Dişi Kedilerde Üreme ile İlgili Süreçler

Dişi kedilerde üreme hayatlarının çok önemli bir safhasını oluşturmaktadır. Özellikle doğada yaşayan kedilerde kısa sürede ergenliğe ulaşma, ortalama 60 gün içinde doğurma ve hemen arkasından 1-1,5 ay gibi bir süre içerisinde tekrar doğurma kapasitesine ulaşma gibi özellikleri göz önüne alacak olursanız ne demek istediğimizi çok daha iyi anlayabilirsiniz. Bu gibi özellikler sayesinde günümüz dünyasının modern sokak yaşamında çeşitli nedenlerle maalesef ömürleri çok uzun olmayan bu canlılar, türlerinin devamını kolaylıkla sürdürebilmektedirler. Peki dişi kedilerde üreme ile ilgili süreçler nelerdir?

Dişi Kedilerin Ergenlik Yaşı Ne Zamandır?

Tüm dişi kediler için geçerli olmasa da genel olarak ergenlik yaşı 6-15 ay arasındadır. Bu şekilde geniş bir zaman aralığı verilmesinin nedeni ise aşağıdaki ergenlik yaşına etki eden faktörlerdir.

• Bakteriyel, viral veya metabolik bir çok hastalık ergenlik yaşına etkiyebilir.
• Kötü beslenme veya alınan gıdayı değerlendirememe durumu da ergenlik yaşı üzerinde etkilidir.
• Irklar arasında ki farklılıklarda ergenlik yaşı üzerinde etkindir.
• Bir çok konuda olduğu gibi bu konuda da iklimsel farklılıklar dikkate alınması gereken bir faktördür.
• Genetik faktörlerde kızgınlık yaşı üzerinde oldukça etkindir.

Dişi Kedilerin En Uygun Çiftleşme Yaşı Ne Zamandır?

Bu süre, sağlıklı bir şekilde gelişimini tamamlamış kedilerde ortalama 12-18 ay civarıdır. Ancak sokakta yaşayan kediler bazen 5-6 ay civarında ilk kızgınlık dönemini yaşamakta ve çiftleşme hemen gerçekleşmektedir. Bu durumda gelişim tam anlamı ile sağlanamadığından zor doğumlar veya doğum sırasında ölümler meydana gelebilmektedir.

Dişi Kedilerin Oetrus (Kızgınlık) Dönemini Nasıl Anlarım?

• Kızgınlık dönemindeki kediler kuyruğunun üst kısmına dokunulduğunda hemen poposunu kaldırarak ve elinize sürtünerek tepki verirken aynı zamanda yumuşak sesler çıkarır.
• Kediler kızgınlık döneminde çok hareketlidirler ve oyuncu davranış sergilemeye meyillidirler.
• Genellikle her fırsatta dışarı kaçmak isterler.
• Sürekli olarak cinsel bölgelerini yalayarak temizleme isteği vardır.

Dişi Kedilerin Oestrus (Kızgınlık) Döneminin Süresi Ne Kadardır?

Dişi kedilerde oestrüs (kızgınlık) döneminin süresi yaklaşık olarak 12 gün kadardır. İki oestrus dönemi arasında ortalama 3-4 ay kadar bir süre vardır. Bu süre bazen hormonal bozukluklar, hastalıklar, stres, iklimsel faktörler gibi sebepler nedeniyle artabilir veya azalabilir. Özellikle yumurtalık kistleri kedilerde neredeyse hiç bitmeyen bir kızgınlık sürecine neden olabilir.

Dişi Kedilerin Kızgınlık Sürecinde En Uygun Çiftleşme Günü Ne Zamandır?

Kedilerde bu süreç köpeklerdeki gibi işlemediğinden, oestrus döneminin her hangi bir günü çiftleşmesinde sakınca yoktur. Tek istisna dişi kedinin herhangi bir nedenle erkek kedi ile çiftleşmek istememesidir. Bu durumu aşmak için erkek ve dişi kediyi bir kaç gün bir arada tutmak gerekebilir. Tabi her iki kedi de birbirine karşı çok sert davranmıyorsa.

Kedilerde Gebelik Süresi Ne Kadardır?

Kedilerde gebelik süresi ortalama 58-62 gündür. Nadir de olsa gebelik süresinin 70-72 güne kadar çıkabildiği bilinmektedir.

Kedilerde Bir Doğumda Yavru Sayısı Ne Kadardır?

Yavru sayısı genellikle 1-5 arasında değişir. Evde yaşayan kediler sokakta yaşayan kedilere göre genellikle daha az sayıda yavru doğurabilirler.

Kedinizi Çiftleştirmeyi Düşünüyorsanız Nelere Dikkat Etmelisiniz?

• Çiftleştirme öncesi ilk düşünmeniz gereken doğacak yavru kedileri nasıl sahiplendirebileceğiniz hususudur.
• Eğer doğum sırasında veya sonrasında anneye bir şey olursa ya da yavruları ile yeterince ilgilenmezse tüm yavrularla ilgilenmek (mamalarını vermek, çiş ve kakalarını yaptırmak, ısınma sorununu çözmek gibi) zorunda kalabileceğinizi göz önünde tutmalısınız.
• Doğum sırasında anneyi ve yavruları etkileyebilecek bazı doğum problemleri ile karşılaşabileceğinizi ve bunun size hem maddi hem manevi bir külfet getirebileceğini göz önünde bulundurmalısınız.
• Kedilerde de çiftleşme yolu ile bulaşabilen bazı hastalıkların olduğunu aklınızda tutmalısınız. Bu nedenle seçeceğiniz kedinin sağlık sorunları konusunda özenli davranmalısınız.
• Doğacak olan tüm yavruların sahiplendirme sürecine kadar bir takım masraflarının olacağını da göz önünde bulundurmalısınız.

Kedinizi Çiftleştirmeye Karar Verdiyseniz Nelere Dikkat Etmelisiniz?

• Çiftleştirme öncesi mutlaka veteriner hekiminizle görüşerek kedinizin doğum yapmasına engel bir durum olup olmadığını sorgulayın ve gerekirse kedinizi sıkı bir sağlık taramasından geçirtin.
• Kediniz ile çiftleşecek olan erkek kedinin, varsa sağlık sorunlarını, karakterini ve bir takım genetik sorunların olup olmadığını öğrenin.
• Karşı tarafla görüşmeler sırasında çiftleştirmenin nerede yapılacağına da karar verin. Dişinin çiftleşme sürecinde daha rahat ve huzurlu olabilmesi için kendi evinde kalması uygundur.
• Çiftleşme sonrası doğacak yavrular için erkek kedi sahibi ile görüşerek yavruların ne şekilde paylaşılacağı konusunu netleştirin. Böylece daha sonra ortaya çıkabilecek tatsız durumların önüne geçebilirsiniz.

Kedinizin Hamileliğinde Nelere Dikkat Etmelisiniz?

• Gebelik döneminde önem taşıyan en önemli konuların başında beslenme gelir. Gebelik dönemde annenin ihtiyaçları her zamankinden daha fazla olacağı için ona verilecek gıdanın özenle seçilmesi gerekir. Eğer piyasada satılan profesyonel mamalar arasında hamile kedi maması bulamıyorsanız yavru kedi maması da alıp kullanabilirsiniz. Bu tür mamalarda yüksek besleyici değere sahip olduklarından anne için gereken ihtiyacı karşılayacaklardır. Özellikle iyi kalite bir hazır mamanın kullanılmadığı durumlarda veteriner hekiminizin önereceği bir vitamin mineral takviyesi iyi bir yaklaşım olacaktır.
• Kedinizin hamilelikte iyi beslenmesi çok önemlidir ancak bu ona kilo aldırmanız anlamına gelmiyor. Yani kedinizi kilo almasından kaçınmalısınız.
• Hamilelik sırasındaki hormonal değişimler nedeniyle bazı kedilerde mizaç değişikliği (saldırganlık veya içe kapanma gibi) olabileceğinden istenmeyen durumlar yaşanabilir. Bu tür durumlara karşı hazırlıklı olun ve gerektiğinde veteriner hekiminizden yardım almayı ihmal etmeyin.
• Gebelik sürecinin sağlıklı ilerleyip ilerlemediğini takip edebilmek için ilk ay dolduktan sonra her 10 günde bir veya veteriner hekiminizin önereceği sürelerde veteriner hekiminizi ziyaret etmeyi unutmayın. Ultrason ile kontrol ederek yavruların sağlıklı gelişip gelişmediğini ve sayısını öğrenebilirsiniz. Ancak bunun için çiftleşmenin üzerinden en az 25-27 gün geçmelidir.
• Hamilelik sırasında eğer çok zorunlu bir neden yoksa yüksek miktarda röntgen ışınlarına maruz bırakmayın.
• Kedinizin doğuracağı yeri belirleyerek oraya alışmasını sağlayınız. Eğer bu ayarlamayı yapmazsanız kediniz kendine bir yer belirleyecektir.
• Hamile bir kedinin çok daha fazla ilgi ve alaka beklentisi içinde olduğunu unutmayın.

İlginizi çekebilir: Yavru Kedi Maması

Kedilerde Doğumun Yaklaştığını Nasıl Anlayabilirim?

• Doğumun öncesi son günlerde memeler oldukça büyümüştür. Hatta hafifçe dokunduğunuzda dahi uçlarından sütün sızdığını görebilirsiniz.
• Kediniz artık eskiye göre çok daha çabuk yorulur. Hoplayıp zıplama tamamen ortadan kalkmıştır.
• Genel olarak huzursuz hali ve gizlenme isteği vardır. İlk baştaki iştah gitmiş yerini iştahsızlık almıştır.
• Karnı artık tamamen büyümüş ve gerginleşmiştir.
• Doğum yaklaştıkça sancılı hali çok daha fazla belirginleşir.
• Genellikle doğuma 1-2 saat kala bir miktar doğum sıvısı gelir ve bu doğumun başlayacağının en belirgin işaretidir.

Hamile Kedilerde Doğum Anında Yapılması Gerekenler

Kediler çoğu zaman tek başlarına da kolay bir şekilde doğum yapabilirler. Yapılması gereken dikkatle takip etmek ve her hangi bir problem olduğunda müdahale edebilmek için hazır olmaktır.

Yavru kediler doğduklarında bir kese içinde bulunurlar ve genellikle göbek kordonuyla anneye bağlıdırlar. Çoğu zaman doğum sırasında anne kedi yavrular doğdukça göbek kordonlarını keser ve üzerindeki zar tabakasını ve sıvıları temizler. Ancak bazı durumlarda anne kedi göbek kordonunu koparamaz veya bunu yapmaya bile çalışmaz. Böyle bir durumda eğer yardım alabileceğiniz bir veteriner hekim yoksa bu işlemi sizin yapmanız gerekir.

Bu amaçla yanınızda keskin bir makas, normal bir dikiş ipliği ve antiseptik bulundurmalısınız. Yavru doğduğunda üzerindeki zar tabakasını yırtılmamış ise elinizle yırtın ve yavruyu zarın içerisinden çıkarın. Daha sonra göbek kordonunu göbeğin yaklaşık 2 cm kadar ilerisinden elinizdeki iple sıkıca bağlayın. Sonra bağladığınız yer ve çevresine bol miktarda antiseptik sürün ve bağladığınız yerin 1 cm kadar ilerisinden kordonu kesin. Bu işlemden sonra yavaşça yavruyu anneye uzatın ve temizlemesini bekleyin. Eğer anne yavruyu yalayıp temizlemekten kaçınıyorsa temiz ve kuru bir havlu ile siz yavruyu temizlemeye ve kurulamaya çalışın.

Genel olarak normal bir doğum sırasında yavruların doğum aralığı ortalama 15-30 dakika (bazı doğumlarda bu sürenin 7-8 saate kadar uzadığı bilinmektedir) kadardır. Doğum anında eğer yavrunun bir kısmı doğum kanalından çıkmış ancak o şekilde de sıkışıp kalmışsa sizin yardımınıza ihtiyaç duyabilir. Bunu yapabilmek için anne kedinin her ıkınması esnasında yavrunun geliş yönüne göre arka veya ön bacaklarından hafifçe ve dikkatlice çekerek dışarı almaya çalışın. Bu işlem sırasında dikkat edilmesi gereken en önemli konu yavruyu çekme işleminin annenin ıkınmalarıyla eş güdümlü olmasını sağlamaktır. Ancak annenin sık sık ıkınmasına rağmen yeni bir yavru doğamıyorsa (yavru çok büyüktür veya geliş pozisyonu terstir) bir terslik olduğu düşünülebilir. Böyle bir durumda en fazla 20-30 dakika kadar bekleyip (daha öncede belirttiğimiz gibi bazen iki yavru arası doğum süresinin daha uzun olabileceğinin görülmesine rağmen siz yine de riske girmemeye çalışın) hemen veteriner hekiminizden yardım isteyin. Eğer herhangi bir tecrübeniz yoksa veya yapamayacağınızı düşünüyorsanız sakın anneye yardım etmeye kalkmayın.

Doğum anında dikkat edilmesi gereken önemli konulardan biriside her yavru ile birlikte düşmesi gereken plesanta artığıdır. Herhangi bir plesanta artığının içeride kalması daha sonra ciddi sorunlara yol açabilir.

Mümkün olduğunca doğum sırasında veya doğumdan sonra annenin doğum artıklarını yemesine izin vermemeye çalışın. Bu içgüdüsel bir davranış biçimidir ve yenildiğinde her ne kadar anne için bir zararı yoksa da kusmaya sebep olabilir.

Doğum yaparken bazı kedilerin aşırı yorgunluk, doğum stresi ya da kıskançlıktan sahiplerini bile yanlarında istemeyebileceğini düşünerek dikkatli olmalısınız.

Doğum Sonrası Yapılacaklar Nelerdir?

Doğumu takiben eğer ihtiyaç varsa çok fazla zorlamadan annenin temizliğini yapmalı ve sonra yavrularla ilgilenmesi için zaman verilmelidir. Normal şartlar altında doğum yapan hemen hemen tüm kediler yavrularına karşı aşırı ilgilidirler. Ancak bazen doğum sırasında çok fazla zorlanan kediler veya acemi anneler yavruları ile ilgilenmeyi reddedebilir ve hatta yavruya zarar verebilecek şeyler yapabilirler. Bu tür bir durumla karşılaştığınız da anneye engel olmalı ve yavrularla gözlem altında ilgilenmesini sağlamalısınız. Eğer buna rağmen anne ilgisini sağlayamıyorsanız yavruları anneden uzaklaştırmalısınız.

Eğer bir seferde doğan yavru sayısı çok fazla ise tüm yavruların anne tarafından beslenmesi çok zor olabilir. Böyle bir durum söz konusu ise sizde yavruları biberonla besleyerek anneye yardımcı olmaya çalışmalısınız. Eğer bunu yapamazsanız güçlü olmayan ve zayıf kalan yavrular, anne tarafından içgüdüsel bir davranışla kendisinden uzaklaştırılacaktır.

Günlük olarak annenin memelerini yavrulara zarar vermeyecek bir antiseptik ile sık sık temizleyin ve  yara, bere ve kızarıklık açısından kontrol edin. Çünkü yavru kedilerin tırnakları çıkmaya başladıktan bir süre sonra annenin memeleri tırnaklar nedeniyle zarar görecek ve tahriş olacaktır. Doğal olarak bu durum annenin canını yakacak ve yavrularından uzaklaşarak emzirmek istemeyecektir. Bunu önlemenin için veteriner hekiminizi önereceği iyi bir antiseptik kullanarak sorunu azaltmaya çalışmalısınız.

Annenin beslenmesi aynen doğum öncesi gibi bir süre daha güçlü bir beslenme olmak zorundadır. Hatta yavru sayısı fazla ise emzirme nedeniyle kaybedilen vitamin ve mineral açığını göz önüne almalısınız. Yine kalsiyum açığı olmaması için veteriner hekiminizin önereceği bir vitamini ve kalsiyum takviyesini kullanmalısınız.

Eğer doğum sonrası anne yerinden kalkmakta çok fazla zorlanıyor veya hiç kalkamıyorsa, aynı zamanda halsizlik ve bitkinlik giderek artıyorsa hiç zaman yitirmeden veteriner hekiminizi danışmalısınız. Aksi taktirde çok ciddi sonuçlar ortaya çıkabilir ve hatta anneyi dahi kaybetmeniz mümkündür.

Doğum bittikten sonraki günlerde de anneden bir müddet daha akıntıların gelmesi gayet normaldir. Ancak bu süre 15-20 günden daha fazla uzarsa mutlaka veteriner hekiminizle görüşmeyi ihmal etmeyin. Dişi kedilerde üreme ile ilgili söylemek istediklerimiz şimdilik bu kadar. Umarız sizin için faydalı bir yazı olmuştur.

Kedilerde Kısırlaştırma ve Dikkat Edilecekler konulu yazımızda ilginizi çekebilir.