Tüm canlıların sağlıklı ve uzun bir yaşam sürmeleri yaşam koşullarının sağlıklı olmasına bağlıdır. Aynı durum akvaryumdaki balıklar ve diğer akvaryum canlıları için de geçerlidir. Fakat akvaryumda yaşayan canlıların kendi yaşam koşullarının tercihini yapma gibi bir lüksleri yoktur. Yaşadıkları ortamın koşulları tamamen ilgilenen kişinin yapacağı seçimlere bağlıdır. Yani akvaryumda balık beslemek istiyorsanız, balıklarınızın sağlığının onlar için uygun bir akvaryum ortamı oluşturmanıza bağlı olduğunu unutmamalı ve gereken özeni göstermelisiniz. Balık hastalıkları ve ölümler ile karşılaşmamanız adına akvaryum suyundaki dengenin oturduğundan emin olmalısınız. Dengeye oturmuş sudan kasıt ise iyi bakteri kültürünün suda üremiş ve yerleşmiş olmasıdır. Bakteri denilince akla ilk olarak hastalığa neden olan mikroorganizmalar gelir. Fakat yararlı birçok bakteri türü bulunmaktadır. Peki, iyi bakterilerin akvaryum canlıları için önemi nedir? Akvaryumda iyi bakteri kültürü oluşturmak için neler yapılmalıdır?
İyi Bakterilerin Akvaryum Canlıları İçin Önemi
Bakteri kültürü, özellikle akvaryum hobisine yeni başlayan kişilerin ne için gerekli olduğunu tam olarak anlayamadıkları bir konudur. Çünkü daha önce de değindiğimiz üzere bakteri denildiğinde genellikle hastalığa neden olan ve rahatsızlık veren mikroorganizmalar anlaşılmaktadır. Ancak pek çok iyi bakteri vardır ve bu iyi bakteriler doğal azot döngüsünün bir parçasıdır. Eğer akvaryumda iyi bakteri kültürü oluşturulamazsa azot döngüsü kırılabilir ve suda ani değişimler meydana gelir. Bu da akvaryum içinde yaşayan tüm canlılar için oldukça tehlikelidir.
Akvaryum azot döngüsü iyi anlaşılması gereken bir konudur. Bu döngüyü iyi kavramak, nasıl seyrettiğini bilmek ve takibini yapmak akvaryum canlıları için hayati önem taşımaktadır. Çünkü akvaryumlar küçük ve kapalı ekosistemlerdir. Balık dışkıları, çürümüş akvaryum bitkileri, tüketilmemiş fazla balık yemleri ve ölü balıklar nedeniyle bir süre sonra yaşanması mümkün olmayan bir ortama dönüşebilirler. Özellikle yeni kurulmuş olan akvaryumlar kısa süre içerisinde balıklar için toksik bir ortam haline dönüşebilir ve balıklar birkaç gün içerisinde ölebilirler. Bu duruma “Yeni tank sendromu” adı verilmektedir. Balıklar için toksik yani zehirli olan amonyak ve nitrit gibi maddeleri zararsız hale getiren faydalı bakteriler henüz oluşmadığı için yeni eklenen canlılar kısa süre içerisinde yaşamlarını yitirebilirler. Bahsedilen iyi bakterilerin oluşması ise 2 ile 6 hafta gibi bir süre alabilmektedir. Bu süre sonunda iyi akvaryum bakterileri kolonizasyonalarını tamamlayarak çıkabilecek sorunların önüne geçecek güce sahip olurlar.
Akvaryumda İyi Bakteri Kültürü Oluşturmak
Akvaryumda iyi bakteri kültürü oluşturmak için azot döngüsünü iyi anlamak gerekmektedir. Döngü akvaryuma çürüyecek birkaç parça balık yemi ya da balık dışkısının atılması ile başlar. Bu yemler çürüdükten sonra akvaryumdaki canlılar için zararlı amonyağa dönüşürler. Daha sonra amonyak nitrite, nitrit ise nitrata çevrilir. Bu görevi azot bakterileri üstlenmektedir. Amonyağı nitrite çeviren bakteri türüne “Nitrosomonas”, nitriti nitrata çeviren bakteri türüne ise “Nitrobacter” adı verilmektedir. Yine bahsedilen bu iki işleme “Nitrifikasyon” bunu gerçekleştiren tüm bakterilere ise nitrifikasyon bakterileri denilmektedir. Balıklarınızın sağlıklı ve uzun ömürlü olmalarını istiyorsanız tıpkı akvaryumunuza balık ekler gibi bu iyi bakterileri de eklemeli ve onları hayatta tutmalısınız.
İlginizi çekebilir: Akvaryum Su Düzenleyicileri
Nitrifikasyon bakterileri yüzeye kolonileşebilen bakterilerdir. Bu nedenle de kolonileşebilmeleri adına uygun bir ortam yaratmanız gerekir. Bunun için substrat malzemeleri alarak filtrenize koyabilirsiniz. Aslına bakılırsa bu bakteriler kuma ve hatta akvaryum camlarına dahi tutunurlar. Fakat burada önemli olan bakterileri en az hacimde çok miktarda tutmaktır. Bu nedenle de akvaryum filtresine substrat koymanız çok daha faydalı olacaktır.
Akvaryum filtresine substrat koyduktan sonra iyi bakteriler eklemek için bakteri kültürü satın almayı tercih edebilir ya da oturmuş bir akvaryumun substratının bir kısmını alarak yeni substrat ile karıştırabilirsiniz. Oturmuş bir akvaryumun substratının bir kısmını kullanmak size hızlı ve etkili bir yol gibi görünebilir. Ancak unutmamalısınız ki, bu yolu tercih etmeniz durumunda başka akvaryumdaki parazitler sizin akvaryumunuza da taşınabilir. Bu nedenle tam anlamıyla güvenmediğiniz bir akvaryumdan substrat almamanız gerekir.
Akvaryumda iyi bakteri kültürü oluşturmak adına hazır bakteri kültürü satın almayı tercih edecek olursanız sıvı formda ya da kum ile beraber satılan bakteri kültürleri arasından seçim yapabilirsiniz. Hazır bakteri kültürleri yararlı bakterilerin çoğalmasını teşvik ederler. Ancak bunun için öncelikli olarak akvaryumunuzda zararlı bakterilerin koloniler oluşturmadığından emin olmanız gerekir. Yine akvaryuma salınan faydalı bakteriler suda serbest dolaştıkları için bir süre bulanıklığa yol açabilirler. Fakat bu durum çok uzun sürmez. Bakteriler akvaryumda bir yerlere tutunduktan sonra su berrak bir görünüm alacaktır.
Bunların yanı sıra akvaryumda yararlı bakteri oluşturmak için bakterileri eklemeniz yeterli gelmez. Aynı zamanda akvaryumdaki yerlerine yerleşmelerini, çoğalmalarını ve çalışmalarını beklemeniz de oldukça önemlidir. Bunun için yapmanız gereken ise akvaryum suyundaki amonyak ve nitrit seviyelerini düzenli olarak ölçmektir. Bakterilerin eklenmesinin ardından amonyağı nitrite, nitriti de nitrata çevirirler. Ancak bu döngünün kaç gün içerisinde gerçekleşeceği balık sayısı, yemleme, pH ve sıcaklık gibi faktörlere göre değişiklik gösterebilir. Burada önemli olan ise artış ve azalış trendlerini anlamaktır.
İyi Bakteri Kültürünü Korumak İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Akvaryumda iyi bakteri kültürü oluşturmak ve onları korumak zahmet gerektiren bir iştir. Bu nedenle emek verip oluşturduğunuz iyi bakteri kültürünün zarar görmemesi için dikkatli davranmanız gerekir. Özellikle dezenfektan, ilaç ya da klorlu musluk suyu gibi faktörler büyük uğraş vererek oturttuğunuz azot döngüsünü yerle bir edebilir. Bu nedenle akvaryum su değişimi için musluk suyu kullanmayı düşünüyorsanız öncesinde iyi bir şekilde havalandırmanız gerekir. Bu sayede sudaki klor uçacaktır. Ancak musluk suyundaki klorun uçmasını beklemek istemiyorsanız akvaryum su hazırlayıcı da damlatabilirsiniz. Aksi halde direkt olarak klorlu su ekleyecek olursanız akvaryumunuzdaki yararlı bakteriler ölür ve tüm sistem çökebilir. Ayrıca akvaryum filtresini temizlemeniz gerektiğinde kesinlikle musluk suyu değil akvaryum suyunu kullanmalısınız.
İlginizi çekebilir: Kaliteli Pet Shop Ürünleri
Bunların yanı sıra azot bakterilerini korumak için dezenfektan ve ilaçları kullanırken de dikkatli olmalısınız. Çünkü bu ürünlerin önemli bir kısmı antibakteriyel özelliktedir. Yani azot bakterilerinin yok olmasına neden olurlar. Eğer akvaryumunuzdaki bir balığı tedavi etmeniz gerekiyorsa onu karantina akvaryumuna almanız en doğrusudur.
Sonuç olarak akvaryum yalnızca su ve balıklardan oluşan bir dekor değildir. Bu nedenle akvaryumunuzu doğanın küçük bir taklidi olarak görmeli, balıklarınızı ve diğer akvaryum canlılarını sağlıklı tutmak için suyun doğal dengesini korumalısınız.
Eski Tank Sendromu konulu yazımız da ilginizi çekebilir.
