Akvaryumlar ile ilgili can sıkan sorunlardan birisi alg ya da bir diğer ismi ile yosun oluşumudur. Özellikle bitkilerin bulunduğu akvaryumlarda yosunlaşma ile mücadele etmek oldukça zordur. Fakat gerekli önlemler alınmazsa yosunların miktarı rahatsız edici boyutlara ulaşabilir. Aslına bakılırsa akvaryumda yosunlaşma var olan başka bir problemin sonucunda oluşur. Pek çok kişi ise akvaryumda alg sorunu ile baş edemediği için akvaryum hobisini bırakır. Oysa akvaryumda yosun oluşumunun nedenleri ile ilgili bilinçlenir ve gerekli önlemler alınırsa yosunlaşmanın önüne geçilebilir. Yine akvaryumda yosun ile mücadele için piyasada satılan pek çok yosun giderici ürün bulunmaktadır. Bu akvaryum yosun gidericiler yosun sorunun kısa süreli olarak önüne geçmeyi sağlarlar. Fakat yosunlaşmadan tam anlamıyla kurtulmak için buna neden olan ana etkenler tespit edilmeli ve ortadan kaldırılmalıdır. Aksi halde bu etkenler ortadan kaldırılmadığı sürece yosunlaşma ile yeniden karşılaşılır. Peki, akvaryumda yosun neden oluşur? Yosunlaşmadan kurtulmak için neler yapılması gerekir?
Akvaryumda Yosunlaşma Nedenleri
Yosunlar, şartlar oluştuğunda akvaryum bitkilerinden daha kolay ışık ve besin kullanırlar. Bunun için ışık ve besin faktörlerinin devamlı olarak kontrol altında tutulması gerekmektedir. Akvaryumlarda yeşil, mavi, kahverengi ve hatta siyah renkte pek çok alg oluşabilir. En çok rastlanan yosun çeşitleri ise şunlardır:
- Saç Yosunu: Bu yosun çeşidi uzun iplikler biçimindedir. Bitkilere tutunmuş saçları andıran saç yosunun gelişimi ise bitkiler ile benzerlik gösterir.
- Mavi-Yeşil Yosun: Koyu yeşil renkte ve kötü kokulu olan bu yosunlar, tabana ve camlara yayılarak tamamıyla akvaryumu sarabilirler.
- Sakal Yosunu: Yeşil, gri, siyah gibi farklı renklerde olan sakal yosunu daha çok yaşlanmış yaprak uçları ile köklerde yetişmektedir.
- Leke Yosunu: Leke yosunu ise daha çok akvaryum camında ve sert yapraklara sahip akvaryum bitkilerinin üstünde oluşur. Yavaş yayılan bu yosun çeşidi su değişimleri ile bastırılabilir.
Akvaryumlarda sıklıkla rastlanan yosun çeşitleri kısaca yukarıda bahsedildiği gibidir. Her akvaryumda az ya da çok yosun mevcuttur. Önemli olan ise yosunlaşmanın artmayacağı şekilde dengeyi kurmaktır. Bunun için de öncelikle akvaryumda yosunlaşma nedenleri bilinmelidir. Yosunlaşmanın belli başlı nedenlerini ise şöyle açıklayabiliriz.
Aşırı Yemleme
Akvaryumda alg oluşumu balıkların fazla yemlenmesinden kaynaklanabilir. Balıklar, gün içerisinde 1 – 2 kez 1 dakika içerisinde tüketebilecekleri miktarda beslenmelidir. Tüketebileceklerinden daha fazla yem ise alg patlamasını tetikleyebilir. Bu anlamda eğer yosun sorununun aşırı yemlemeden kaynaklandığı biliniyorsa yem miktarı doğru ayarlanarak yosunlaşmanın önüne geçilebilir. Ayrıca akvaryum suyunun düzenli olarak değiştirilmesi sonucunda yem atıkları nedeniyle oluşan yosunlar da ortadan kalkacaktır.
Yanlış Aydınlatma
Akvaryumların bilinçsiz bir şekilde aydınlatılması alg üremesini tetikleyen önemli bir faktördür. Eğer akvaryum sürekli olarak güneş ışığı alan bir yerde konumlandırılmışsa yosun oluşumu kaçınılmazdır. Bu nedenle akvaryumun direkt olarak ışık almayacak bir yere konulmasında fayda vardır. Yine akvaryum aydınlatmalarını kontrol etmeden akvaryumda yosunlaşma önlenemez. Aydınlatmaların kontrol edilmesi için zaman ayarlı prizler kullanılabilir. Özellikle yeni kurulmuş olan akvaryumlarda ışığın şiddetinin düşük olması gerekmektedir. Çünkü bu akvaryumlardaki bitkilerin kök sistemi tam olarak gelişmemiştir ve bu nedenle besin tüketimi konusunda yosunlar ile mücadele etmeleri mümkün değildir. Yeni kurulan akvaryumların ışıklandırılması için tavsiye edilen süre ise günlük olarak 6 saattir. Fakat oturmuş akvaryumlarda ise bu süre besin durumu ve bitki yoğunluğuna göre değişiklik gösterir. 8 – 12 saatlik bir süre aydınlatma için ideal bir süredir.
Fosfat ve Nitrat Değerleri
Akvaryumda yosun sorunu nitrat ve fosfat değerlerinden de kaynaklanabilir. Çünkü fosfat ve nitratın yosun büyümesi üzerinde etkisi büyüktür. Bu nedenle de kontrol altında tutulmaları büyük önem taşır. Yosunlaşmanın yaşandığı akvaryumlarda sorunun tespit edilmesi için nitrat ve fosfat test kitleri kullanılabilir. Böylece akvaryumdaki hangi besinin normal değerlerin üzerinde olduğu kolaylıkla tespit edilebilir. Yine bitkili akvaryumlarda nitrat değeri 10 – 20 ppm aralığında, fosfat değerleri ise 0,5 – 2 ppm aralığında olması gerekmektedir. Bunların yanı sıra yoğun şekilde aydınlatılan akvaryumlarda fosfat eksikliğinin yeşil nokta yosununun oluşmasına neden olabileceği de unutulmamalıdır.
Akvaryumdaki Yosun Sorunundan Kurtulma Yolları
Akvaryumda yosun sorununun önlenmesi için öncelikli olarak yosun oluşumunun nedeni tespit edilmelidir. Sorunun tespit edilmesinin ardından akvaryumdaki yosunlardan kurtulmak mümkündür. Akvaryumda alg probleminin önlenmesi için uygulanacak adımlar ise aşağıdaki gibidir.
Akvaryum Temizliği
Akvaryumda yosunla mücadele sırasında yapılan müdahaleleri daha açık bir şekilde izlemek için ilk olarak cam temizliği yapılmalıdır. Bunun için bir yosun kazıyıcı kullanılabilir. Yine fırça yardımı ile akvaryum içerisindeki dekorların üzerinde oluşan yosunlar temizlenmelidir. Bu işlemleri gerçekleştirirken akvaryum iç filtreleri de çalışmaya devam etmelidir. Çünkü filtre kazınan yosunları çekecektir. Ancak temizlik ile ilgili yapılması gereken işlemler bunlar ile sınırlı değildir. Filtreye hapsolan yosunların da uzaklaştırılması gerekmektedir. Bunun için birkaç gün dinlendirilen ve klordan arındırılan musluk suyu kullanılabilir. Ayrıca filtre hortumlarının ve kafa motorunun temizlenmesinde de yarar vardır.
Düzenli Su Değişimi
Yosunlaşmanın görüldüğü akvaryumlarda su değişimi bu problem ile mücadele için etkili olacaktır. Bu doğrultuda oturmuş akvaryumlar için haftada 1 – 2 kez kısmi su değişimi yapmak yosunlarda kurtulmayı sağlar. Ayrıca bu işlem ile fosfat ve nitrat seviyeleri de seyreltilmiş olacaktır. Fakat hem filtre temizliği hem de su değişimi nedeniyle akvaryumdaki yararlı bakteri kültürü önemli ölçüde azalacaktır. Bunun için bakteri kültürü takviyesi yapmakta fayda vardır.
Bunların yanı sıra akvaryumda yosunlaşma problemi yosunları yiyen canlıların azlığından da kaynaklanabilir. Bu durumda akvaryuma amano karides, ramshorn salyangozu, nerite salyangozu, dal kedibalığı, Siyam alg yiyici ve otocinclus affinis gibi canlılar eklemek yosunla mücadelede adına etkili olabilir.
Akvaryumun Karartılması
Özellikle uzun zaman herhangi bir müdahalede bulunulmayan akvaryumlarda yosun problemi varsa karartma yöntemi de uygulanabilir. Bunun için akvaryum uygun bir malzeme ile sarılır ve 3 – 4 gün ışık alması engellenir. Böylece yosunların ölmesi sağlanır. Karartmanın ardından ise büyük su değişimi yapılmalı ve yosunlar akvaryumdan tamamen uzaklaştırılmalıdır.
Son olarak piyasada akvaryumda yosunlaşma ile mücadele için tercih edilebilecek pek çok ürün mevcuttur. Bu ürünlerin bazıları ciddi anlamda fayda sağlamaktadır. Ancak akvaryumunuz için bu hızlı çözümler yosunlaşmanın kaynağını gösteremez. Sorunun kaynağı akvaryumdan uzaklaştırılmadığı sürece yosunlar tamamen ortadan kaldırılamaz. Bunun için akvaryumunuzun ışık, besin ve CO2 durumunu gözden geçirmeli ve sorunun neden kaynaklandığını mutlaka tespit etmelisiniz.
Akvaryum Balığını Sağlıklı Tutmanın Yolları konulu yazımızda ilginizi çekebilir.
