Border Collie Irkı Köpeklerin Özellikleri ve Bakımı

İskoç çoban köpeği olarak tanınan Border Collie ırkı köpekler çok uzun yıllardan bu yana İskoçya ve İngiltere sınırındaki Northumberland bölgesinde koyunları gütmek ve sürüyü korumak için kullanılmaktadır. Bu ırk sürüyü gözleri ile daha doğrusu bakışları ile kontrol etmesi ile ünlüdür. Tarihi çok eskiye dayanan Collie ırkı köpeklerin Britanya’ya gelen Romalı işgalcilerin yanlarında getirdiği büyük çoban köpekleri ile 8. yüzyıl sonlarında Vikinglerin işgali sırasında bu bölgeye gelen daha küçük boyutlu Spitz tarzı çoban köpeklerinin çiftleşmesi sonucu ürediği düşünülmektedir.

1915 yılına kadar tek bir ırk gibi kabul edilen Collie ve Border Collie ırkları bu tarihten sonra farklı ırklar olarak kabul edildi. 1995 yılında ise Amerikan Kennel Kulübü (AKC) tarafından saf ırk olarak listelendi. En zeki köpek ırklarından biri olan Border Collie ırkı köpekler oldukça enerjik ve dayanıklıdır. En iyi koyun çoban köpeği ünvanını elinde tutan Border Collie günümüzde de hala sürü gütmek için kullanılmaktadır.

Border Collie Irkı Köpeklerin Fiziksel Özellikleri

Orta boy bir köpek olan Border Collie ırkı köpeklerin erkekleri ortalama 15-20 kg ağırlığa ve 48-56 cm yüksekliğe sahiptir. Dişileri ise erkeklere oranla biraz daha küçüktür. Yandan bakıldığında vücudu yüksekliğine göre biraz daha uzun görünmektedir. Atletik ve kaslı bir vücudu ile güçlü bacakları olan bu ırkın vücudu esnek ve çeviktir.

Alın çıkıntısı belirgin ve orta boyutlarda bir kafası olan ırkın, burun kısmı uca doğru incelerek uzanır. Burun ucu ve ağız bölgesi koyu renklidir.

Bu ırkın “koyun gütme gözü” olarak ünlenmiş olan, odaklanmış şekilde, akıllı ve anlamlı bir ifade ile bakan gözleri oval, badem şekillidir. Göz rengi ise genellikle kahve tonlarında ve koyu renklidir. Sadece “merle” olarak tanımlanan gri-beyaz-siyah renkli olanlarda göz rengi açık olabilmektedir.

Tüylerle kaplı ve fazla büyük olmayan kulakları daima yarı kıvrık durmaktadır. Kuyruğu ise oldukça uzun ve tüylüdür. Genellikle yatık olarak topuklarına kadar uzanan kuyruğunu heyecanlandığı durumlarda yukarıda tutar.

Vücudunu kaplayan tüyler iki şekilde görülebilmektedir. Orta uzunlukta ve dalgalı tüyler şeklinde veya daha kısa düz tüyler şeklinde olabilmektedir. Her iki şekilde de tüyleri çift tabakalıdır. Alt tabaka genellikle daha yumuşak, yoğun ve kaba yapılıdır. Tüyleri yaygın olarak iki renklidir. Siyah-beyaz, kızıl-beyaz, kahve-beyaz en sık görülen renkleridir. Bunun yanı sıra siyah-kızıl-beyaz, siyah-gri-beyaz gibi üç renkte ve sadece siyah olabilmektedir.

Tüylerinin uzunluğu ön bacaklarda, göğüs bölgesinde, karın altında, arka kısımda ve kuyruğunda daha uzundur. Vücudun diğer bölgelerinde ise nispeten kısadır.

Border Collie Irkının Karakteri

Uyanık, atik, çalışkan, zeki, kararlı ve enerjiktir. Sürekli bir şey ile oyalanmayı sever. Fiziksel ve zihinsel aktiviteyi seven bu köpeğe zaman ayırdığınız takdirde çok iyi bir arkadaş olur. Meşgul olacağı bir iş bulamaz ise sıkılıp havlayabilir, kazabilir, bir şeyleri parçalayabilir. Tam anlamıyla aktivite köpeğidir.

Çok kolay öğrenen ve kolay eğitilen bu ırk şov köpeği olarak da çok popülerdir. Öyle ki eğiticisinin el işareti, ıslık çalması hatta kaşını oynatmasına dahi hassas ve uyanıktır. Sahibinin ne istediğini önceden anlayabilen çok akıllı bir köpektir. Verilen komutu hızlı kavraması ve yerine getirmesiyle ünlüdür. Enerjik ve yorulmak bilmeyen bir köpek olan Border Collie köpeği, pek çok yarışma ve spor dalında da çok başarılıdır. Bu ırk aynı zamanda çok iyi bekçilik de yapabilir.

Border Collie Irkı Köpeklerin Eğitiminde Nelere Dikkat edilmeli?

Border Collie köpekleri rutini sever, bu nedenle de eğitiminde planlı ve programlı olunmalı ve aynı zamanda istikrarlı ve kararlı davranılmalıdır. Hatta her zaman otoritenin siz olduğunu hissetmelidir. Bu amaçla daima tek kişiden komut almalı ve otoritenin kim olduğunu bilmelidir. Aksi halde kısa sürede hakimiyeti ele geçirebilir. Kararlı otoritenin sürekliliği de önemlidir, çünkü hiçbir zaman hakimiyeti ele geçirme denemelerinden vazgeçmeyecektir.

Bir Collie’nin eğitimi sırasında unutulmaması gereken en önemli konulardan biriside kendinizden emin olduğunuzu hissettirmenizdir. Köpekler genel olarak insanların gerginliğini, belirsizliği veya güvensizliği hissedebilir. Bu ırk daha hassas ve dikkatlidir ve en küçük bir tereddüt dahi hissederse komutları dinlemeyebilir.

İlginizi çekebilir: Köpek Ödül Maması

Eğitim sürecinde veya normal zamanlarda kesinlikle bağırmaktan ve vurmaktan sakınılmalıdır. Bu onu agresifleştirebilir. Sizin kendinizi tehdit altında hissettiğiniz bir saldırı söz konusu değilse vurmaktan kaçınmalısınız. Hırçınlaştığını hissettiğinizde uzaklaşarak güvenli bir mesafeden yumuşak ses tonu ile sakinleşmesini sağlayınız.

Eğitiminde köpek ödül maması kullanmak oldukça iyi sonuç verir. Ödüllendirilmek onu çok mutlu eder ancak ödül beklentisi yoktur. Bu ırk itaat ve çeviklik eğitimlerinde çok başarılıdır.

Doğada tasmasız ve özgür olmaya alışık olan bu ırk kapalı ve dar bir alanda olmaktan, tasma takılmasından hiç hoşlanmaz. Özgür bir şekilde koşmayı çok sever. Ancak başka köpekler ile karşılaştığında bir sorun olabileceğinden, tasmasız gezdirmemeye dikkat edilmelidir.

İlginizi çekebilir: Köpek Oyuncakları

Kesinlikle yabancı bir köpekle karşılaşıldığında tasması çekilmemelidir. Bu durumu tehlike olarak algılar ve daha fazla saldırganlaşabilir. Karşıdan gelen bir köpek gördüğünüzde tehlikeyi bertaraf etmek için ödül maması vermek ve dikkatini dağıtarak yön değiştirmek en iyi çözümdür.

Henüz yavru iken diğer köpekler ile kontrollü şekilde bir araya getirilmelidir. Çok fazla yaklaştırılmadan göz teması kurmasına izin verilmeli ve havlamadığında ödüllendirilmelidir. Böylece diğer köpeklere daha toleranslı olacaktır. Yavru iken çok sayıda insan, köpek ve diğer hayvan türleri ile bir araya getirilerek doğru bir sosyalleştirme programı uygulanmadığı zaman çekingen davranışlar sergileyebilir. Tekrar belirtmek isteriz ki, bu ırkın erken yaşta doğru eğitilmesi ve sosyalleştirilmesi çok ama çok önemlidir.

Border Collie Irkı Köpeklerin Bakımı

Çift tabakalı ve orta uzunlukta tüyleri olan bu ırk, orta derecede tüy döker. Çok fazla fırçalanmaya ihtiyacı olmasa da genel olarak haftada bir veya iki kez fırçalamak iyi olur. Pek çok köpek ırkı gibi sadece mevsim geçişlerinde biraz daha fazla tüy döken ve doğal olarak daha sık fırçalanmaya ihtiyaç duyan bu ırkın tüy bakımında furminatör köpek fırçaları tarzı ürünler ile çok iyi sonuçlar alınabilir. Border Collie tıraş ihtiyacı olmayan bir ırktır ve banyo ihtiyacı da fazla değildir. Gerektiğinde ayda bir yıkanabilir veya kuru köpek şampuanı da kullanılabilir. Ayrıca makine tıraşı yaptırılması tıraş alopesisi dediğimiz duruma sebep olabileceğinden dikkatli olunmalıdır.

Bakımında rutin göz, kulak ve diş temizliğinin yanı sıra deri kontrolünün yapılması da büyük önem taşır. Alerjiye yatkınlığı olan bu ırkın özellikle dış parazitlerden kaynaklı deri problemlerine karşı dikkatli olunmalıdır. En az haftada bir kez kızarıklık, yaralanma, pire veya kene gibi dış parazitlerin kontrol edilerek erken önlem alınması önemlidir.

Günlük egzersiz ihtiyacı çok yüksek olan bu ırk apartman yaşamına uygun değildir. Kolay adapte olan bir köpek olsa da bahçeli bir ev dahi bu köpek için yetersizdir. Bütün gün rahatça koşabileceği geniş alanlara ihtiyaç duyar. Bu nedenle en ideal yaşam alanları geniş bahçeli bir çiftlik evidir. Frizbi ve fırlatılan bir top ile oynamaya bayılır.

Bir Border Collie ile tutma sapı olan ve birlikte çekiştirme oyunları oynamaktan kaçınmalısınız. Bu tür oyunları hakimiyet yarışına dönüştürebilir ve size karşı saldırganlaşabilir.

Bu ırkın bakımında dikkat edilmesi gereken en önemli konulardan biri ise beslenmesidir. Eğer bütün gün hiç durmadan hareket eden ve çalışan bir Border Collie’ye sahipseniz mutlaka yüksek enerjili bir köpek maması ile beslenmesine dikkat etmelisiniz. Verilecek mama, kas yapısının korunabilmesi için protein bakımından da zengin ve kaliteli içeriğe sahip olmalıdır. Ancak harcadığı enerji seviyesine göre verilen mama miktarı iyi dengelenmez ise kolayca kilo alabileceği ve ırksal yatkınlık nedeni ile obezite sorunu ile yüzleşmek zorunda kalınacağı unutulmamalıdır.

İlginizi çekebilir: Köpek Maması

Bu ırka sahip olmak istiyorsanız, Border Collie yavru fiyatlarını çok iyi araştırmanızı tavsiye ederiz. Ayrıca anne ve babası belli olan bir yavru sahibi olmanızda çok iyi olacaktır. Özellikle bu ırkın genetik sağlık sorunlarından birini taşıyan anne ve babadan olan yavruları almaktan kaçınmalısınız. Eğer çiftlik eviniz var ise çift olarak alıp sizde yavrular elde edebilirsiniz. Border Collie köpeği bir defa da 4 ile 8 arasında yavru doğurabilir.

Border Collie Irkı Köpekler Saldırgan Mı?

Sık sorulan bu sorunun cevabını hem evet, hem de hayır diye yanıtladığımız da umarız kafanız karışmaz. Aslında çok sakin olan bu ırk sadece hareket eden bir şeyi tehdit olarak algılarsa hırçınlaşıp saldırganlaşabilir.

İyi bir aile köpeği olan Border Collie ailenin üyelerine ve tanıdıklarına gayet iyi ve şefkatli davranır ancak yabancılara karşı temkinlidir, hatta agresif bile olabilir. Direk olarak saldırma huyu yoktur. Önce havlar ve yoğun bakışları ile uyarmayı tercih eder.

Etrafta başka bir köpek yoksa gayet uysal ve itaatkardır. Ancak yabancı bir köpek gördüğünde onu bir tehdit olarak algılar ve koruma içgüdüsüyle hırçınlaşabilir. Havlama eğilimi olan bu ırk doğası gereği diğer hayvanlara karşıda agresif olabilir.

Dominant karakterli bir köpektir. Sürü üzerinde hakimiyet kurmak, sürüyü dış tehditlerden korumak amacıyla yetiştirilen Border Collie ırkı köpekler ilk kez köpek bakacak tecrübesiz kişiler için pek uygun bir köpek değildir. Çok zeki olduğu için kolayca eğitilebilir ancak güçlü ve hakim bir sahibe ihtiyaç duyar.

Erken yaşlarda eğitilse bile önünden mama kabını veya kemiğini almak istenildiğinde de agresiflik yapabilir. Bu durumu önleyebilmek için henüz yavru iken sıkça önünden mama kabı veya kemiği alınarak alıştırılmalı ve sahibinin hakim olduğu öğretilmelidir.

Border Collie Isırır Mı? Kötü Huyları Nelerdir?

• Tam anlamıyla kontrol için yaratılmış bu köpek sadece koyunları değil her şeyi kontrol etmek ister. Onun için hareket eden her şey kontrol edilmelidir ve bu da sorunlara yol açabilmektedir. Koşan çocukları, bisiklet sürenleri, kedileri hatta yoldan geçen arabaları dahi kovalamak ister.
• Yabancıları ve çocukları kontrol etme işini abartıp ısırabilir. Kimi zaman uyarı amaçlı olarak da ısırma eğilimi gösterebilir.
• Havlama eğilimi vardır. Tehlike hissettiğinde, hareket eden bir şey gördüğünde veya canı sıkıldığında bıktıracak kadar çok havlayabilir.
• Sürekli çalışmak ister, tam bir işkolik olan bu ırk uğraşacak bir şeyler bulamaz ise etrafına zarar verebilir ve bulduğu her şeyi kemirebilir.
• Koşmak ve çalışmak için kodlanmış bu köpek bir şeyleri kovalamak için bahçeden kaçabilir.
• Tanımadığı kişilere karşı hoşgörüsüz davranabilir.
• Apartman dairesinde bakılması oldukça zor olabilir ve ayrıca evde yalnız bırakılabilecek bir ırk da sayılmaz.
• Çocuklar ve evdeki diğer evcil hayvanlar ile arası genellikle iyidir ve iyi geçinir. Ancak sürü gütme içgüdüsü ile kovalayabilir, sıkıştırabilir ve havlayarak korkutabilir.
• Sahibi dışında kimsenin mamasını, kemiğini veya oyuncağını almasına izin vermez ve ısırabilir. Çok iyi bir şekilde erken yaşta öğretilmez ise sahibinin de önünden mamasını almasına müsaade etmeyebilir.

Border Collie Irkı ve Sağlık Sorunları?

Genel olarak sağlıklı ve dayanıklı bir köpektir. Ortalama yaşam süresi 12-15 yıl olan bu ırk, iyi bakım şartlarında daha uzun bir ömür sürdürebilir. Irkın yatkın olduğu hastalıkları ise aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.

• Kalça Çıkığı

Genetik olarak yatkınlık gösterdikleri bu sorun erken yaşlarda alınan önlemler ile kolayca bertaraf edilebilir. Kalça çıkığı genellikle artrit’e neden olur ve yanlış beslenme ve hatalı egzersizler sonucu kötüleşebilir. Bu nedenle özellikle yavru döneminde doğru bir kemik ve iskelet sistemi oluşması amaç edinilmeli ve aşırı egzersizden kaçınılmalıdır. Kaliteli bir yavru köpek maması ile beslemek, glukozamin, kondrotin ve MSM gibi eklem ve kas yapısını güçlendiren besin takviyeleri kullanmak çok iyi sonuç verir.

• Hipotroidizm

Troid bezinin yetersiz çalışması bu ırkın yine atalarından aldığı genetik sağlık sorunlarından biridir. Buna bağlı olarak kilo alma, hareket etme isteğinde azalma, tüylerde kuruluk ve kırılma gibi belirtiler görülür. Bu sorun bir veteriner hekim gözetimi altında dışarıdan troid hormonu verilerek tedavi edilebilir.

• Collie Göz Anomalisi

Irkın genetik olarak yatkınlık gösterdiği bu durum körlükle sonuçlanabilir. Gözde bir dizi anormal bozulma söz konusudur. Gözde koroidlerin anormal gelişmesi, optik diskte bozulmalar, sklera’nın incelmesi ve retina dekolmanı söz konusudur. Göz ile ilgili anomaliler genellikle 2 yaşından sonra ortaya çıkar. Retina dekolmanı şekillenmeden erken teşhis edildiği ve uygun tedavi uygulandığı durumlarda körlük engellenebilmektedir.

• Progresif Retina Atrofisi

Retinanın deformasyonu sonucu görüşün kaybedilmesidir. Hastalık kademeli olarak gelişir ve önce gece görüşü kaybedilir. Hastalık ilerledikçe gündüz görüş kaybı da söz konusudur.

• Alerji

Bu ırk genel olarak alerjik bir bünyeye sahiptir. Özellikle dış etkenlere bağlı görülen deri reaksiyonlarına daha sık rastlanmakla birlikte gıdaya bağlı alerji ve havada bulunan alerjenlere karşı gelişen reaksiyonlarda görülebilmektedir.

• Epilepsi

Nörolojik bir bozukluk olan idiopatik epilepsi bu ırkın genetik olarak yatkınlık gösterdiği bir sağlık sorunudur. Genellikle 2 yaşından sonra görülen epilepsinin tedavisi yoktur. Sık yaşanan nöbetlerin köpeğin yaşam kalitesini düşürmesi söz konusudur. Bu nöbetlerin azaltılması ve yaşam kalitesinin iyileştirilmesi amacı ile ilaç tedavisi yapılmalıdır.

• Sağırlık

Genetik olarak doğmasal olarak şekillenen sağırlık ırkın merle renkli olanlarında görülmektedir. Merle, yani gri siyah ve beyaz renkli olanları göz rengi bakımından da fark göstermektedir. Bu türün özellikle baş bölgesi ağırlıklı olarak beyaz olanlarında daha sık görülmesi sağırlığın renk genleri ile ilgili olduğu düşüncesini akla getirmekle birlikte bu durum tam olarak kesinleştirilememiştir. Çünkü daha nadir olmakla birlikte farklı renkte Border Collie köpeklerde de doğmasal sağırlık görülebilmektedir. Doğmasal sağırlığın kalıtsal mekanizması tam olarak bilinmemektedir ve şu an için tedavisi de yoktur.

• Osteochondrosis Dissecans

Eklem kıkırdaklarının anormal gelişmesi sonucu şekillenen ortopedik bir sorundur. Eklemlerde ağrılı bir sertleşme söz konusudur ve ilerleyen durumlarda eklemlerin bükülemeyecek duruma gelmesi söz konusudur. Hastalık henüz 4-9 aylık iken belirtilerini gösterir. Bu durumun oluşmasında özellikle beslenmenin bir faktör olduğu düşünülmektedir. Çok yüksek protein içeren mamalar ile dengesiz bir şekilde ve çok fazla beslenme nedenler arasında gösterilmektedir. Genellikle dirsek ekleminde şekillense de omuz eklemlerinde de görülebilmektedir.

Border Collienin yukarıda anlattığımız genetik yatkınlık gösterdiği hastalıkların tümünü yaşayacağı düşüncesi oluşmamalıdır. Sizin köpeğinizde bu hastalıkların hiç biri şekillenmeyebilir ve uzun yıllar sağlıkla sizin yanınızda koşabilir.

İngiliz Cocker Spaniel Köpeği Bakım ve Özellikleri konulu yazımız da ilginizi çekebilir.