Balıkların sağlığı ve dengeli bir akvaryum suyu için en önemli unsur kimyasal dengenin kontrol altında tutulmasıdır. Çünkü suyun kimyasal dengesinin bozulması demek, kalitesinin bozulması anlamına gelir. Kötü su kalitesi ise akvaryumdaki canlılar için ciddi sorunlar doğurabilmektedir. Bunun için akvaryum suyunun düzenli aralıklar ile teste tabi tutulması büyük önem taşır. Böylece suyun kimyasal dengesi istikrarlı bir şekilde kontrol edilir, akvaryumda bir problem söz konusu ise erken teşhis edilebilir ve suyun her daim kaliteli olması sağlanır. Akvaryum suyunun test edilmesi için akvaryum su test kiti kullanılabilir. Bu, akvaryum hobisi ile uğraşanlar için biraz pahalı bir yöntem olabilir. Ancak suyun test edilmemesi ve düzenli akvaryum bakımı yapılmaması, ciddi akvaryum sorunları ile karşılaşmaya neden olabilir. Karşılaşılabilecek en önemli problemlerden birisi ise eski tank sendromudur. Eski tank sendromu, zamanla ortaya çıkar ve akvaryum suyunun kimyasal dengesinin bozulmasından kaynaklanır. Peki, eski tank sendromu neden kaynaklanır?
Eski Tank Sendromu Nedenleri Nelerdir?
Eski tank sendromu, adından da anlaşılacağı üzere oturmuş tanklarda görülen bir sorundur. Bu sorun, akvaryumdaki su kimyasının bozulduğu ve su ortamının tamamen değiştiği bir durumdur. Yani eski tank sendromu olan bir akvaryumun su dengesi bozulur ve tankta yaşayan canlılar için tehlikeli bir ortam halini alır. Bu sorunun bazı belirtileri dışarıdan fark edilebilir. Dışarıdan görülebilen en önemli belirti ise yosun oluşumudur. Yine bazı akvaryumlar ise dışarıdan bakıldığında dengede ve sağlıklı görülebilir. Ancak gerekli testler yapıldığında farklı bir tablo ile karşılaşılacaktır. Eski tank sendromuna neden olabilecek birçok faktör bulunmaktadır. Bu sebepleri aşağıdaki gibi açıklayabiliriz.
Akvaryum Temizliğinin Düzenli Olarak Yapılmaması
Eski tank sendromuna yol açan durumlardan birisi de akvaryumun düzenli olarak temizlenmemesidir. Unutulmamalıdır ki, akvaryumlar farklı su canlılarının yaşadığı kapalı ortamlardır. Suyun temizlenmesi ve değerlerinin dengede kalması ise akvaryum severlerin görevidir. Bu nedenle akvaryumda yaşayan balıkların ve diğer canlıların sağlığı için temizlik kesinlikle aksatılmamalıdır. Aksi halde artan yemler, çürümüş akvaryum bitkileri ve balık dışkıları nedeniyle suyun pH’ı değişir. Yine düzenli su değişimi yapılmayan akvaryumlarda amonyak nitrite ardından da nitrata dönüşür. Nitrat, akvaryum suyundan kendiliğinden atılamaz. Eğer su değişimi ile de atılamazsa nitratı kullanan yosunlar oluşmaya başlar. Yosunlar, uygun ortam bulduklarında çok hızlı çoğalırlar ve akvaryum yosun sorunu kontrol altına alınamayacak bir hal alabilir.
İlginizi çekebilir: Akvaryum Su Testleri
Akvaryum filtresi, suda kirliliğe neden olan atıkların önemli bir kısmını akvaryumdan uzaklaştırır. Ancak bu atıklar temizlenene kadar filtrede kalır. Amonyak ve nitrat gibi toksik maddelerin uzaklaştırılması için filtre temizliği de aksatılmamalıdır.
Kalsiyum ve pH Seviyesinin Düşmesi
Eski tank sendromu ile karşılaşılmasının bir diğer nedeni de sudaki kalsiyum seviyesinin düşmesidir. Düşük kalsiyum seviyesinin pH değeri üzerinde bazı etkileri vardır. Eğer kalsiyum seviyesi düşükse pH seviyesi de düşer. Böyle bir durumda ise akvaryumdaki canlı kayalar ve mercan kumu çözünmeye başlar, ortam asidik bir özellik göstermeye başlar. Değerin 500’ün üzerine çıkması ile beraber kalsiyum çöker ve zeminde beyaz bir tortu oluşur. Bunun önüne geçmek için düşük kalsiyum ölçüldüğünde suya toz kalsiyum ya da kalsiyum ilavesi yapılması gerekir.
Akvaryumda yukarıda bahsedilen durumlar gerçekleşmeye başladığında bazı balıklar sudaki değişikliklere uyum sağlamaya başlar. Ancak zayıf olan balıklar su değerlerinin değişimine uyum sağlayamaz ve ölürler.
Eski Tank Sendromunun Belirtileri Nelerdir?
Eski tank sendromu akvaryuma yeni balıkların eklenmesi ile çok net biçimde anlaşılabilir. Çünkü balıklar, zaman içerisinde oluşan en zorlu ortamlara dahi adapte olabilseler de ani çevresel değişikler üstlerinde şok etkisi yaratır. Bu nedenle yeni eklenen balıkların ölmesinin nedeni, akvaryum suyunun yeni balıklar için yaşanamaz durumda olmasıdır. Çünkü suyun pH değeri düşük, amonyak ve nitrat seviyesi ise yüksektir. Eski balıklar ise daha önce de bahsettiğimiz gibi tanktaki sağlıksız koşullardan etkilendiklerinin belirtilerini göstermeyebilirler. Bunun nedeni ise eski balıkların suyun dengesine ve azalan bakteri seviyesine zaman içerisinde alışmış olmalarıdır.
Eski tank sendromu belirtileri genellikle akvaryum suyu test edildiğinde fark edilir. Su test edildiğinde nitrit ve amonyak seviyelerinin canlıların yaşamını tehdit edecek kadar yüksek seviyede olduğu görülür. Yine eski tank sendromunun genellikle en önemli belirtilerinden birisi pH seviyesinin düşmesidir. pH’ın 6’dan daha düşük olması ise akvaryumdaki faydalı bakteri kültürünün kaybını, amonyak ve nitrit artışını tetikler.
Tankı Kurtarmak İçin Neler Yapılabilir?
Akvaryumunuzda eski tank sendromu olduğunu belirlediyseniz bu durumda akvaryum su parametrelerini eski haline getirmeye çalışmalısınız. Bunun için su değişimleri yapmanız gerekir. Ancak akvaryum su değişimi kademeli olarak gerçekleştirilmelidir. Aksi halde büyük su değişimleri nedeniyle kötü su kalitesine alışkın olan balıklar ani değişiklik nedeniyle ölürler. Yani tankınız yeni ve temiz görünebilir ancak balıklarınızı kaybedersiniz. Bu nedenle her gün az miktarda su değişimi yapmanız gerekir. En ideali ise tanktaki değerler normale dönene kadar her gün %10 – %15 su değişimi yapmaktır. Tanktaki yararlı bakteri kültürü oturdukça nitrit ve amonyak seviyeleri de olması gerektiği gibi sıfıra yakın seviyelere ulaşacaktır.
İlginizi çekebilir: Akvaryum Yosun Gidericiler
Tankı kurtarmak için tankı bozarak yeniden kurmak ise oldukça tehlikelidir. Çünkü bu, yeni tank sendromu olarak adlandırılan ve bakteri kültürü eksikliğinden kaynaklanan soruna yol açacaktır. Bu durumda ise balık ölümleri kaçınılmazdır.
Bunların yanı sıra filtre temizliği yapılmalı ve balıklar ilk başlarda azar azar beslenmelidir. Bu, akvaryum normale dönene kadar ani amonyak ve nitrit artışlarından kaçınmak adına etkilidir. Yaklaşık bir ay sonra balıklar normal bir rejim ile beslenmeye başlanabilir.
Eski Tank Sendromu Nasıl Önlenir?
Eski tank sendromu ile karşılaşmamak adına alınacak ilk önlem düzenli su değişimleri yapmaktır. Çünkü haftalık olarak düzenli şekilde yapılan %10-15 su değişimi, suyun ph değerlerini sağlıklı bir seviyede tutar. Ancak daha önce de değindiğimiz üzere kesinlikle tam su değişimi yapılmamalıdır. Aksi halde daha farklı problemler ile karşılaşılabilir. Ayrıca belli aralıklar ile testler yapılmalıdır. Sonuçlar mutlaka bir yere kaydedilmelidir. Bu sayede daha önce yapılan testler ile karşılaştırma yapılabilir. Suyu akvaryum testleri ile düzenli olarak test etmek, balıkların sağlığını kontrol etmek ve bir sorunun varlığını tespit ederek erken müdahale edebilmek adına önemlidir.
Bunların yanı sıra akvaryum filtre temizliği aksatılmamalıdır. 2 haftada bir yapılacak temizlik ile filtredeki artıklar uzaklaştırılmış olur. Ayrıca bu sırada filtrenin düzgün çalışıp çalışmadığı da kontrol edilmiş olur.
Akvaryumdaki Fosfatı Kontrol Altında Tutmak konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
