand Cayman İguanası’dır. Cayman adalarına ait olan bu tür mavi rengi ile de spesifik türlerin başında gelmektedir. Cayman adası iguanası, doğal yaşam alanlarının bozulması ve avlanma gibi nedenler ile sayıları oldukça azalmış ve nesli tükenmekte olan hayvanlar listesine alınmıştır.
Nesli tükenen hayvanlar listesinde olan ve renk değiştirebilme özelliği ile öne çıkan Bantlı Fiji İguanası da oldukça farklı bir iguana’dır. Işığa aşırı duyarlı bir derisi olan bantlı iguanaların vücudunun gölgede kalan kısmın da farklı, güneşte kalan kısmın da farklı bir renk alabilmektedir. Fiji iguanasının derisi mavi, gri, siyah hatta yeşil tonlarında değişebilmektedir.
Bir diğer ilginç iguana türü de Galapagos adası Deniz İguanası’dır. Genel olarak iguanalar yüzmeyi sever. Ancak soğuk deniz suyunda yüzmesi ve deniz altında yosun yemesi bu türün ilgi çeken farklı özelliğidir. İyi bir yüzücü olan deniz iguanaları vücut sıcaklığını korumak için, suda 10 dakikadan fazla kalmazlar.
Diğer türlerine göre daha kısa olan Meksika ve orta Amerika’ya özgü Diken Kuyruklu İguana son yıllarda popülerliği artan iguana türlerinden biridir. Boyutları nedeniyle evde bakılmaya daha uygun olan bu türün uzunluğu 15 – 25 cm civarındadır. Bu tür diken kuyruklular grubunun üyesidir. Bu grupta olan Siyah Diken Kuyruklu İguana ise 180 cm ye kadar büyüyebilen bir türdür.
Evde iguana bakımı için en uygun türlerden biri Kuyruklu İguana ve Çöl İguanası’dır. Bu türler 30- 50 cm arası boyutlardadır ve iguana için fazla bir alan ayırma imkanınız yoksa bakmak için idealdir.
Yine orta ve güney Amerika’ya özgü Albino İguanalar farklı renk varyasyonları ile oldukça ilgi çeken iguana türlerindendir.
En yaygın olan ve evcil hayvan olarak bakılan, Yeşil İguana türüdür. Yetişkinleri 2 metreye kadar erişebilen bu türün bakımı için 3-4 metrekareden az olmayacak şekilde bir alan veya bir oda ayrılmalıdır.
Evde Bakılabilecek İguana Türleri
İguanalar evcil hayvan değildir. Bir kafes içerisinde beslenebilir ama yine de hiç bir zaman itaat etmeyecek ve eğitilmeyeceklerdir. Kısacası gel dediğinizde gelmeyeceğini bilmelisiniz. Sahibini tanıma güdüsü oldukça düşüktür. Bu nedenle serbest kaldığında kolaylıkla kaçabileceğini unutmamalısınız. Ancak elbette bu durum hiç bir zaman sahibini tanımaz anlamında yorumlanmamalıdır. Örnek vermek gerekirse sahibinin omzuna tırmanan pek çok İguana örneği bulunmaktadır. Sizde bunu öğretmeyi amaçlıyorsanız sivri tırnaklardan korunmak için uygun kıyafetler giyinerek buna alıştırmaya çalışabilirsiniz.
İguana türleri arasında evde bakılmaya uygunluğu boyutlara göre değerlendirmek daha uygun olacaktır. Büyük bir iguanaya ev ortamında bakmak çok zor olacağından, daha küçük boylarda ve fazla alana ihtiyaç duymayan türler arasından seçim yapmalısınız.
Küçük boy iguana türleri;
1 – Çöl İguanası ,
2 – Gergedan İguanası ,
3 – Angel Adası Chuckwalla Kertenkelesi ,
4 – Dikenli Kuyruklu İguana ,
5 – Fiji Tepeli İguana ,
6 – Turks ve Caicos Adaları Kaya Iguanası ,
7 – Küba Kaya İguanası ,
Bu küçük boyların yanı sıra yaygın olan ve en çok tercih edilen iguana türü yeşil iguanadır. Orta Amerika, Meksika, Paraguay, Arjantin ve güney Amerika’da ağaçlar üzerinde yaşayan bu tür, parlak yeşil renkleri ile yağmur ormanlarında kolayca kamufle olur. Bu bölgelerde görülen yeşil iguanaların kendi bölgelerine göre bazı farklılıkları bulunmaktadır. Örneğin orta Amerika’da yaşayan yeşil iguananın burunları daha küçüktür, daha esnek bir boynuz (baş üzerindeki dikensi çıkıntılar) yapısına sahiptir. Yine kuzey ve orta Amerika’da bulunan yeşil iguanalar, soğuk algınlığına karşı güney Amerika’daki iguana türleri ile kıyaslandığında daha dayanıklıdır.
Türkiye’de En Çok Yeşil İguana Var!
Bunun yanı sıra renkleri de farklılık gösterebilmektedir. İsmi yeşil iguana olmakla birlikte gri, kahverengi, ten rengi, yeşil ve başka renklerde olabilirler. İguanaların renkleri vücutlarının ısı ihtiyacına, güneş ışığı, gölge ve stres gibi nedenlere bağlı olarak değişebilir. Daha parlak, daha koyu, hatta gri veya mavi renklere kadar renk farklılıkları görülebilir.
Sırtında ve çene altında dikensi çıkıntıları olan yeşil iguanaların yetişkinleri 120 – 180 cm uzunluğa erişebilir. Boylarının 5-6 metreye kadar uzayabildiği bilinmektedir.
Büyüme genellikle 2-3 yıl boyunca sürer. Seksüel olgunluğa erişmeleri de çoğunlukla 3-4 yıl içerisinde olur. İguanalar yumurtladıktan sonra yumurtalarını gömer. Yumurtaları tehlikeden korumak için birden fazla sayıda sahte oyuk açarak yavruların bulunmasını önler. Ama bir daha asla yumurtalarını gömdükleri yere dönmezler. Yavrular ebeveynleri olmadan yumurtadan yalnız çıkar ve hayatta kalabilmek için savaşır. İguanaların en büyük düşmanları baykuşlar ve avcılardır.
Yeşil iguana oldukça tembeldir. Hiçbir şey yapmadan ve hatta kıpırdamadan saatlerce güneşlenebilir. Ortama kolayca adapte olabilir, yalnız olmayı sever. Boyutlarına uygun yaşam alanı ve ihtiyaçlarını karşılayabileceğiniz zamanı ayırdığınız takdirde, uyumlu bir arkadaşa sahip olabilirsiniz.
İguana Bakımı ve Beslenmesi konulu yazımızı da okumak ister misiniz?
